نویسنده: دکترمحمدرضا اصلانی (همدان)
معادلهای دیگر: شعر بیمعنی و سرگرم کننده، شعر فکاهی، شعر مهمل پنج بحری
نوعی شعر مهمل انگلیسی که پنج سطر دارد. سطرهای اول، دوم و پنجم هم قافیه و سه بحری و سطرهای سوم و چهارم با یکدیگر هم قافیه و دو بحری هستند (aabba). در مواردی ممکن است سطرهای سوم و چهارم با قافیهی درونی، در یک سطر قرار بگیرند. شعر زیر سرودهی ادواردلیر، نمونهای از این نوع لیمریک است:
There was a young lady of lucca. Whose lovers completely forsook her; She rode up a tree ad said ©Fiddle-de-dee!’
Which embrassassed the people of lucca.
مبدا اصلی لیمریک معلوم نیست. برخی زمان شکلگیری آن را دوران زبان فرانسهی کهن میدانند و اعتقاد دارند این نوع شعر در زبان انگلیسی اولین بار در سال 1700 میلادی، هنگام بازگشت نیروهای نظامی از جنگ فرانسه و حضور آنها در یکی از شهرهای ایرلند با نام Limerick سروده شد. عدهای دیگر پیدایش شعر لیمریک را به حدود سال 1765 میلادی، زمان چاپ کتاب ترانه مادر غاز مربوط میدانند. البته نام این نوع شعر میتواند از برگردان (refrain) مرسوم «will you come up to limerick» شعرهای مهمل هم گرفته شده باشد.
در ادبیات انگلیسی اولین نمونههای «لیمریک» در حکایات لطیفهوار و ماجراهای پانزده نجیبزاده (1822) و شرح حال شانزده پیرزن عجیب (1820) مشاهده میشود. ادواردلیر متأثر از کتاب شرح حال شانزده پیرزن عجیب، در کتاب چرندیات (1856) مهمترین شعرهای لیمریک را ارائه کرد. بعضی از لیمریکهای ادبیات انگلیسی زبان هرزه دارند (نمونهی شماره 3) و موارد دیگر صحنههایی وقیح و جنسی را به تصویر میکشند. (نمونهی شماره 5)
نویسندگان مشهوری مانند تنیسون، سوئینبرن، کیپلینگ، رابرت لوئیس اِستیونسن و دابلیو. اس. گیلبرت بارها لیمریک سرودند. لیمریک در اواخر قرن نوزدهم میلادی، فرمی کاملاً شناخته شده بود.
منبع مقاله :
اصلانی، محمدرضا؛ (1394)، فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز همراه با نمونههای متعدد برای مدخلها، تهران: انتشارات مروارید، چاپ اول.