رسالت جنبش دانشجويي در دهه چهارم انقلاب
ما وارد دههي چهارم عمر نظام جمهوري اسلامي داريم مي‌شويم... ما گفتيم كه در اين دهه، آنچه كه به عنوان يك هدف و شعار - براي اينكه دنبال كنيم كه مرحلهاي را بگذرانيم - بايد مورد توجه قرار بگيرد، "پيشرفت و عدالت" است. اين را شعار قرار بدهيم: پيشرفت و عدالت.
با رسيدن به نيمه دوم سال 1387 شمارش معكوس براي پايان دهه سوم انقلاب اسلامي و طلوع طليعه دهه چهارم انقلاب آغاز گرديده است. اين خود نويد آغاز گامي نو پيش روي انقلابي است كه امروزه ديگر از نهالي نوپا به درختي تنومند مبدل شده كه ريشه در زمين و شاخه در آسمان دارد و روز به روز ثمرات آن آشكار مي‌گردد.
در اين ميان تئوريسين و راهبر انقلاب اسلامي دو اصل "پيشرفت" و "عدالت" را به عنوان شاخصه و اولويت اصلي انقلاب اسلامي در گام چهارم مورد توجه انقلابيون قرار داده و از همه مردم و مسئولين، خواص و عوام خواسته اند تا با براي رسيدن به اين دو شاخصه كليدي برنامه‌ريزي و تلاش نمايند.
اين مساله بار ديگر در ديدار رهبر معظم انقلاب اسلامي با جمعي از نخبگان علمي و دانشجويان دانشگاههاي كشور در تاريخ هفتم مهر امسال مورد تاكيد قرار گرفت. ايشان خطاب به دانشجويان فرمودند: «ما وارد دههي چهارم عمر نظام جمهوري اسلامي داريم مي‌شويم... ما گفتيم كه در اين دهه، آنچه كه به عنوان يك هدف و شعار - براي اينكه دنبال كنيم كه مرحلهاي را بگذرانيم - بايد مورد توجه قرار بگيرد، "پيشرفت و عدالت" است. اين را شعار قرار بدهيم: پيشرفت و عدالت.”
ايشان در آن جمع ضمن برشمردن برخي از وظايف جنبش دانشجويي در اين ميان اعلام داشتند:”يك سؤال اينجا مطرح مي‌شود كه براي رسيدن به اين هدف والا و بسيار برجسته و بزرگ، وظيفه فقط متوجه دانشجويان است؟ آن هم دانشجوياني كه براي خودشان رسالتي قائلند كه شما اسمش را مي‌گذاريد جنبش دانشجوئي؛ يعني دانشجوي متحرك، دانشجوي فعال؛ دانشجوئي كه از نيروي فكر و توان جسمي و روحي خودش مي‌خواهد براي پيشرفت استفاده كند؛ آيا فقط اينها مخاطبند؟ بلاشك نه. سنگينترين مسئوليت بر عهده مسئولان و انواع نخبگان جامعه است؛ نخبگان علمي و نخبگان فكري و نخبگان سياسي، ليكن جريان دانشجوئي فعال هم مسئوليت سنگيني دارد.”
در مورد شناخت وظايف و رسالت جنبش دانشجويي در گام چهارم انقلاب اسلامي مبتني بر آموزه‌ها و رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي مي‌بايست طرحي جامع و مطالعه شده‌اي را آماده نمود، وليكن به اجمال بررسي برخي موارد مي‌تواند سرآغاز تدوين طرح جامع مذكور باشد.
با اين همه ضرورت ارائه طرح و الگوي جامع توسعه همه جانبه مبتني بر شرايط بومي و آموزه هاي اسلامي بيش از پيش در دهه چهارم انقلاب احساس مي‌گردد. حضرت آيت الله خامنه‌اي در تشريح اهداف حكومت اسلامي و ارائه الگوي توسعه مي‌فرمايد: «ما كشور اسلامي مي‌خواهيم. كشور اسلامي وقتي تشكيل شد، معنايش اين است كه دنياي مردم آباد خواهد شد، نه به معناي آبادياي كه در نظامهاي مادي وجود دارد. در نظامهاي مادي آبادي وجود دارد؛ يعني قدر مطلق پيشرفتهاي مادي خوب است؛ اما در مورد همان پيشرفتهاي مادي هم تعادل و نگاه عادلانه وجود ندارد. يعني شما الان مثلاً ميبينيد كه در كشور ثروتمندي مثل آمريكا، ثروتمندش اولين ثروتمند دنياست؛ يعني حتّي در برخورداريهاي مادي هم عدالت نيست، همهگيري نيست؛ يعني همه برخوردار نيستند؛ چه برسد به برخورداري معنوي؛ آرامش رواني نيست، توجه به خدا نيست، تقوا و پرهيزگاري نيست، پاكدامني و طهارت نيست، گذشت و اغماض نيست، ترحم و دستگيري از بندگان خدا نيست؛ و نيست و نيست و نيست.
اين، آن پيشرفتي نيست كه كشور اسلامي و جامعه‌ي اسلامي دنبال آن است. آن خوشبختياي كه ما براي جامعه‌ي اسلامي، برخوردارياي كه براي جامعه‌ي اسلامي قائليم، فقط اين نيست كه شما اينجا نگاه مي‌كنيد؛ بلكه برخورداري مادي و معنوي. يعني فقر نبايد باشد، عدالت بايد باشد، تقوا و اخلاق و معنويت و پرهيزگاري هم بايد باشد. اين، آن هدفي است كه بايد دنبال او برويم..”
ارائه چنين طرحي جامع و همه جانبه مبتني بر آموزه‌هاي اسلامي نيازمند جهاد فكري - علمي در حوزه‌هاي مختلف دانش است و اين امر تحت گفتمان "جنبش نرم افزاري" توسط رهبر معظم انقلاب اسلامي نظريه‌پردازي شده است.
از اينجا جايگاه "جنبش دانشجويي" به عنوان سربازان پيشگام و كليدي "جنبش نرم افزاري" قابل توجه و بررسي است. دانشگاه در كنار حوزه‌هاي علميه به عنوان دو بازوي توليد علم و دانش در كشور رسالت بزرگ تحقق جنبش نرم افزاري را برعهده داشته و موظفند آينده انقلاب اسلامي را با تلاش همه جانبه خود تضمين نمايند. در همين سخنراني حكيم فرزانه انقلاب اسلامي يكي از وظايف خطير جريانهاي دانشجويي را چنين بر مي‌شمارد: «يكي از مسئوليتهاي جريان دانشجوئي، تلاش براي فهميدن است؛ يعني تفكر. من به نظرم مي‌رسد يكي از كارهاي لازم، تشكيل جلسات فكري وسيعي است كه مجموعهي دانشجوئي، همراه با مجموعهي حوزوي، با برنامه‌ريزي خوب، مي‌تواند به وجود بياورد تا بنشينند دربارهي مسائل گوناگون فكر كنند. گسترش فكر و پراكندن فكرِ درست و صحيح مي‌تواند همان ثمراتي را ببخشد كه ما در زمينههاي مسائل علم و فناوري و پيشرفت علوم از دانشجو توقع داريم؛ يعني شكوفائي، آوردن حرف نو به ميدان انديشه، با يك حركت صحيح و جهتگيري درست. يكي از كارها اين است.”ايشان در جاي ديگر نيز فرموده بودند: «دانشگاه بايد بتواند يك جنبش نرم‌افزاري همه‌جانبه و عميق در اختيار اين كشور و اين ملت بگذارد تا كساني كه اهل كار و تلاش هستند، با پيشنهادها و با قالبها و نوآوريهاي علمي خودي بتوانند بناي حقيقي يك جامعه‌ي آباد و عادلانه‌ي مبتني بر تفكّرات و ارزشهاي اسلامي را بالا ببرند. امروز كشور ما از دانشگاه اين را مي‌خواهد.” (9/12/79)
با توجه به نكات مذكور است كه "عدالت" به عنوان لازمه مهم دهه چهارم انقلاب مورد تاكيد رهبر معظم انقلاب اسلامي قرار گرفته است و از سويي ديگر با توجه به ويژگيها و شاخصه‌هاي "جنبش دانشجويي" است كه مي‌توان از جايگاه محوري و پيشتازي آن جنبش در ايجاد همه جانبه عدالت ياد نمود.
يكي از ويژگيهاي كليدي كه جنبش دانشجويي را صاحب صلاحيت براي ورود به ميدان عدالت خواهي و مبارزه با فساد مي‌كند، وجود روحيه انقلابي و فارغ از هرگونه تعلق به منافع مادي و عدم گرايش به سمت محافظه كاري است. اين روحيه ممتاز مبارزه‌جويي و آزادگي كه برخاسته از ويژگي "جواني" دانشجويان است، همان عنصر برجسته و ناب و موثري است كه مي‌تواند جنبش دانشجويي را به عنوان پيشگام نهضت عدالتخواهي در دهه چهارم انقلاب اسلامي معرفي نمايد و وجود اين عنصر ارزشمند در نزد جنبش دانشجويي بارها مورد تاكيد رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است. معظم له در همين ديدار در اين زمينه مي‌فرمايند:
«يكي از دوستان، اعتراضهاي صريحي كردند. خصوصيت دانشجو هم همين است. به اشخاص و دستگاهها اعتراضهائي كردند - حالا آن اعتراضها ممكن است وارد باشد، ممكن است وارد نباشد؛ من روي آن نميخواهم قضاوت بكنم - اصل اينكه دانشجو حرفش را روشن و صريح و آشكار بزند و دچار سياسيكاري نشود، چيز مطلوبي است. بدترين اشكال و اشكال وارد بر محيط دانشجوئي اين است كه دانشجو دچار محافظهكاري شود و حرفش را با ملاحظهي موقع و مصلحت خيالي بيان كند؛ نه، دانشجو بايد حرفش را صريح بزند. البته در كنار اين صراحتِ در بيان، صداقت در نيت هم بايد وجود داشته باشد و در كنار او، سرعت در پذيرش خطا؛ اگر ثابت شد كه خطاست. فرق شماي جوان و دانشجو و صادق و پاكيزهدل، با يك آدم سياسيكار بايد در همين باشد؛ حرفتان را صريح بزنيد؛ آنچه را كه مي‌زنيد، از دل بزنيد؛ و اگر چنانچه معلوم شد كه اشتباه است، سريع پس بگيريد؛ راحت. اين، به نظر من يكي از بهترين شاخصه‌هاي دانشجوئي است.”
حكيم فرزانه انقلاب اسلامي از دانشجويان مي‌خواهد تا عدالت را در همه ابعاد آن از مسئولين مطالبه نمايند: «جنبش عدالتخواهي هنگامي‌كه در جمع دانشجويان و خطاب به آنها گفته مي‌شود، مقصود اين است كه اين طلب و خواسته و خواهش به عنوان يك خواسته‌ي عمده مطرح شود. نبايد بگذاريد اين مطالبه‌ي مهم از ذهنها دور شود؛ يعني بايستي عدالت آن‌چنان از طرف مردم، قشرها و بخصوص جوانان مطالبه شود كه هر مسؤولي - چه بنده و چه هر كس ديگري كه در جايي مسؤول است - ناچار باشد به مقوله‌ي عدالت، ولو برخلاف ميلش هم باشد، بپردازد. يك وقت است كه ما مثلاً به وزارت اقتصاد و دارايي مي‌گوييم عدالت را رعايت كن، يا به قوّه‌ي قضاييّه مي‌گوييم عدالت را رعايت كن؛ اما يك وقت به جوانان مي‌گوييم شما عدالت را مطالبه كنيد. هر كدام معناي خاصّي دارد. مطالبه‌ي عدالت به معناي اين است كه عدالت، گفتمان غالب در محيطهاي جوان و دانشجويي شود؛ عدالت را مطالبه كنند و آن را از هر مسؤولي بخواهند.” (22/2/82)
منبع: سایت های خبری بصیرت
با رسيدن به نيمه دوم سال 1387 شمارش معكوس براي پايان دهه سوم انقلاب اسلامي و طلوع طليعه دهه چهارم انقلاب آغاز گرديده است. اين خود نويد آغاز گامي نو پيش روي انقلابي است كه امروزه ديگر از نهالي نوپا به درختي تنومند مبدل شده كه ريشه در زمين و شاخه در آسمان دارد و روز به روز ثمرات آن آشكار مي‌گردد.
در اين ميان تئوريسين و راهبر انقلاب اسلامي دو اصل "پيشرفت" و "عدالت" را به عنوان شاخصه و اولويت اصلي انقلاب اسلامي در گام چهارم مورد توجه انقلابيون قرار داده و از همه مردم و مسئولين، خواص و عوام خواسته اند تا با براي رسيدن به اين دو شاخصه كليدي برنامه‌ريزي و تلاش نمايند.
اين مساله بار ديگر در ديدار رهبر معظم انقلاب اسلامي با جمعي از نخبگان علمي و دانشجويان دانشگاههاي كشور در تاريخ هفتم مهر امسال مورد تاكيد قرار گرفت. ايشان خطاب به دانشجويان فرمودند: «ما وارد دههي چهارم عمر نظام جمهوري اسلامي داريم مي‌شويم... ما گفتيم كه در اين دهه، آنچه كه به عنوان يك هدف و شعار - براي اينكه دنبال كنيم كه مرحلهاي را بگذرانيم - بايد مورد توجه قرار بگيرد، "پيشرفت و عدالت" است. اين را شعار قرار بدهيم: پيشرفت و عدالت.”
ايشان در آن جمع ضمن برشمردن برخي از وظايف جنبش دانشجويي در اين ميان اعلام داشتند:”يك سؤال اينجا مطرح مي‌شود كه براي رسيدن به اين هدف والا و بسيار برجسته و بزرگ، وظيفه فقط متوجه دانشجويان است؟ آن هم دانشجوياني كه براي خودشان رسالتي قائلند كه شما اسمش را مي‌گذاريد جنبش دانشجوئي؛ يعني دانشجوي متحرك، دانشجوي فعال؛ دانشجوئي كه از نيروي فكر و توان جسمي و روحي خودش مي‌خواهد براي پيشرفت استفاده كند؛ آيا فقط اينها مخاطبند؟ بلاشك نه. سنگينترين مسئوليت بر عهده مسئولان و انواع نخبگان جامعه است؛ نخبگان علمي و نخبگان فكري و نخبگان سياسي، ليكن جريان دانشجوئي فعال هم مسئوليت سنگيني دارد.”
در مورد شناخت وظايف و رسالت جنبش دانشجويي در گام چهارم انقلاب اسلامي مبتني بر آموزه‌ها و رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي مي‌بايست طرحي جامع و مطالعه شده‌اي را آماده نمود، وليكن به اجمال بررسي برخي موارد مي‌تواند سرآغاز تدوين طرح جامع مذكور باشد.
الف- مولفه پيشرفت
با اين همه ضرورت ارائه طرح و الگوي جامع توسعه همه جانبه مبتني بر شرايط بومي و آموزه هاي اسلامي بيش از پيش در دهه چهارم انقلاب احساس مي‌گردد. حضرت آيت الله خامنه‌اي در تشريح اهداف حكومت اسلامي و ارائه الگوي توسعه مي‌فرمايد: «ما كشور اسلامي مي‌خواهيم. كشور اسلامي وقتي تشكيل شد، معنايش اين است كه دنياي مردم آباد خواهد شد، نه به معناي آبادياي كه در نظامهاي مادي وجود دارد. در نظامهاي مادي آبادي وجود دارد؛ يعني قدر مطلق پيشرفتهاي مادي خوب است؛ اما در مورد همان پيشرفتهاي مادي هم تعادل و نگاه عادلانه وجود ندارد. يعني شما الان مثلاً ميبينيد كه در كشور ثروتمندي مثل آمريكا، ثروتمندش اولين ثروتمند دنياست؛ يعني حتّي در برخورداريهاي مادي هم عدالت نيست، همهگيري نيست؛ يعني همه برخوردار نيستند؛ چه برسد به برخورداري معنوي؛ آرامش رواني نيست، توجه به خدا نيست، تقوا و پرهيزگاري نيست، پاكدامني و طهارت نيست، گذشت و اغماض نيست، ترحم و دستگيري از بندگان خدا نيست؛ و نيست و نيست و نيست.
اين، آن پيشرفتي نيست كه كشور اسلامي و جامعه‌ي اسلامي دنبال آن است. آن خوشبختياي كه ما براي جامعه‌ي اسلامي، برخوردارياي كه براي جامعه‌ي اسلامي قائليم، فقط اين نيست كه شما اينجا نگاه مي‌كنيد؛ بلكه برخورداري مادي و معنوي. يعني فقر نبايد باشد، عدالت بايد باشد، تقوا و اخلاق و معنويت و پرهيزگاري هم بايد باشد. اين، آن هدفي است كه بايد دنبال او برويم..”
ارائه چنين طرحي جامع و همه جانبه مبتني بر آموزه‌هاي اسلامي نيازمند جهاد فكري - علمي در حوزه‌هاي مختلف دانش است و اين امر تحت گفتمان "جنبش نرم افزاري" توسط رهبر معظم انقلاب اسلامي نظريه‌پردازي شده است.
از اينجا جايگاه "جنبش دانشجويي" به عنوان سربازان پيشگام و كليدي "جنبش نرم افزاري" قابل توجه و بررسي است. دانشگاه در كنار حوزه‌هاي علميه به عنوان دو بازوي توليد علم و دانش در كشور رسالت بزرگ تحقق جنبش نرم افزاري را برعهده داشته و موظفند آينده انقلاب اسلامي را با تلاش همه جانبه خود تضمين نمايند. در همين سخنراني حكيم فرزانه انقلاب اسلامي يكي از وظايف خطير جريانهاي دانشجويي را چنين بر مي‌شمارد: «يكي از مسئوليتهاي جريان دانشجوئي، تلاش براي فهميدن است؛ يعني تفكر. من به نظرم مي‌رسد يكي از كارهاي لازم، تشكيل جلسات فكري وسيعي است كه مجموعهي دانشجوئي، همراه با مجموعهي حوزوي، با برنامه‌ريزي خوب، مي‌تواند به وجود بياورد تا بنشينند دربارهي مسائل گوناگون فكر كنند. گسترش فكر و پراكندن فكرِ درست و صحيح مي‌تواند همان ثمراتي را ببخشد كه ما در زمينههاي مسائل علم و فناوري و پيشرفت علوم از دانشجو توقع داريم؛ يعني شكوفائي، آوردن حرف نو به ميدان انديشه، با يك حركت صحيح و جهتگيري درست. يكي از كارها اين است.”ايشان در جاي ديگر نيز فرموده بودند: «دانشگاه بايد بتواند يك جنبش نرم‌افزاري همه‌جانبه و عميق در اختيار اين كشور و اين ملت بگذارد تا كساني كه اهل كار و تلاش هستند، با پيشنهادها و با قالبها و نوآوريهاي علمي خودي بتوانند بناي حقيقي يك جامعه‌ي آباد و عادلانه‌ي مبتني بر تفكّرات و ارزشهاي اسلامي را بالا ببرند. امروز كشور ما از دانشگاه اين را مي‌خواهد.” (9/12/79)
ب- مولفه عدالت
با توجه به نكات مذكور است كه "عدالت" به عنوان لازمه مهم دهه چهارم انقلاب مورد تاكيد رهبر معظم انقلاب اسلامي قرار گرفته است و از سويي ديگر با توجه به ويژگيها و شاخصه‌هاي "جنبش دانشجويي" است كه مي‌توان از جايگاه محوري و پيشتازي آن جنبش در ايجاد همه جانبه عدالت ياد نمود.
يكي از ويژگيهاي كليدي كه جنبش دانشجويي را صاحب صلاحيت براي ورود به ميدان عدالت خواهي و مبارزه با فساد مي‌كند، وجود روحيه انقلابي و فارغ از هرگونه تعلق به منافع مادي و عدم گرايش به سمت محافظه كاري است. اين روحيه ممتاز مبارزه‌جويي و آزادگي كه برخاسته از ويژگي "جواني" دانشجويان است، همان عنصر برجسته و ناب و موثري است كه مي‌تواند جنبش دانشجويي را به عنوان پيشگام نهضت عدالتخواهي در دهه چهارم انقلاب اسلامي معرفي نمايد و وجود اين عنصر ارزشمند در نزد جنبش دانشجويي بارها مورد تاكيد رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است. معظم له در همين ديدار در اين زمينه مي‌فرمايند:
«يكي از دوستان، اعتراضهاي صريحي كردند. خصوصيت دانشجو هم همين است. به اشخاص و دستگاهها اعتراضهائي كردند - حالا آن اعتراضها ممكن است وارد باشد، ممكن است وارد نباشد؛ من روي آن نميخواهم قضاوت بكنم - اصل اينكه دانشجو حرفش را روشن و صريح و آشكار بزند و دچار سياسيكاري نشود، چيز مطلوبي است. بدترين اشكال و اشكال وارد بر محيط دانشجوئي اين است كه دانشجو دچار محافظهكاري شود و حرفش را با ملاحظهي موقع و مصلحت خيالي بيان كند؛ نه، دانشجو بايد حرفش را صريح بزند. البته در كنار اين صراحتِ در بيان، صداقت در نيت هم بايد وجود داشته باشد و در كنار او، سرعت در پذيرش خطا؛ اگر ثابت شد كه خطاست. فرق شماي جوان و دانشجو و صادق و پاكيزهدل، با يك آدم سياسيكار بايد در همين باشد؛ حرفتان را صريح بزنيد؛ آنچه را كه مي‌زنيد، از دل بزنيد؛ و اگر چنانچه معلوم شد كه اشتباه است، سريع پس بگيريد؛ راحت. اين، به نظر من يكي از بهترين شاخصه‌هاي دانشجوئي است.”
حكيم فرزانه انقلاب اسلامي از دانشجويان مي‌خواهد تا عدالت را در همه ابعاد آن از مسئولين مطالبه نمايند: «جنبش عدالتخواهي هنگامي‌كه در جمع دانشجويان و خطاب به آنها گفته مي‌شود، مقصود اين است كه اين طلب و خواسته و خواهش به عنوان يك خواسته‌ي عمده مطرح شود. نبايد بگذاريد اين مطالبه‌ي مهم از ذهنها دور شود؛ يعني بايستي عدالت آن‌چنان از طرف مردم، قشرها و بخصوص جوانان مطالبه شود كه هر مسؤولي - چه بنده و چه هر كس ديگري كه در جايي مسؤول است - ناچار باشد به مقوله‌ي عدالت، ولو برخلاف ميلش هم باشد، بپردازد. يك وقت است كه ما مثلاً به وزارت اقتصاد و دارايي مي‌گوييم عدالت را رعايت كن، يا به قوّه‌ي قضاييّه مي‌گوييم عدالت را رعايت كن؛ اما يك وقت به جوانان مي‌گوييم شما عدالت را مطالبه كنيد. هر كدام معناي خاصّي دارد. مطالبه‌ي عدالت به معناي اين است كه عدالت، گفتمان غالب در محيطهاي جوان و دانشجويي شود؛ عدالت را مطالبه كنند و آن را از هر مسؤولي بخواهند.” (22/2/82)
منبع: سایت های خبری بصیرت
