شفا بخشى عسل

انسان تقريبا از ۴هزار سال پيش به اصول كندودارى و پرورش عسل پرداخته است. در ايران در دوره هخامنشيان نگهدارى زنبور عسل بسيار رواج داشته و از عسل در اين عهد به جاى شكر استفاده مى شده است. امروزه زنبوردارى در اكثر نقاط دنيا معمول گشته و توليد سالانه عسل حداقل ۳۰۰ هزار تن است.
يکشنبه، 4 اسفند 1387
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
شفا بخشى عسل
شفا بخشى عسل
شفا بخشى عسل

عسل يك واژه عربى است كه در زبان فارسى انگبين ناميده مى شود. از نخستين و قديمى ترين شيرين كننده هاست و در طول تاريخ به عنوان يك غذاى خوش طعم و شفا بخش مورد توجه قرار گرفته است.
انسان تقريبا از ۴هزار سال پيش به اصول كندودارى و پرورش عسل پرداخته است. در ايران در دوره هخامنشيان نگهدارى زنبور عسل بسيار رواج داشته و از عسل در اين عهد به جاى شكر استفاده مى شده است. امروزه زنبوردارى در اكثر نقاط دنيا معمول گشته و توليد سالانه عسل حداقل ۳۰۰ هزار تن است.

انواع عسل

عسل طبيعى: عسلى است كه توسط زنبورهاى عسل (apismellifera) به طور طبيعى از شهد گل يا قسمت هاى ديگر گياه در كندو به وجود مى آيد. به محصولى كه از تغذيه مصنوعى زنبور عسل با گلوكز، شكر و غيره ساخته مى شود عسل طبيعى اطلاق نمى گردد.
عسل شان يا موم دار (comb honey) : عسل طبيعى است كه در خانه هاى مومى كه حداقل چهار پنجم آن را پر كرده است قرار گرفته و به طور كلى دست نخورده باشد. عسل صاف شده: عسل طبيعى است كه موم و مواد خارجى آن جدا شده باشد. براى صاف نمودن عسل مى توان از طريق سانتريفوژ نمودن يا صافى با منافذ۴۲ درصد ميلى متر به كمك حرارت دادن عسل تا ۶۰درجه سلسيوس به مدت حداكثر ۲ساعت استفاده كرد. به اين ترتيب، عسل حاصل، شفاف و روان است و ديگر شكرك نمى زند؛ (علت آن از بين رفتن آنزيم دياستاز موجود در عسل در اثر حرارت است) .
مواد خارجى: عبارت است از وجود هرگونه ماده اى غير از عسل صاف شده. مانند موم، قطعات بدن حشرات، قطعات گياهى و غيره.

فرآيند توليد عسل

براى توليد عسل، زنبور عسل شهد گل ها را جمع آورى و آن را در كيسه مخصوص خود به نام كيسه عسلى كه در بدنش قرار گرفته به طور موقت ذخيره مى كند. وقتى محتوى كيسه حدود ۴۰ ميلى گرم رسيد، زنبور گل ها را رها كرده و به كندو بازمى گردد. در بين راه مقدارى آنزيم دياستاز از نوع انورتاز (invertases) كه در جدار كيسه عسلى تهيه و به داخل آن ترشح مى شود، به شهد اضافه مى نمايد. مقدارى هم از آب آن را از راه جدار كيسه عسلى جذب بدنش نموده و به كمك كليه دفع مى كند. با تكرار اين عمل، شهد كاملا غليظ شده و مقدار آب آن به ۱۷ الى ۱۸ درصد كاهش مى يابد. چنين شهد غليظى را عسل رسيده مى نامند. هر زنبور در طول زندگى اش فقط يك قاشق مرباخورى از آن را تهيه مى كند. در نهايت زنبور براى تميز ماندن عسل، روى آن را با يك لايه موم مى پوشاند. طى فرايند توليد ساكاروز كه قند طبيعى شهد جمع شده توسط زنبور است به فروكتوز كه قند عسل است تبديل مى گردد. رنگ عسل توليد شده بسته به شهد مصرفى به رنگ هاى زردكم رنگ تا قرمز تيره است. عسل تازه
كم رنگ است و به مرور زمان پر رنگ مى شود. در جدول ذيل رنگ تعدادى از عسل هاى گياهان مختلف ذكر شده است.

تركيبات عسل

تركيبات عسل هاى مختلف تا حدى تفاوت دارد و رنگ، بو و مزه عسل به شهد استفاده شده گل ها توسط زنبور مرتبط است. به طور كل حدود ۸۰ درصد عسل را قند ها تشكيل مى دهند كه شامل ۳۴درصد فروكتوز، ۴۰درصد گلوكز و۲-1 درصد ساكاروز و كمتر از ۱درصد ساير قندهاست. همين مقدار كم ساكاروز نيز بعد از مدتى به كمك انورتاز به فروكتوز تبديل مى گردد. مواد پروتئينى در عسل حدود ۱درصد است كه ۲۵ تا۲۷ درصد آن را اسيد هاى آمينه مختلف شامل مى شود. از ديگر تركيبات مى توان به املاح معدنى (كلسيم، پتاسيم، آهن و ... )
ويتامين هاى گروهC وB، استر ها و آنتى اكسيدان اشاره نمود. انرژى حاصل از ۱۰۰گرم عسل معادل ۳۳۰كيلو كالرى است.

شكرك زدن عسل

علت متبلور شدن و رسوب دادن عسل وجود دياستاز و همچنين مقدار قند گلوكز در آن است. دياستازها ذرات خيلى ريز عسل را به خود جذب و كدر نموده و باعث ته نشين شدن آن مى شوند. اين خاصيت فقط در عسل طبيعى و غير تقلبى ديده مى شود. عسل وقتى رسوب داد حتما طبيعى است ولى وقتى رسوب نداد مى تواند طبيعى يا مصنوعى باشد كه تشخيص آن با انجام آزمايش هاى كنترل كيفى ميسر است. لازم به يادآورى است كه مدت زمان لازم براى رسوب دادن عسل هاى مختلف فرق مى كند كه اين مدت تابع مقدار قند گلوكز موجود در عسل است. ميزان زيادتر گلوكز باعث مى شود سريع تر رسوب دهد. مثلا عسل اقاقيا ۴سال و عسل كلزا يك هفته پس از استخراج ته نشين مى شوند. اثر ضد ميكروبى عسل بعد از گرم شدن در مقابل آفتاب زياد، بسيار كم مى شود.

ويژگى هاى استاندارد عسل

اولين نكته اين است كه عسل حاصل از شهد وگياهان سمى ممكن است سمى باشد. بعضى افراد هم ممكن است به دانه هاى گرده موجود در عسل حساسيت داشته باشند. ويژگى هاى فيزيكى عسل استاندارد عبارتند از:
رنگ: بر حسب نوع گياه مورد استفاده زنبور، رنگ عسل از زرد كاهى تا قرمز تيره متغير است.
بو: عسل طبيعى داراى بوى مخصوص به خود است. اين بو متناسب با گياهى است كه زنبور از آن استفاده كرده است.
مزه: عسل بايد داراى مزه شيرين مخصوص به خود باشد و عارى از مزه سوختگى، تخمير و كپك زدگى و به طور كلى هرگونه مزه نامطبوع باشد.
كف: در سطح عسل نبايد هيچ گونه كف موجود باشد.

ويژگى هاى ناپذيرفتنى

مواد زير نبايد در عسل وجود داشته باشد:
مواد خارجى مانند ذرات گياهى ( به استثناى گرده )، تمام يا قسمتى از بدن حشرات و هرگونه ماده خارجى ديگر
مواد افزودنى
گلوكز تجارتى
عسل مايع يا شان بايد در ظروفى بسته بندى شود كه اين ظروف روى تركيبات عسل اثر سويى باقى نگذارد. مشخصات زير هم بايد به طور واضح و خوانا به زبان فارسى و در صورت صادرات به زبان انگليسى يا به زبان كشور خريدار روى ظروف نوشته شود: نوع و نام محصول، نام و نشانى توليد كننده ،علامت تجارتى ،وزن خالص بر حسب گرم يا كيلو گرم، عبارت ساخت ايران ،شماره سرى ساخت ،تاريخ توليد و انقضاء مصرف و شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكى.
منبع: روزنامه ایران




نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.