بازخوانی عملیات خیبــر

به یاد سردار خیبر شهید حاج ابراهیم همت)
تهیه کننده : حجت الله مومنی
منبع : اختصاصی راسخون
نام عملیات : عملیات خیـبـر
رمز عملیات : یا رسول الله
هدف عملیات : انهدام نیروهای سپاه سوم عراق، تامین جزایر مجنون شمالی و جنوبی، ادامه تک از جزایر و محور طلائیه به سمت نشوه و الحاق به نیروهایی که از محور زید به دشمن حمله می کردند.
منطقه عملیاتی : شرق رودخانه دجله و داخل هورالهویزه
تلفات‌ دشمن‌ : ۱۶۱۴۰ كشته زخمي
ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده:
سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ در جزاير مجنون‌ و هورالهويزه‌ و ارتش‌ جمهوري‌ اسلامي‌ در پاسگاه‌ زيد.
تاریخ آغاز عملیات : ساعت 21:30 روز 3/12/1362
نتایج عملیات : آزاد سازی منطقه ای به وسعت 1000 کیلومتر مربع در هور، 140 کیلومتر مربع در جزایر مجنون (كه داراي حوزه‌هاي نفتي زيرزميني بود ) و 40 کیلومتر مربع در طلاییه
 

مقدمه
پس از فتح خرمشهر و عقب نشینی سراسر ارتش عراق، دشمن برای دست یابی به پدافند مطمئن تدابیری به کار بست؛ به گونه ای که در مناطق کوهستانی، ارتفاعات مرزی را همچنان در اشغال خود نگه داشت؛ و در مناطق پست، با به کارگیری موانع مصنوعی موقعیت خود را تحکیم بخشید. در عین حال، دشمن از موانع طبیعی نیز به منظور ایجاد اطمینان بیشتر بهره می گرفت. در این میان، رودخانه عریض اروند و منطقه وسیع هورالعظیم از نگرانی دشمن نسبت به تهاجم قوای ایران کاسته بود. این موضوع در منطقه هورالعظیم بیشتر مشهود بود، به طوری که دشمن هیچ گونه مانعی را برای ایجاد پدافند در غرب این منطقه در نظر نگرفته بود. عراق هرگز نمی پنداشت آب گرفتگی وسیع هورالعظیم برای نیروهای پیاده ایران قابل عبور باشد؛ و نیز گمان نمی کرد قوای مسلح ایران تلاش اصلی خود را در این منطقه قرار دهند.
هم چنین عراق در سال های سوم و چهارم جنگ تاکتیک های جدیدی اتخاذ کرد، که طبعا نیازمند به کارگیری تاکتیک ها و تدابیر جدید بود. به منظور برهم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی و به دست گرفتن ابتکار عمل، منطقه هور با سه ویژگی انتخاب گردید:
1- ضعف و ناتوانی دشمن در عملیات آبی – خاکی.
2- سرعت عمل.
3- غافلگیری.
منطقه هور با توجه به تجارب به دست آمده از عملیات رمضان تا والفجر 4 و با در نظر گرفتن توان خودی و دشمن، و نیز نقش زمین و تاثیر گذاری آن، انتخاب شد. نظر به راکد بودن نسبی آب هور و وسعت بیش از اندازه آن، که طبعاً منجر به طولانی شدن عقبه های نیروهای خودی می شد و نیز فقدان زمین مناسب جهت قدرتمندی و قابلیت های نیروهای خود (پس از عملیات رمضان تا قبل از خیبر)، از جمله شرایط و عواملی بود که موجب می شد دشمن تصور عملیات گسترده را از طرف هور نداشته باشد و همین تصور باعث گردید که عراق، از جزایر مجنون شمالی و جنوبی و شرقی دجله تنها با چند گردان پدافند نماید.
در این میان، اجرای عملیات والفجر مقدماتی در منطقه شمال هور، به رغم نتایج غیرمطلوب آن، نتیجه ای بزرگ – هر چند غیر مستقیم – بر جای گذارد. عملیات در منطقه چزابه، شناسایی موقعیت ضعیف دشمن در منطقه هور را در پی داشت.
فرماندهان سپاه پاسداران که به مناسبت عملیات والفجر مقدماتی در آن منطقه حضور یافته بودند، با مشاهده نقاط ضعف دشمن، سریعاً به طراحی عملیات خیبر پرداختند و با استفاده از تجربه حاصل از عملیات والفجر مقدماتی، ضریب امنیت را شدت بخشیده و رعایت حفاظت اطلاعات را اصل قرار دادند. مضافاً به این که دو نکته مهم دیگر در دستور کار قرار گرفت. نکته اول، فعالیت های شناسایی بود که با توجه به رعایت اصل حفاظت، به نیروهای بومی سپاه خوزستان واگذار شد.
نکته دوم، تغییر در سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد قابلیت عملیات آبی – خاکی بود که باید متحقق می شد ، بر همین اساس، یگان دریایی سپاه (قرارگاه نوح) تشکیل شد. در عین حال، برای جلوگیری از هوشیاری دشمن، قرارگاه دریایی سپاه در بوشهر فعال گردید تا به این وسیله تلاش جدید به منظور افزایش فعالیت در خلیج فارس تلقی گردد.
عمليات‌ خيبر؛ نخستين‌ عمليات‌ آبي‌- خاكي‌
پس‌ از عمليات‌ رمضان، دو منطقه‌ رملي« فكه» و منطقه‌ آب‌ گرفته« هور» براي‌ نبرد با ماشين‌ جنگي‌ عراق‌ مدنظر قرار گرفت.
به‌ همين‌ دليل، عمليات‌ والفجر مقدماتي‌ در «فكه» و «خيبر» در هور طرح‌ريزي‌ شده‌ و به‌ اجرا درآمد. طي‌ دوره‌ تعقيب‌ متجاوز كه‌ از تيرماه ‌۶۱ آغاز شده‌ بود، يكي‌ از تدابير مهم، بدست‌ گرفتن‌ ابتكار عمل‌ بود و بر همين‌ اساس‌ فرماندهان‌ ايراني‌ در تلاش‌ براي‌ شناسايي‌ نقاط‌ ضعف‌ دشمن‌ برآمدند.
يكي‌ از نتايج‌ اين‌ تلاش، شناسايي‌ منطقه‌ هورالهويزه‌ و انتخاب‌ اين‌ آبگرفتگي‌ گسترده‌ براي‌ ضربه زدن‌ به‌ قواي‌ دشمن‌ بود. به‌ همين‌ منظور، قرارگاه‌ «نوح۷)») سپاه‌ پاسداران‌ براي‌ انجام‌ نخستين‌ عمليات‌ بزرگ‌ آبي‌- خاكي‌ ايران‌ تشكيل‌ شد. عمليات‌ «خيبر» با ۲۲۰ گردان‌ سپاه‌ و پاسداران‌ در هورالهويزه‌ و جزاير مجنون‌ و ۶ گردان‌ از ارتش‌ در پاسگاه‌ زيد با سازماندهي‌ قرارگاه‌هاي‌ عملياتي‌ «نجف» و «كربلا» و پشتيباني‌ قرارگاه‌ نوح(۷) در ساعت‌۲۱ و ۳۰ دقيقه‌ روز ۳ اسفندماه‌ ۱۳۶۲ و با رمز «يا رسول‌ الله۹)») آغاز شد.
هور منطقه‌اي‌ همسطح‌ با دريا است. در برخي‌ نقاط‌ سطح‌ آب‌ دو تا سه‌ متر بالاتر از سطح‌ دريا مي‌باشد. اين‌ گونه‌ مناطق‌ در مسير رودخانه‌هاي‌ دائمي‌ و فصلي‌ به‌ وجود مي‌آيند. منطقه‌ عملياتي‌ خيبر در شرق‌ رودخانه‌ «دجله» و درون‌ «هورالعظيم» واقع‌ شده‌ بود و از شمال‌ به‌ «العزيز» و از جنوب‌ به‌ «القرنه»، «طلاييه» و يك‌ محور در «پاسگاه‌ زيد» در محدوده‌اي‌ به‌ گستره‌ ۱۰۰ كيلومتر مربع‌ مي‌رسيد.
در داخل‌ اين‌ گستره‌ دو جزيره‌ «مجنون»، دكل‌هاي‌ فشارقوي‌ برق، دكل‌هاي‌ تقويتي‌ راديو و تلويزيون، تأسيسات‌ و كارخانه‌هاي‌ كاغذسازي‌ و چاه‌هاي‌ نفت‌ عراق‌ قرار داشت. همچنين‌ در حاشيه‌ دجله‌ حدود پنجاه‌ روستا وجود داشت‌ كه‌ در هنگام‌ عمليات‌ خيبر همگي‌ خالي‌ از سكنه‌ غيرنظامي‌ بود. قرار بود كه‌ نيروهاي‌ عمل‌ كننده‌ با عبور و پيشروي‌ در هور، بصره‌ را از سمت‌ شمال‌ تهديد كنند. البته‌ پيش‌ از در نظر گرفتن‌ و رسيدن‌ به‌ چنين‌ اهدافي، چند عمليات‌ انحرافي‌ و فريب، از جمله‌ تحريرالقدس‌ در بلندي‌هاي‌ شرقي‌ سد دربنديخان‌ عراق، والفجر ۵ در منطقه‌ كوهستاني‌ چنگوله‌ و والفجر ۶ در منطقه‌ چزابه‌ به‌ اجرا درآمده‌ بود.
سازماندهي‌ رزمي‌ نيروهاي‌ عمل‌ كننده‌ ايران‌ در اين‌ عمليات‌ شكل‌ تازه‌اي‌ به‌خود گرفت، به‌ اين‌ ترتيب‌ كه‌ نيروي‌ زميني‌ ارتش‌ با يگانهاي‌ تحت‌ امر خود و با استعداد دو لشكر پياده، ۲ لشكر زرهي‌ و يك‌ تيپ‌ هوابرد از محور «زيد» و نيروهاي‌ سپاه‌پاسداران‌ با دو لشكر پياده‌ و يك‌ تيپ‌ زرهي‌ در همين‌ محور و ۹ لشكر، ۶ تيپ‌ پياده‌ و ۳ تيپ‌ زرهي‌ از هور و طلاييه‌ در محور اصلي‌ وارد عمل‌ شدند.
علاوه‌ بر اين، سپاه‌ در اين‌ محور عمليات‌ فريب‌ خود را با ۵ تيپ‌ و يك‌ لشكر به‌ انجام‌ رساند. در مرحله‌ نخست، عمليات‌ به‌ طور همزمان‌ از سراسر محورها آغاز شد و پيشروي‌ با سرعت‌ عمل‌ و غافلگيري‌ دشمن‌ همراه‌ بود. هر چند در محور زيد پيشروي‌ چنداني‌ ميسر نشد، اما در محور هور كه‌ خود به‌ چهار محور فرعي‌ العزيز، القرنه، جزاير مجنون‌ و طلاييه‌ تقسيم‌ مي‌شد، بيشتر اهداف‌ حاصل‌ شد.
اين‌ پيشروي‌ آن‌ چنان‌ قوي‌ بود كه‌ در روز چهارم‌ گروهي‌ از رزمندگان‌ به‌ شهر القرنه‌ پا گذاشتند و مردم‌ شيعه‌نشين‌ با قرباني‌ كردن‌ گوسفند به‌ پيشواز آنان‌ آمدند. در محور شمالي‌ عمليات‌ (العزيز) رزمندگان‌ توانستند خود را به‌ رودخانه‌ دجله‌ رسانده‌ و تردد خودروهاي‌ راه‌ بصره‌- بغداد را قطع‌ كنند. دو جزيره‌ مجنون‌ نيز به‌ راحتي‌ دور خورده‌ و به‌ دست‌ قواي‌ ايراني‌ افتاد.
از نكات‌ ويژه‌ و برجسته‌ اين‌ عمليات‌ پرواز چرخبال‌هاي‌ ايراني‌ برفراز دو جزيره‌ مجنون‌ بود. در مرحله‌ دوم‌ محور جزاير مجنون‌ و طلاييه‌ به‌ منظور الحاق‌ و پيشروي‌ به‌ سمت‌ «نشوه» در نظر گرفته‌ شد، اما بنا به‌ عللي‌ پيشروي‌ صورت‌ نگرفت‌ و دشمن‌ به‌ طور گسترده‌اي‌ به‌ استفاده‌ از انواع‌ بمبهاي‌ شيميايي‌ پرداخت. با توجه‌ با اين‌ كه‌ در اين‌ عمليات‌ آبي‌- خاكي‌ كوتاه‌ترين‌ فاصله‌ از خط‌ مقدم‌ خودي‌ تا خشكي‌ ۱۳ كيلومتر بود، امكان‌ پشتيباني‌ زميني‌ و بهره‌گيري‌ از يگان‌ تازه‌ تاسيس‌ شده‌ نيروي‌ دريايي‌ سپاه‌ وجود نداشته‌ و تلاش‌ هوانيروز هم‌ پاسخگوي‌ نيازمندي‌هاي‌ نيروهاي‌ خط‌ شكن‌ و پدافندي‌ نبود و با وجود استفاده‌ عراق‌ از مواد شيميايي‌ و پاتك‌هاي‌ فراوان، تنها دو جزيره‌ مجنون‌ حفظ‌ و تثبيت‌ شدند، ضمن‌ آنكه‌ «محمد ابراهيم‌ همت» فرمانده‌ لشكر ۲۷ محمد رسول‌ الله(9) سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ در جريان‌ دفع‌ پاتك‌ دشمن‌ به‌ جزاير مجنون‌ به‌ شهادت‌ رسيد.
در مرحله‌ سوم‌ عمليات‌ كه‌ بيشتر به‌ منظور دفع‌ فشارهاي‌ دشمن‌ به‌ جزاير مجنون‌ جنوبي‌ به‌ اجرا درآمد، طي‌ ۷۲ ساعت‌ پاتك، نيروهاي‌ عراق‌ نزديك‌ به‌ يك‌ ميليون‌ گلوله‌ توپ‌ و خمپاره‌ شليك‌ كردند كه‌ نشان‌ از حساسيت‌ و تمركز قواي‌ دشمن‌ بر اين‌ مناطق‌ بود. در نتيجه‌ سه‌ مرحله‌ عمليات‌ خيبر بيش‌ از ۲۳ يگان‌ دشمن‌ از ۲۰ تا ۱۰۰ درصد متلاشي‌ گرديده‌ و تعداد ۱۶۱۴۰ تن‌ از نيروهاي‌ دشمن‌كشته، زخمي‌ و اسير شدند كه‌ در ميان‌ اسرا علاوه‌ بر افسران، درجه‌ داران‌ و سربازان‌ جيش‌الشعبي‌ عراق، تعدادي‌ غيرنظامي‌ از كشورهاي‌ مصر، سودان، مراكش‌ و سومالي‌ نيز وجود داشتند.
افزون‌ بر اين، ۳۳۰ دستگاه‌ تانك‌ و نفربر، ۶ فروند هواپيما، ۹ فروند چرخبال‌ و ۲۰۰ دستگاه‌ خودرو و شمار زيادي‌ از انواع‌ سلاح‌هاي‌ سبك‌ و سنگين‌ دشمن‌ منهدم‌ گرديد. در مجموع‌ اين‌ عمليات‌ در منطقه‌اي‌ به‌ وسعت‌ ۱۱۸۰ كيلومتر انجام‌ شد كه‌ جزاير مجنون‌ به‌ مساحت‌ ۱۶۰ كيلومتر مربع‌ همراه‌ با ۵۰ حلقه‌ چاه‌ نفت‌ و چندين‌ روستا از جمله‌ مناطق‌ آزادشده‌ در اين‌ عمليات‌ مي‌باشند.
در ميان‌ غنايم‌ به‌ دست‌ آمده‌ از دشمن‌ علاوه‌ بر دستيابي‌ به‌ چاه‌هاي‌ نفت‌ منطقه‌ با ذخيره‌ ميليون‌ها بشكه‌ نفت، ۴۲ تانك‌ ونفربر زرهي، ۲۵۰ خودرو، ۱۹ عراده‌ توپ‌ صحرايي‌ (دوربرد)، ۳۰ عراده‌ توپ‌ ضدهوايي‌ و ۱۲۰ دستگاه‌ مهندسي‌ به‌ چشم‌ مي‌خورد.
در ابتكار شناسايي‌ و برنامه‌ ريزي‌ براي‌ اين‌ عمليات‌ مي‌توان‌ از شهيد حسن‌ باقري‌ قبل‌ از شهادت‌ در شناسايي‌ هور و ادامه‌ آن‌ توسط‌ علي‌ هاشمي‌ نام‌ برد. در اين‌ عمليات‌ حميد باكري‌ و تقي‌ ياغچيان‌ به‌ شهادت‌ رسيدند.
اهداف عملیات
هدف از عملیات خیبر عبارت بود از انهدام نیروهای سپاه سوم عراق، تامین جزایر مجنون شمالی و جنوبی، ادامه تک از جزایر و محور طلائیه به سمت نشوه و الحاق به نیروهایی که از محور زید به دشمن حمله می کردند. در نظر بود که خشکی شرق دجله از طریق هور تصرف شود تا دشمن نتواند از سمت شمال سپاه سوم را تقویت کند.
منطقه عملیات
منطقه عملیاتی که در شرق رودخانه دجله و داخل هورالهویزه واقع شده است، از شمال به العزیر و از جنوب به القرنه – طلائیه محدود می گردد.این منطقه دارای دو نوع طبیعت متفاوت است: هور و خشکی. قسمت خشکی، که حداقل عرض آن 8 کیلومتر و حداکثر 10 کیلومتر است، توسط دو هور بزرگ – هورالهویزه در شرق و هورالحمار در غرب آن – احاطه شده است.
هم چنین، منطقه مذکور توسط رودخانه دجله به دو قسمت شرقی – غربی تقسیم می شود که 3/4 آن در شرق رودخانه قرار دارد. جاده مواصلاتی عماره – بصره نیز در غرب رودخانه واقع است.
در داخل منطقه مزبور جزایر شمالی و جنوبی مجنون واقع است. هم چنین تاسیسات دیگری وجود دارد که عبارتند از: دکل های برق، دکل های تقویتی رادیو و تلویزیون، تاسیسات و کارخانجات کاغذ سازی، چاه های نفت و ...
هور منطقه ای است هم سطح دریا که در بعضی مناطق سطح آب آن 2 تا 3 متر بالاتر از آب دریاست و به طور کلی نسبت به مناطق هم جوار گود می باشد و در مسیر رودخانه های قدیمی و دایمی به وجود می آید و دارای روییدنی هایی به شرح زیر است:
1- نی با ارتفاع 2 تا 7 متر که عمدتاً در جاهای عمیق می روید.
2-بردی(1) که معمولاً ارتفاع آن بین 1 تا 2 متر است.
3- چولان(2) که در جاهای کم عمق می روید و ارتفاع آن کمتر از 50 سانتی متر است.
به علت پوشش فشرده سطح هور از نی، بردی و چولان، تردد در آن تنها از معابری خاص (آبراه ها، نهر ها و یا محل عبور حیوانات وحشی) امکان پذیر است.
علت انتخاب هور
علاوه بر آنچه قبلاً ذکر شد، علت انتخاب هور به لحاظ عوامل زیر بود:
1- پرهیز از تک جبهه ای (حمله رویاروی و مستقیم به دشمن را تک جبهه ای می گویند.)
2- حمله به جناح دشمن؛ شکل حضور دشمن در منطقه شرق بصره به گونه ای بود که الحاق نیروهای خودی در طلائیه و سپس رسیدن به عقبه دشمن در نشوه، جناحی عمده از دشمن به تصرف در می آمد که تزلزل خطوط دشمن را در پی داشت.
3- عدم تصور دشمن نسبت به انجام عملیات در هور.
4- بکر بودن منطقه.
5- غیرممکن بودن مانور زرهی برای دشمن.
استعداد دشمن
منطقه مورد نظر برای عملیات در حوزه استحفاظی سپاه سوم عراق قرار داشت و در جریان عملیات یگان های زیردر این منطقه حضور یافتند:
الف – یگان های پیاده :
تیپ های 3، 5، 11، 18، 605، 702، 704، 93، 95، 96، 701، 501، 35، 419، 108، 113، 427، 36، 22، 23، 28، 418، 422، 19 پیاده.
ب – یگان های رزهی:
تیپ های 30، 16، 6، 56، 14، 26 و 37 زرهی و تیپ 55 مختلط.
ج – یگان های مکانیزه:
تیپ های 25، 8، 27، 15 و 20 مکانیزه.
د – گارد مرزی و گارد ریاست جمهوری:
تیپ های 5، 8 و 11 گارد مرزی و یک تیپ از گارد ریاست جمهوری.
هـ – نیروی مخصوص:
تیپ 65.
و – جیش الشعبی و کماندو:
بیش از 10 گردان.
ز – توپخانه:
حدود 30 گردان.
قوای خودی
هدایت و فرماندهی عملیات بر عهده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا صلی الله علیه و آله وسلم بود. دو قرارگاه اصلی (کربلا و نجف) و پنج قرارگاه فرعی (نصر، حنین، بدر، حدید و فتح) تحت امر قرارگاه مرکزی بودند. یگان های عملیاتی نیز به شرح ذیل بود:
الف – سپاه پاسداران:
لشکرهای 5 نصر، 8 نجف اشرف، 31 عاشورا، 19 فجر، 41 ثارالله، 17 علی ابن ابی طالب علیه السلام، 14امام حسین علیه السلام، 27 محمد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم و 7 ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)
تیپ های مستقل 15 امام حسن علیه السلام، 10 سید الشهداعلیه السلام، 44 قمر بنی هاشمعلیه السلام، 33 المهدی (عج)، 18 الغدیر و 21 امام رضاعلیه السلام.
تیپ های مستقل زرهی 72 محرم، 20 رمضان و 28 صفر.
یگان دریایی(قرارگاه نوح)
در مجموع، سپاه پاسداران 220 گردان عملیاتی در اختیار داشت و استعداد توپخانه آن نیز 7 گردان بود.
ب - ارتش جمهوری اسلامی:
لشکر های پیاده 77، 21، 28 و 55.
لشکرهای زرهی 81، 16 و 92.
قرارگاه خاتم الانبیاءصلی الله علیه و آله وسلم به عنوان قرارگاه مرکزی:
قرارگاه نجف تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله وسلم فرماندهی قرارگاه های فرعی را به عهده داشت:
قرارگاه نصرهدایت لشکر 5 نصر و تیپ 15 امام حسنعلیه السلام را به عهده داشت.
قرارگاه حدید هدایت تیپ 44 قمر بنی هاشم و تیپ 21 امام رضا علیه السلام را به عهده داشت.
قرارگاه فتح هدایت لشکر 27 محمد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم و تیپ 33 المهدی (عج)+ تیپ 18 الغدیر را به عده داشت.
قرارگاه حنین هدایت لشکر 17 علی ابن ابی طالب علیه السلام و لشکر 41 ثارالله و تیپ 10 سیدالشهداعلیه السلام را برعده داشت.
قرارگاه بدر هدایت لشکر 8 نجف، لشکر 31 عاشورا، لشکر 19 فجر را به عهده داشت.
قرارگاه کربلا هدایت نیروهای زیر را به عده داشت.
از ارتش لشکرهای 77، 21 و 28 پیاده و لشکر 8 زرهی.
از سپاه لشکر 14 امام حسین علیه السلام، 7 ولی عصر (عج) و تیپ زرهی 72 محرم.
لازم به ذکر است که لشکر 16 و 92 زرهی ارتش در حین عملیات به کار گرفته شدند.
طرح عملیات
دو قرارگاه کربلا و نجف ماموریت داشتند ضمن تامین اهداف محوله، روی پل دوعیجی در شمال نشوه (غرب نهر کتیبان) الحاق کرده و سپس به سوی بصره ادامه عملیات دهند.
قرارگاه کربلا می بایست با عمل ازمحور زید و چسبیدن به نهر کتیبان جهت مسدود کردن منطقه ورودی دشمن در دو عیجی اقدام می کرد. قرارگاه نجف نیز پس از دستیابی به العزیر و القرنه و تصرف جزایر مجنون و الحاق به طلاییه، جهت بازکردن جاده طلاییه – نشوه که تنها امید برای ادامه عملیات و انتقال نیرو و مهمات بود، اقدام نماید. یگان های تحت امر این قرارگاه می باید با عبور از طلاییه به سمت نشوه و تامین آن در پل دوعیجی به قرارگاه کربلا(نیروهای ارتش)ملحق می شدند. قرارگاه نجف برای تصرف اهداف خود به تشکیل پنج قرارگاه فرعی (نصر، بدر، حنین، حدید، فتح) مبادرت می ورزید.
قرارگاه دیگری با نام نوحعلیه السلام وظیفه ترابری دریایی و پشتیبانی یگان های عمل کننده را برعهده داشت.
شرح عملیات
نکته قابل توجه قبل از آغاز تک، حضور گسترده نیروهای مانور قدس در مناطق عملیاتی، پس از انجام مانور در مراکز مختلف شهرستان ها بود. علاوه بر این، با توجه به مانور قدس و تهدید و اقدامات جنون آمیز دشمن و حمله موشکی به دزفول و بمباران شهرهای کرمانشاه، ایلام، رامهرمز و ...، جو کلی جنگ در کشور، شکل خاصی به خود گرفته بود.
عملیات در ساعت 21:30 روز 3/12/1362 با رمز یا رسول الله آغاز شد. در مرحله اول نیروهای قرارگاه نجف با تهاجم سراسری در مناطقی همچون تنگه و شهر القرنه، جاده بصره – العماره و نیز جزایر شمالی و جنوبی مجنون استقرار یافتند. در این میان، قرارگاه کربلا که در محور زید وارد عمل شده بود، با به دست آوردن کمترین موفقیت موجب بازگشت یگان های ارتش به مواضع قبلی خود شد.
در مرحله دوم عملیات، دو تلاش اصلی در محور جزایر مجنون و طلاییه به منظور الحاق و سپس پیشروی به سمت نشوه در نظر گرفته شد؛ بنا به عللی پیشروی انجام نشد. در مقابل، دشمن به تدریج خود را بازیافته و پس از کشف اهداف عملیات و محورهای اصلی تک، تلاش اصلی خود را ابتدا روی پاکسازی حوالی جاده بصره – العماره گذارد و سپس روی طلاییه متمرکز شد.
در ادامه عملیات، پس از آن که محور زید با عدم موفقیت مواجه شد، لشکر 14 سپاه پاسداران که تحت امر قرارگاه کربلا (ارتش) بود، آزاد شده و به همراه لشکر 27 ماموریت طلاییه را به عهده گرفت. در آن شب نبردی سخت درگرفت که تا صبح به طول انجامید . در این میان، فشار دشمن همچنان ادامه داشت و با آن که محور جاده طلاییه – به طول 6 کیلومتر– در اختیار نیروهای خودی بود، لیکن وسعت کم منطقه مانور از یک سو و آتش انبوه و بسیار زیاد دشمن از سوی دیگر، امکان پیشروی الحاق با محور جزایر مجنون را ناممکن ساخته بود. به همین خاطر از ادامه عملیات در طلاییه صرف نظر شد و به این ترتیب اهداف عملیات خیبر به حفظ جزایر مجنون محدود شد.
بر همین اساس و با توجه به فشارهای دشمن، مرحله سوم عملیات به منظور تثبیت موفقیت خودی در جزایر انجام شد. دشمن که هر گونه حضور نیروهای ایرانی در هور را خطری برای جاده بصره – العماره می دانست با اجرای آتش شدید و توان پیاده وزرهی می کوشید جزایر مجنون را بازپس گیرد. این در حالی بود که نیروهای خودی خسته از چند روز جنگ، نداشتن عقبه نزدیک و نیز عدم حمایت آتش توپخانه، به مقاومت خود ادامه می دادند. متقابلاً، دشمن با تمرکز صدها قبضه توپ روی جزایر و بمباران مداوم آن ها با هواپیما و نیز در اختیار داشتن عقبه خشکی با واحدهای زرهی خود فشارهای متعدد و طاقت فرسایی را وارد می ساخت.
به رغم وضعیت یاد شده، نیروهای خودی می کوشیدند به هر صورت ممکن جزایر را حفظ نمایند. براین اساس، سپاه پاسداران با تمام استعداد خود جهت دفع تهاجم دشمن و حفظ جزایر در آن جا استقرار یافت.
نهایتاً دشمن که در مقابل خود مقاومتی غیر قابل تصور و پیش بینی مشاهده می کرد، به تدریج از بازپس گیری جزایر ناامید شد و به تحکیم مواضع پدافندی خود مبادرت ورزید.
نتایج عملیات
عملیات خیبر که به آزاد سازی منطقه ای به وسعت 1000 کیلومتر مربع در هور، 140 کیلومتر مربع در جزایر مجنون و 40 کیلومتر مربع در طلاییه انجامید، موجب افزایش عزم بین المللی در جهت کنترل ایران و جلوگیری از شکست عراق گردید؛ به گونه ای که از تاریخ 3/12/1362 (زمان آغاز عملیات خیبر) تا تاریخ 30/7/1363 تعداد 474 طرح صلح از سوی 54 کشور مختلف جهان ارایه شد. شورای امنیت سازمان ملل نیز در تاریخ 11/3/1363 قطع نامه 552 خود را در خصوص پایان دادن به جنگ ایران و عراق تصویب نمود. این در حالی بود که هیچ یک از قطع نامه و طرح های مذکور نظر ایران را تامین نمی کرد.
هم چنین، در این عملیات فرماندهان جنگ به اهمیت تاثیر تجهیزات دریایی و آبی – خاکی برای کسب نتایج مهم و حیاتی پی بردند و نیز سپاه پاسداران به یکی از ضرورت های حساس و حیاتی در تکمیل و توسعه سازمان خود آگاه گردید و آن لزوم ایجاد تقویت و توسعه یگان های دریایی برای انجام عملیات های آبی – خاکی بود. این رهیافت، قابلیت سپاه در انجام عملیات عبور از هور و رودخانه های بزرگ را توسعه داد و هسته اصلی عملیات های بدر، والفجر8، کربلا3، 4 و 5 و نیز زمینه ای برای تشکیل نیروی دریایی سپاه پاسداران گردید.
تلفات و ضایعات عراق در این عملیات به شرح ذیل می باشد:
کشته و زخمی شدن حدود 15000 نفر.
به اسارت درآمدن 1140 نفر .
انهدام 150 تانک و نفربر و 200 خودرو.
به غنیمت در آمدن 10 تانک و 60 کامیون.
انهدام 21 تیپ به میزان 20 تا 100 درصد.
برخی از سرداران شهید عملیات خیبر :
سردار شهيد محمد ابراهيم همت
نام پدر :علي اكبر
تاريخ تولد :12/2/1334
محل تولد :اصفهان / شهرضا
تاریخ شهادت : 22/12/1362
طول مدت حیات :28 سال
محل شهادت :جزيره مجنون
مزار شهید :گلزار شهداي شهرضا
سردار شهيد حميد باكري
تاريخ تولد :-/9/1334
محل تولد :آذربايجان‌غربي / اروميه
تاریخ شهادت : 6/12/1362
طول مدت حیات :28 سال
محل شهادت :جزيره مجنون
مزار شهید : مفقودالجسد
سمت شهید : معاون اول لشگر 31 عاشورا
برخی از شهدای عملیات خیبر :
شهيد محمود زنگنه مدار
تاريخ تولد :1343
تاریخ شهادت : 3/12/1362
طول مدت حیات :19 سال
شهيد اسداله زكي پور
نام پدر :محمدعلي
تاريخ تولد :6/6/1333
محل تولد :خوزستان /بهبهان
تاریخ شهادت : 7/12/1362
محل شهادت :هورالهويزه
طول مدت حیات :29 سال
شهيد جواد زيوداري
نام پدر :غلام
تاريخ تولد :2/7/1331
محل تولد :لرستان /خرم آباد
تاریخ شهادت : 11/12/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :31 سال
شهيد محسن الشريف
تاريخ تولد :21/12/1336
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 29/12/1362
محل شهادت :بيمارستان
طول مدت حیات :26 سال
شهيد علي رحيمي
نام پدر :حسين
تاريخ تولد :1340
محل تولد :خراسان /بيرجند / مافريز
تاریخ شهادت : 6/12/1362
طول مدت حیات :22 سال
محل شهادت :جزيره مجنون
مزار شهید : روستاي مافريز از توابع شهرستان بيرجند
شهيد احمد ساربان نژاد
نام پدر :علي‌اكبر
تاريخ تولد :-/1/1341
محل تولد :تهران /تهران
تاریخ شهادت : 8/12/1362
طول مدت حیات :21 سال
محل شهادت :جزيره مجنون
مزار شهید :بهشت زهرا- قطعه 27- رديف 2- شماره 14
شهيد سيدشهاب الدين افتخاري
نام پدر :سيدعلي
تاريخ تولد :1/1/1342
محل تولد :تهران /طالقان /ساوجبلاق
تاریخ شهادت : 10/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :20 سال
مزار شهید :كرج گلزار شهداي امامزاده محمد حصارك كرج
شهيد حسينعلي قلعه زماني
نام پدر :نوروز
تاريخ تولد :1345
تاریخ شهادت : 5/12/1362
محل تولد :اصفهان /اصفهان
طول مدت حیات :17
محل شهادت :جزيره‌ي مجنون
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد رضا حسن پور
تاريخ تولد :23/6/1339
نام پدر : مسلم
محل تولد :تهران /تهران
تاریخ شهادت : 14/12/1362
طول مدت حیات :23 سال
محل شهادت :جزيره مجنون
مزار شهید :گلزار امامزاده حسين قزوين
شهيد عباس تاجيك
نام پدر :غلام
تاريخ تولد :1332
محل تولد :تهران /ورامين
تاریخ شهادت : 10/اسفند/1362
طول مدت حیات :30
محل شهادت :جزيره مجنون
شهيد صفر احمدي
تاريخ تولد :1339
محل تولد :خوزستان /مسجد سليمان
تاریخ شهادت : -/اسفند/1362
محل شهادت :ساحل رود دجله
طول مدت حیات :23 سال
مزار شهید :گلزار شهداي شهرستان شوش
شهيد حميدرضا گلكار
نام پدر :اكبر
تاريخ تولد :1338
محل تولد :تهران
تاریخ شهادت : 11/12/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :23
مزار شهید :كرج گلزار شهداي امامزاده محمد حصارك
شهيد سجاد كشاورزرضايي
تاريخ تولد :1344
محل تولد :تهران /تهران
تاریخ شهادت : 30/11/1362
طول مدت حیات :18 سال
مزار شهید :بهشت زهرا (س) _ قطعه 28
شهيد سيداصغر ميرحسيني
نام پدر :سيدهاشم
تاريخ تولد :1341
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 11/اسفند/1362
محل شهادت :گلزار شهداي رهنان
طول مدت حیات :21 سال
شهيد غلامعلي بذرافكن
نام پدر :حسين
تاريخ تولد :1341
محل تولد :خراسان /بيرجند
تاریخ شهادت : 6/اسفند/1362
طول مدت حیات :21
محل شهادت :مجنون
شهيد غلام رضا ادهم
تاريخ تولد :1334
محل تولد :سمنان /سمنان
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :28 سال
شهيد مسعود جعفري
نام پدر :صفر
تاريخ تولد :1331
محل تولد :تهران /فيروزكوه
تاریخ شهادت : 1363
محل شهادت :منطقه عملياتي خيبر
طول مدت حیات :32
مزار شهید : مفقودالجسد
شهيد مصطفي رحماني
نام پدر :هاشم
تاريخ تولد :1345
محل تولد :اصفهان /اصفهان /جانبخش
تاریخ شهادت : 4/اسفند/1362
طول مدت حیات :17
محل شهادت :جزيره مجنون
مزار شهید :گلزار شهداي خميني شهر
شهيد مرتضي حمزه دولابي
نام پدر :علي
تاريخ تولد :1337
محل تولد :تهران /تهران
تاریخ شهادت : 7/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :25 سال
مزار شهید :مفقودالجسد
شهيد مصطفي پاليزبان
نام پدر :كرمعلي
تاريخ تولد :1/8/1339
محل تولد :تهران
تاریخ شهادت : 11/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :23
مزار شهید : تهران- بهشت زهرا، قطعه 27، رديف 2
شهيد مجتبي ماستر فراهاني
تاريخ تولد :1346
محل تولد :مركزي /اراك /ماستر
تاریخ شهادت : /اسفند/1362
محل شهادت :منطقه عملياتي خيبر
طول مدت حیات :17 سال
شهيد اصغر بوربور
نام پدر :منصور
تاريخ تولد :6/فروردين/1340
محل تولد :تهران /ورامين
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :22 سال
شهيد عليرضا جان بر كف
نام پدر :حسين
تاريخ تولد :1344
محل تولد :خراسان /قاين /خشك
تاریخ شهادت : 20/تير/1364
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :20 سال
مزار شهید :روستاي خشك از توابع شهرستان قاين
شهيد محمدجواد شادالويي
تاريخ تولد :1/مرداد/1344
تاریخ شهادت : 8/اسفند/1362
محل شهادت :منطقه عملياتي خيبر
طول مدت حیات :18 سال
شهيد احمد باقرصاد
نام پدر :رحيم
تاريخ تولد :1343
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 16/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :19 سال
مزار شهید :گلزار شهداي اصفهان
شهيد محمدرضا فردچيان
تاريخ تولد :8/9/1338
محل تولد :خوزستان /انديمشك
تاریخ شهادت : /12/1362
طول مدت حیات :24
محل شهادت :طلائيه
شهيد محمدرضا كردبچه
تاريخ تولد :1342
تاریخ شهادت : 20/12/1362
طول مدت حیات :20
محل شهادت :جزيره‌ي مجنون
شهيد علي اصغر بربري
تاريخ تولد :1345
تاریخ شهادت : 1362
طول مدت حیات :17
محل شهادت :جزاير مجنون
شهيد حمزه بابايي
تاريخ تولد :/8/1341
محل تولد :اصفهان /مباركه
تاریخ شهادت : 17/12/1362
طول مدت حیات :21 سال
شهيد علي عرب پور
نام پدر :محمدحسين
تاريخ تولد :1342
محل تولد :خراسان /قائنات /كوشك
تاریخ شهادت : 4/12/1362
محل شهادت :پل القرنه
طول مدت حیات :20 سال
شهيد سيدعلي قاليبافان
نام پدر :سيدعبدالرحيم
تاريخ تولد :1336
محل تولد :خراسان /بيرجند
تاریخ شهادت : 3/12/1362
طول مدت حیات :26
محل شهادت :جزيره مجنون
مزار شهید :گلزار شهداي بيرجند
شهيد مصطفي حلوائي
تاريخ تولد :1341
محل تولد :اصفهان /خميني شهر
تاریخ شهادت : 1362
طول مدت حیات :21 سال
شهيد احمدرضا شكوري
تاريخ تولد :1345
محل تولد :سيستان‌وبلوچستان /زاهدان
تاریخ شهادت : 1362
محل شهادت :جزيره‌ي مجنون
طول مدت حیات :17 سال
شهيد سيدعبدالله حسيني المدني
نام پدر :سيداحمد
تاريخ تولد :1/3/1342
محل تولد :فارس /مهر
تاریخ شهادت : 17/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :20 سال
شهيد محمدحسن حميدي زاده
تاریخ شهادت : 15/1/1363
محل شهادت :بيمارستان آيت الله طالقاني
شهيد عبدالحسين نقوي
نام پدر :محمد
تاريخ تولد :2/3/1344
محل تولد :فارس /لامرد /لاورخشت
تاریخ شهادت : 28/12/1362
طول مدت حیات :18 سال
محل شهادت :طلائيه
شهيد عبدالرحمن مزارعي
نام پدر :اسماعيل
تاريخ تولد :3/3/1342
محل تولد :فارس /لامرد /چاه شرف
تاریخ شهادت : 3/12/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :20 سال
شهيد سيدموسي موسوي
نام پدر :سيدجعفر
تاريخ تولد :5/12/1342
محل تولد :فارس /لامرد /چهو
تاریخ شهادت : 9/12/1362
محل شهادت :خيبر
طول مدت حیات :20 سال
شهيد غلامرضا صفرپور
نام پدر :حسين
تاريخ تولد :1341
محل تولد :فارس /لامرد /قطب الدين
تاریخ شهادت : 1362
محل شهادت :جزيره ي مجنون
طول مدت حیات :21 سال
شهيد غلامرضا زنگويي
نام پدر :اسماعيل
تاريخ تولد :1344
محل تولد :خراسان /بيرجند /افضل آباد
تاریخ شهادت : 16/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :18 سال
مزار شهید :روستاي افضل آباد از توابع شهرستان بيرجند
شهيد سيدمهدي پشت مسجدي
نام پدر :سيدحسن
تاريخ تولد :1348
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 11/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :14 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد محمد جنيدي جعفري
نام پدر :احمد
تاريخ تولد :1333
محل تولد :قم /قم
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :29 سال
شهيد غلامحسين پاك نهاد
نام پدر :محمد
تاريخ تولد :1341
محل تولد :خراسان /نهبندان /حسين آباد رزاق زاده
تاریخ شهادت : 8/12/1362
محل شهادت :هورالهويزه
طول مدت حیات :21 سال
مزار شهید :گلزار شهداي بيرجند
شهيد ستار كبيري
نام پدر :محمد
تاريخ تولد :1345
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 10/اسفند/1362
طول مدت حیات :17 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد اكبر لطيفيان
نام پدر :غلامعلي
تاريخ تولد :1345
محل تولد :تهران /حسنآباد /كنارگرد
تاریخ شهادت : 1362
محل شهادت :مجنون
طول مدت حیات :18 سال
مزار شهید :امامزاده اسماعيل زيوان
شهيد سيدمحمد اعتصامي
نام پدر :سيدباقر
تاريخ تولد :1345
محل تولد :اصفهان /اصفهان (رهنان)
تاریخ شهادت : 16/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :17 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد سيدمحسن اعتصامي
نام پدر :علي محمد
تاريخ تولد :1347
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 4/12/1362
طول مدت حیات :15 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد مجيد باباصفري
نام پدر :مصطفي
تاريخ تولد :1346
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 11/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :16 سال
مزار شهید :اصفهان
شهيد علي تورانلو
نام پدر :محمدرضا
تاريخ تولد :5/مرداد/1335
محل تولد :مركزي /ساوه /رازقان
تاریخ شهادت : 14/اسفند/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :27 سال
مزار شهید :
شهيد علي محمد پاينده
تاريخ تولد :31/6/1340
محل تولد :اصفهان /نجف آباد
تاریخ شهادت : /12/1362
طول مدت حیات :22 سال
شهيد حسين بلندي
نام پدر :احمدرضا
تاريخ تولد :1334
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 22/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :28 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد سيدعلي موسوي
نام پدر :سيد حسن
تاريخ تولد :1347
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 5/اسفند/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :15 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد عبدالمهدي ضيائي‌فر
نام پدر :علي
تاريخ تولد :11/12/1324
محل تولد :خوزستان /دزفول
تاریخ شهادت : 1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :38 سال
مزار شهید :انديمشك
شهيد احمد اسماعيلي
نام پدر :حسين
تاريخ تولد :1337
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 4/12/1362
طول مدت حیات :25 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد احمدرضا اسماعيلي
نام پدر :عباس
تاريخ تولد :1345
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 8/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :17 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد ناصر ابراهيمي
نام پدر :رضا
تاريخ تولد :1344
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 6/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :18 سال
مزار شهید :مفقودالجسد
شهيد محمدرضا بشيري
نام پدر :عباس
تاريخ تولد :1342
محل تولد : /عراق /كربلا
تاریخ شهادت : 5/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :20 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد ابراهيم ايل
تاريخ تولد :1334
محل تولد :فارس /جهرم
تاریخ شهادت : 5/12/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :28 سال
شهيد حبيب الله اكبريان
نام پدر :كريم
تاريخ تولد :1341
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 3/12/1362
طول مدت حیات :19 سال
مزار شهید :مفقودالجسد
شهيد مرتضي حاجي آبادي
نام پدر :محمدولي
تاريخ تولد :1347
محل تولد :خراسان /بيرجند /حاجي آباد
تاریخ شهادت : 16/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :15 سال
مزار شهید :گلزار شهداي روستاي حاجي آباد
شهيد سيدعلي محمد اعتصامي
نام پدر :سيدباقر
تاريخ تولد :/3/1346
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 8/12/1362
طول مدت حیات :16 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد مهدي خداپرست
نام پدر :ابوالقاسم
تاريخ تولد :1335
محل تولد :تهران /تهران /-
تاریخ شهادت : 6/12/1363
محل شهادت :بيمارستان صحرائي خاتم‌الانبياء درمنطقه جفير
طول مدت حیات :28 سال
مزار شهید :تهران، بهشت‌زهرا قطعه 26
شهيد صمد چهارراهي
نام پدر :موسي
تاريخ تولد :11/شهريور/1336
محل تولد :تهران /شهريار
تاریخ شهادت : 11/اسفند/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :26 سال
شهيد مرتضي تاجيك
نام پدر :عبدالله
تاريخ تولد :4/خرداد/1339
محل تولد :تهران /ورامين
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :23 سال
شهيد علي اصغر كلاته سيفري
نام پدر :محمدعلي
تاريخ تولد :1338
محل تولد :خراسان /سبزوار /كلاته سيفر
تاریخ شهادت : 6/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :24 سال
مزار شهید :گلزار شهداي كلاته سيفر در سبزوار
شهيد مرتضي سلمان طرقي
تاريخ تولد :-/4/1335
محل تولد :تهران /تهران /-
تاریخ شهادت : 7/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :27 سال
مزار شهید :بهشت زهرا (س)،‌ قطعه 24، رديف 75، شماره 25
شهيد علي آواره
نام پدر :مهدي
تاريخ تولد :20/10/1332
محل تولد :خراسان /بيرجند /براندود
تاریخ شهادت : 22/12/1363
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :31 سال
مزار شهید :روستاي براندود بيرجند
شهيد ماشاء‌الله سلطاني
نام پدر :مصطفي
تاريخ تولد :21/دي/1340
محل تولد :تهران /پاكدشت /جيتو
تاریخ شهادت : 4/اسفند/1362
طول مدت حیات :22 سال
شهيد محمدرضا عليجاني
نام پدر :حسنعلي
تاريخ تولد :14/ارديبهشت/1335
محل تولد :تهران /دماوند
تاریخ شهادت : 15/اسفند/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :27 سال
شهيد سيد سعيد بهاري
نام پدر :سيد عزيز
تاريخ تولد :1338
محل تولد :تهران /رباط كريم
تاریخ شهادت : 12/اسفند/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :24 سال
شهيد محمدجعفر رجبي
نام پدر :ناصر
تاريخ تولد :3/شهريور/1335
محل تولد :تهران /رباط كريم
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
محل شهادت :منطقه عملياتي خيبر
طول مدت حیات :27 سال
شهيد امير سفيداري
نام پدر :محمود
تاريخ تولد :17/خرداد/1334
محل تولد :تهران /رباط كريم
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :26 سال
شهيد سيد مجيد شاهچراغي
نام پدر :سيد مرتضي
تاريخ تولد :16/دي/1339
محل تولد :تهران /رباط كريم
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
طول مدت حیات :23 سال
شهيد كريم گلدوزي
نام پدر :ابراهيم
تاريخ تولد :2/خرداد/1342
محل تولد :تهران /رباط كريم
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :21 سال
شهيد محمود توسلي
نام پدر :توسل
تاريخ تولد :19/دي/1332
محل تولد :قزوين /قزوين /-
تاریخ شهادت : 11/اسفند/1362
محل شهادت :طلائيه
طول مدت حیات :30 سال
شهيد محمد كرميار
نام پدر :نادعلي
تاريخ تولد :20/ارديبهشت/1337
محل تولد :تهران /ساوجبلاغ
تاریخ شهادت : 11/اسفند/1362
طول مدت حیات :25 سال
محل شهادت :طلائيه
مزار شهید :مفقودالجسد
شهيد محمدحسن خوشي
نام پدر :فضل اله
تاريخ تولد :1/فروردين/1340
محل تولد :اصفهان /گلپايگان /-
تاریخ شهادت : 18/اسفند/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :22 سال
شهيد جمال‌الدين تاج‌الدين
نام پدر :محمدجان
تاريخ تولد :10/مرداد/1338
محل تولد :تهران /فيروزكوه
تاریخ شهادت : 21/اسفند/1362
محل شهادت :جنوب
طول مدت حیات :24 سال
مزار شهید :
شهيد علي رمضاني
نام پدر :يارمحمد
تاريخ تولد :1344
محل تولد :خراسان /بيرجند /براندود
تاریخ شهادت : 6/12/1362
طول مدت حیات :18 سال
مزار شهید :گلزار شهداي روستاي براندود از توابع شهرستان بيرجند
شهيد هدايت الله خسروي
نام پدر :اسماعيل
تاريخ تولد :1336
محل تولد :خوزستان /باغملك /طلاور
تاریخ شهادت : 1362
طول مدت حیات :26 سال
مزار شهید :باغملك
شهيد سيدسعيد خاتمي راد
نام پدر :سيد عبدالحسين
تاريخ تولد :1343
محل تولد :خراسان /بيرجند
تاریخ شهادت : 16/12/1362
محل شهادت :جزيره مجنون
طول مدت حیات :19
مزار شهید :گلزار شهداي بيرجند
شهيد سيدمصطفي حسيني
نام پدر :ابوالقاسم
تاريخ تولد :1338
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 4/12/1362
طول مدت حیات :24 سال
مزار شهید :گلزار شهداي رهنان
شهيد محمد درويشي
نام پدر :ابراهيم
تاريخ تولد :1340
محل تولد :خراسان /بيرجند /گازار
تاریخ شهادت : 16/12/1362
طول مدت حیات :22 سال
مزار شهید :گلزار شهداي بيرجند
شهيد باقر صادقيان
نام پدر :ابراهيم
تاريخ تولد :1345
محل تولد :اصفهان /اصفهان
تاریخ شهادت : 5/12/1362
طول مدت حیات :17 سال
مزار شهید :مفقودالجسد
نقشه عملیات خیبر :

منابع :
http://www.sajed.ir
http://www.sobh.org
http://www. daneshju.ir