بمبئی

شهرها در كشورها و قاره‌هاي مختلف ويژگي‌هاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، تاريخي و حتي ورزشي خاص خود را دارند و چهره هر يك با ديگري متفاوت است. اين تفاوت را زماني بيشتر احساس مي‌كنيم و مي‌بينيم كه مثلا از يك سرزمين شرقي به آفريقا يا آمريكاي جنوبي برويم يا اين كه از اروپا به جنوب يا غرب آسيا بياييم. هر شهر در هر كشور آيينه‌اي از تمدن و فرهنگ و سنت‌هاي مردم آن به شمار مي‌رود. تنوع و شمار شهرها آنقدر زياد است كه هر چقدر فرصت داشته باشيم و امكان سفر برايمان فراهم باشد، نمي‌توانيم بيشتر شهرهاي بزرگ جهان را از نزديك ببينيم. اما قصد داريم سفري به دور دنيا و شهرهاي بزرگ و مهم جهان آغاز كنيم. توقف در برخي از شهرها كه كوچكترند، كوتاه خواهد بود اما در شهرهاي بزرگ كه ميراث فرهنگي، تاريخي و... غني دارند و وسعت و تنوع جمعيتي‌شان بيشتر است، توقف ما هم طولاني‌تر خواهد بود تا با جنبه‌هاي مختلف شهر و فعاليت‌هاي مهم مردمش بهتر آشنا شويم.

مومباي، پرجمعيت‌ترين شهر

مومباي يا همان «بمبئي» با بيش از 21 ميليون نفر سكنه، پرجمعيت‌ترين شهر جهان است كه در ساحل اقيانوس هند واقع شده و مركز بزرگ تجاري و فرهنگي هند از دير باز تاكنون بوده است. از‌آنجا كه مومباي بندري فعال و بزرگ است، محل ورود و صدور كالا و جايي بوده كه مردم از سرزمين‌هاي دور به آ‌نجا سفر كرده‌اند. پيش از اين مومباي را بمبئي مي‌گفتند. مومباي واژه‌اي هندي برگرفته از نام مومبا دوي، الهه هندو است. در زبان ماراتي، «آي» به معني مادر است. اما وقتي در قرن شانزدهم ميلادي كه پرتغالي‌ها به مومباي رفتند، آنجا را با نام‌هاي مختلفي تلفظ مي‌كردند كه در نهايت در نوشتار آن را بومبايم (Bombaim) مي‌آوردند كه در پرتغالي امروز نيز همين ثبت نوشتار را به كار مي‌برند. وقتي انگليسي‌ها در قرن هفدهم مومباي را تصرف كردند، واژه مومباي را به آرايش انگليسي درآوردند و به آن بمبئي گفتند.
بعدها موراتي و گجراتي زبان‌ها شهر را همچنان مومباي تلفظ مي‌كردند. اما هندي و اردو و زبان‌ها واژه‌ بمبئي را به كار مي‌بردند. در سال 1996 بود كه دولت هند نام بمبئي را رسما به مومباي برگرداند و حالا به آن مومباي مي‌گويند.

قلب اقتصاد هند

مومباي، شهري صنعتي است كه سواحل آن تميز نيست و آلودگي‌ محيط زيست به آن رسوخ كرده. اين شهربندري، مركز شماري از شركت‌ها و كارخانه‌هاي صنعتي هند است. مومباي را مي‌توان قلب اقتصاد هند دانست. 10درصد از مجموع كارگران كارخانه‌هاي هند در اين شهر كار مي‌كنند و 40 درصد از درآمد مالياتي هند در اين شهر به دست مي‌آيد.
سهم مومباي از تجارت خارجي هند 40 درصد است. درآمد سرانه مردم مومباي 990 دلار است كه 3 برابر درآمد سرانه هند محسوب مي‌شود. دفتر مركزي بسياري از بانك‌هاي هند در شهر مومباي قرار دارد.

شهر سينما

مومباي در ساحل درياي عرب، داراي دو فصل اصلي است: فصل مرطوب و فصل خشك، فصل مرطوب از بين مارس و اكتبر است كه در آن رطوبت بالا و دماي هوا بيش از 30 درجه سانتيگراد مي‌شود. بين ژوئن تا سپتامبر فصل باران‌هاي موسمي است. ميانگين بارش سالانه باران 2200 ميلي‌متر است. ركورد بارش بيشترين باران در يك روز سال در26 جواي 2005 ثبت شد كه 944 ميلي‌متر باران باريد. مومباي، شهري است كه سينماي هند در آنجا متولد شد. اولين فيلم‌هاي سينماي صامت هند در مومباي توليد شد و اين شهر امروزه مركز هنر سينماي هند محسوب مي‌شود. باليوود در مومباي قرار دارد كه آن را هاليوود هند مي‌گويند. در باليوود سالانه صدها فيلم توليد مي‌شود و مركز برگزاري جشنواره‌هاي سينمايي متعددي است. باليوود بزرگ‌ترين توليدكننده فيلم در جهان محسوب مي‌شود. باليوود سالانه بيش 800 فيلم توليد مي‌كند كه 2 برابر توليدات سالانه هاليوود است. سالي 6/3 ميليارد نفر به تماشاي توليدات باليوود مي‌روند. پيش از ورود سينما به مومباي، اين شهر به تئاتر خود مي‌باليد. امروز نيز هنر تئاتر در مومباي جايگاه ويژه‌اي دارد.

حمل و نقل

زندگي مردم مومباي به سيستم‌ حمل و نقل عمومي وابسته است. سيستم حمل و نقل شامل خط آهن، اتوبوس، تاكسي، و سه چرخه‌هاي موتوردار است. اولين خط‌آهن هند از مومباي به تين (Thane) كشيده شد. مومباي مركز تلاقي خطوط آهن شرق هند است. ستون حمل و نقل مومباي را خط آهن آن تشكيل مي‌دهد كه داراي 3 شبكه جداگانه است كه در طول شهر از شمال به جنوب كشيده شده است.شهر مومباي مترو ندارد، اما كار احداث آن شروع شده و نخستين خط مترو مومباي در سال 2009 كامل خواهد شد.

خانه قديمي‌ترين روزنامه آسيا

مومباي شمار زياد روزنامه و ايستگاه‌هاي راديو و تلويزيون دارد. در مومباي روزنامه‌هاي انگليسي زبان براي عامه مردم در شمارگان بالا چاپ و منتشر مي‌شوند. تايمز آو اينديا، ايندين اكسپرس، از پرخواننده‌ترين روزنامه‌هاي هند هستند كه در مومباي به چاپ مي‌رسند. مومباي خانه قديمي‌ترين روزنامه آسيا به نام بمبئي ساماچار است كه از سال 1822 به زبان گجراتي منتشر شده است. مومباي، صدها شبكه راديويي و تلويزيوني به زبان‌هاي مختلف دارد كه 100 شبكه تلويزيوني كابلي است.

روستاي ماهيگيري

مومباي ابتدا روستايي كوچك بود كه ساكنانش با ماهيگيري روزگار مي‌گذراندند. اما حدود 500 سال قبل پرتغالي‌ها بمبئي‌ يا مومباي را تصرف كردند و در آنجا استحكاماتي ساختند و به اين ترتيب كسب و كار در مومباي رونق گرفت. زبان اصلي مردم شهر، ماراتي است كه بيش از يك‌سوم اهالي به اين زبان صحبت مي‌كنند. گجراتي، اردو، و هندي ديگر زبان‌هاي رايج در مومباي هستند، البته شمار زيادي از اهالي مومباي انگليسي را خوب حرف مي‌زنند. به علت حضور طولاني انگليسي‌ها در هند، واژه‌هاي انگليسي زيادي وارد زبان‌هاي محلي، بويژه هندي شده است.

ورزش در مومباي

مومباي كه پرجمعيت ترين شهر جهان است، امكاناتي براي پرداختن به انواع ورزش‌ها دارد. البته با توجه به جمعيت زياد شهر، خيلي‌ها به امكانات و تسهيلات ورزشي مناسب دسترسي ندارند. اما در مقايسه با شهرهاي ديگر از جمله كلكته و حيدرآباد و ... وضع ورزش در مومباي بهتر است. در مومباي ورزش‌هاي سنتي چندان رونق ندارد. از آنجا كه اين شهر دروازه ورود به هند در سده‌هاي مختلف بوده، ورزش‌هاي اروپايي، خوب نفوذ كرده و گسترش يافته‌اند.
مومباي، مركز ايالت ماهاراشترا و به قول خيلي‌ها شهر روياهاست. در شهري كه بسياري از مردمش فقيرند، افراد ثروتمند هم كم نسبت اين افراد به ورزش‌هاي وارداتي غربي مي‌پردازند و براي گسترش آنها كارهاي زيادي كرده‌اند. مثلا كريكت در مومباي رونق پيدا كرده و محبوب‌ترين ورزش در اين شهر پرجمعيت است.
مومباي تا به حال چند بازيكن بزرگ و شاخص داشته كه در سطح بين‌المللي خود را مطرح كرده‌اند. مومباي دو ورزشگاه بزرگ دارد كه براي برگزاري مسابقات بين‌المللي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. پس از كريكت فوتبال محبوب‌ترين ورزش در شهر مومباي به شمار مي‌رود. تبليغات در مورد فوتبال و پخش تلويزيوني مسابقات مهم بين‌‌المللي سبب شده تا جوانان مومباي علاقه روز افزوني به اين ورزش پيدا كنند. ديگر ورزش‌هايي كه اهالي مومباي به آنها علاقه زيادي دارند، از اين قرارند: تنيس، تنيس روي ميز، بيليارد و گلف. وقتي مسابقات اين ورزش‌ها برگزار مي‌شود، جمعيت زيادي به تماشاي آنها مي‌روند و تيم‌هاي مورد علاقه خود را تشويق مي‌كنند. نوجوانان و جوانان هر مكان مناسبي را پيدا كنند به سراغ يكي از اين ورزش‌ها مي‌روند. البت جمعيت شهر آنقدر زياد است كه همه علاقه‌مندان به سهولت نمي‌توانند از اماكن ورزشي استفاده كنند.
دولت ايالتي در مومباي در سال‌هاي اخير توجه ويژه‌اي به ورزش كرده و با احداث اماكن جديد ورزشي سعي مي‌كند نياز جوانان را به ورزش تا اندازه‌اي پاسخگو باشد.

پرواز با پاراگلايدر

ورزشدوستان مومباي، علاوه بر پرداختن به ورزش‌هاي رسمي و رقابتي، سرگرمي‌هاي تفريحي ورزشي هم دارند كه يكي از آنها پرواز با پاراگلايدر است. محل پرواز با پاراگلايدر مومباي از مركز شهر 60 كيلومتر فاصله دارد. در آنجا اين امكان برايتان مهياست كه با پرندگان پرواز كنيد. پرندگان بي‌شماري كه در اين محل پرواز مي‌كنند، به ديدن افراد زيادي كه با پاراگلايدر به آسمان مي‌روند، عادت كرده‌اند در طول سال‌هاي گذشته، ورزش‌هاي پاراگلايدري در مومباي پيشرفت بسياري كرده و به اين ترتيب براي كساني كه با پاراگلايدر آشنا نيستند، امكان پرداختن به اين ورزش وجود دارد. زيرا پاراگلايدرهايي ساخته‌اند كه يك نفر با تجربه آن را هدايت مي‌كند و شخص مبتدي دسته‌هاي گلايدر را مي‌گيرد و احساس مي‌كند خودش كنترل‌آن رو به عهده دارد وقتي به خوبي اين ورزش را ياد گرفت، به تنهايي پرواز مي‌كند.
البته در مومباي مثل ديگر جاها ورزش‌هاي پاراگلايدري، خطرهاي خود را هم دارد. بيشتر كساني كه در روزهاي اول به اين ورزش رومي‌آورند، دچار اشتباه مي‌شوند و آسيب مي‌بينند كه البته با توجه به مكاني كه به اين ورزش مي‌پردازند، آسيب ديدگي آنها جدي نيست. پس از چند روز مشكلات آنها برطرف مي‌شود. روزهاي نخست آموزش پرواز با پاراگلايدر درست مثل روزهاي اولي است كه سوار دوچرخه مي‌شويم. بعد كه آن را آموختيم، احساس مي‌كنيم پرواز با پاراگلايدر نه تنها مشكل نيست، بلكه قابل اجرا و لذت بخش است. هند مكان‌هاي زيادي براي پرواز با پاراگلايدر دارد كه در برخي از آنها كار ورزشكاران دشوار و ماجراجويانه است. پرواز از ارتفاعات هيماليا، يكي از آنهاست.

مومباي شهر تجارت و كار و هنر

مومباي شهر تجارت و كار و هنر براي هندي‌ها و مقصد خوبي براي گردشگران و بازرگانان خارجي است. اگر به مومباي سفر كنيم و به گردش در اين شهر بزرگ بپردازيم، چشم‌اندازهاي زيبا و متنوعي از بناهاي تاريخي و امروزي، گردشگاه‌هاي طبيعي و باغ‌هاي سنتي را مي‌بينيم. به اين مجموعه‌ها البته جاهاي شلوغ و بازارهاي آن را هم بايد اضافه كرد. پرجمعيت‌ترين شهر جهان لحظه‌اي آرام ندارد و قلب تپنده اقتصاد و هنر سرزمين پهناور هند است.
وقتي از هنر سخن به ميان مي‌آيد، همه به ياد باليوود مي‌افتند كه شهرتي جهاني دارد و در آنجا سالانه دوبرابر هاليوود فيلم توليد مي‌شود.
وقتي به فرودگاه مومباي مي‌رسيم، آنجا هواپيماهاي زيادي را مي‌بينيم كه حكايت از پرتردد بودن شهر مي‌كند. ساختمان‌هاي فرودگاه قديمي است و حتي در آنها از پنكه‌هاي فلزي قديمي براي خنك كردن هوا استفاده مي‌شود. وقتي از سالن بيرون مي‌‌رويم تا عازم مقصد خود در شهر شويم، صف طويل ده‌ها و گاهي صدها تاكسي را مي‌بينيم كه منتظر مسافر هستند. در مومباي تا دلتان بخواهد تاكسي مي‌بينيد. ساكنان فقير شهر كمتر از تاكسي استفاده مي‌كنند. اما از آنجا كه ميانگين درآمد شهروندان مومباي در مقايسه با بسياري ديگر از شهرهاي هند بالاتر است، خيلي‌ها ترجيح مي‌دهند يا از تاكسي استفاده كنند يا اين كه خودشان خودروي شخصي دارند.
بسياري از عكاسان با استعداد و حرفه‌اي هند در مومباي كار مي‌كنند. شايد رونق فيلمسازي در اين شهر و اين كه باليوود در آنجا قرار گرفته، سبب شده تا علاقه‌مندان عكاسي بومباي را انتخاب كنند. از آنجا كه مقر بسياري از شركت‌هاي تبليغاتي هند در مومباي واقع شده و نمايشگاه‌هاي آنها مرتب برگزار مي‌شود، عكاسان فرصت كار به اندازه كافي دارند.

هم كريكت، هم قايقراني

براي گردشگران و دوستداران ورزش، مومباي جذابيت‌هاي زيادي دارد، شماري از گردشگران اروپايي كه به اين شهر سفر مي‌كنند، از امكانات ورزش كريكت بهره‌مند مي‌شود.ابته كريكت در مومباي بسيار محبوب است و هر كس توان مالي داشته باشد و از كريكت خوشش بيايد يا با اين ورزش آشنا باشد، به زمين كريكت مي‌رود. خيلي‌ها به مومباي، شهر كريكت هم مي‌گويند. كريكت را انگليسي‌ها به مومباي بردند و آن را گسترش دادند، در فصل زمستان، قايقراني در مومباي رونق مي‌گيرد. چون در اين فصل هواي شهر و ساحلش معتدل است،‌ مومباي تعداد زيادي باشگاه قايقراني دارد كه دوره‌هاي آموزشي براي علاقه‌مندان برگزار مي‌كنند، نكته جالب اين كه در هر پايان هفته در فصل زمستان، مسابقه قايقراني با شركت علاقه‌مندان زيادي برگزار مي‌شود.

صرف غذا در فضاي باز

علاقه‌مندان غذاهاي هندي، در مومباي هر غذايي را كه بخواهند، پيدا مي‌كنند. در اين شهر رستوران‌هاي زيادي غذاهاي سرزمين‌هاي ديگر را هم عرضه مي‌كنند. اگر قصد داريد در فضاي آزاد غذا بخوريد، تعداد رستوران‌هايي كه مطابق ميل شما باشند، كم نيستند، براي اين منظور مومباي بهترين شهر هند است، جنوب شهر مومباي پر از مكان‌هايي است كه در فضاي آزاد غذا عرضه مي‌كنند. البته تا مي‌توانيد به سراغ دست‌فروش ها و دارندگان چرخ‌هاي سيار كه انواع غذاها را طبخ مي‌كنند و مي‌فروشند، نرويد. براي مطمئن شدن از سالم بودن غذا، به رستوران‌هاي معتبر و شناخته شده مراجعه كنيد.

2 ساعت تا كوهستان

مومباي، شهري بندري است كه هم سطح درياست. اما علاقه‌مندان به طبيعت كوهستاني نگران نباشند. با ماشين مي‌توانيد به نزديكي تپه‌ها و كوه‌هاي صخره‌اي برويد. مدت زمان رسيدن از شهر به اين مكان‌ها حدود 2 ساعت است. اينجا براي پياده‌روي در هواي آزاد و كوهپيمايي و صخره‌نوردي مناسب است. كوهنوردان اهل مومباي پس از تمرين ورزش خود در نزديكي شهر، به آمادگي لازم جهت اجراي برنامه‌هاي كوهنوردي در هيماليا دست پيدا مي‌كنند. هيماليا در شمال كشور هند قرار گرفته است.

پارك ملي گاندي

بيرون از شهر مومباي، مناطق جنگلي بسيار زيبايي وجود دارد كه براي پياده‌روي، دويدن و گردش مناسب است. در اينجاها با جنگل انبوه و جويبارها و رودهاي كوچكي روبه‌رو مي‌شويد. يكي از زيباترين جنگل‌هاي مومباي، پارك ملي گاندي است كه حيوانات آن حفاظت شده‌اند. اين پارك ملي در شمال حومه شهر قرار گرفته و 104 كيلومتر مربع وسعت دارد و يكي از پربازديدكننده‌ترين پارك‌هاي ملي آسياست. سالانه بيش از 2 ميليون گردشگر از اين پارك ملي ديدن مي‌كنند و ضمن گردش در آن، به ورزش هم مي‌پردازند.
در اين بوستان، غارهاي كان هري (Kanheri) وجود دارد كه روي صخره‌هاي آنها، سنگ نوشته‌هايي به قدمت 2400 سال ديده مي‌شود. ساكنان بودايي روي سنگ‌هاي غار مي‌نوشتند. در سال 1981 پس از كشته شدن سانجاي گاندي پسر اينديرا گاندي در سانحه هوايي، نام او را روي اين پارك ملي گذاشتند.
در پارك ملي سانجاي گاندي انواع جانوران وحشي، از قبيل پلنگ، ببر، ميمون، آهو و گونه‌هاي زيادي از پرندگان زيست مي‌كنند. منطقه‌اي كه پارك در آن قرار گرفته، تپه‌اي است و بلندترين نقطه‌اش 400 متر ارتفاع دارد. پارك دو درياچه بزرگ دارد كه براي ورزش‌هاي آبي در آن تسهيلاتي به چشم مي‌خورد، پارك گاندي را ريه‌هاي مومباي مي‌گويند.
منبع: http://www.jamejamonline.ir