موانع نوآوری

نوآوری در کلام معصوم
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آۀه و سلم) می‌فرمایند: «خداوند سبحان در هر صد سال یک نفر را برای این امت برمی‌گزیند تا دینش را تجدید نماید».
این بدان معنا است که نوآوری یک سنت واجب الهی و اسلامی بوده که می‌کوشد دین را از حصار زمان و مکان خارج ساخته و آن را پویا و به روز نماید.(1)
نوآوری در کلام مقام معظم رهبری
مقام معظم رهبری در پیام نوروزی سال 1387 فرمودند: مسئولان دولتی در روشهای اقتصادی، در روشهای سیاسی و دیپلماسی، در پیشبرد كشور به سمت علم و تحقیق، در گسترش فرهنگ مطلوب در میان كشور، در ارائه‌ی خدمات به همه‌ی قشرها بخصوص قشرهای محروم و مظلوم، در آبادانی كشور، آحاد مردم در دانشگاهها، در بنگاههای اقتصادی، در دستگاههای گوناگون اجتماعی و خدماتی، هر كدامی نیاز دارند در كار خود و در عرصه‌ی فعالیت خود نوآوری كنند. (2)
موانع نوآوری در عرصه دین پژوهی
الف- موانع فرهنگی
ـ فقدان سنت تضارب آرا، یا عدم رونق و رواج تضارب علمی
ـ فقدان آداب و ادبیات نقد
ـ سیطره شخصیت و ابهت‌زدگی
ـ مشهورات‌زدگی، که موجب تنگناهایی در مسیر فعالیتهای علمی می گردد
ـ فقدان سنت ترابط و تعامل علمی میان قله‌های هم عصر و عدم برپایی جلسات متناوب مباحثه و مشاوره علمی
ـ حجاب معاصرت و عدم قدرشناسی به موقع که موجب شکوفایی علم و عالم می‌شود.
ـ خصلت فرافکنی شخصی و صنفی مثل خودتبرئه‌گری
ـ افراط و تفریط
ـ یکی‌انگاشتن اصول‌گرایی و تحجر، تصلب و تقدس
ـ عوام زدگی
ب. موانع اخلاقی
یکی از موانع اخلاقی، آفات اخلاقی است که باید به صورت مستقل و گسترده تبیین و تنسیق شود؛ مانند پرداختن به سهم رذایلی چون خوض در باطل (هرزه درایی)، عیب‌جویی، مسخریه و استهزا، کینه‌توزی، بخل، حسد، کبر، عجب، غرور، تکبر، ریا، لجاج، مراء، مجادله، خودخواهی، آوازه‌گری، دنیاطلبی. اینها موانع نقد و نوآوری در دین‌پژوهی به شمار می آیند.
ج. موانع اجتماعی
ـ از خود بیگانگی علمی و قبول و اقبال عام یافتن علوم و آرای وارداتی.
ـ سیاست زدگی و برخورد جناحی با نظریات علمی و پسینی شدن نقد و نظرها.
ـ مدرک‌زدگی که دامنگیر دانشگاهها و نظام آموزش حوزه‌ها شده است.
ـ «عصری‌سازی افراطی» که به صورت «زمانه‌زدگی» و تجددطلبی در همه چیز جلوه‌گر شده است.
ـ آوازه‌گری و شهرت‌طلبی.
ـ وجود جریانهای متشابه و مشتبه موازی با جریان نواندمشی؛ مثل نوآوری در دین‌شناسی معاصر.
ـ محدود کردن گفتمانهای علمی ـ فکری در دو تقسیم کلیشه‌ای سنتی و مدرن.
ـ آفت‌زدگی ادبیات دینی و اجتماعی معاصر و کاربرد کلمات چند پهلو و عبارات ایهام آمیز. (3)

پی نوشتها:
1. نهج الفصاحه
2. فرازی ازپیام نوروزی مقام معظم رهبری در سال 1387
3. موانع نقد و نوآوری در حوزه دین‌پژوهی، علی اکبر رشاد

منبع:www.hawzah.net