گل ختمی ، گل همه کاره

ختمي گياهي است علفي و چند ساله كه ارتفاع آن به حدود 2 متر مي رسد و ساقه آن از كركهاي ريز خاكستري رنگ پوشيده شده است.
ختمي با نام علمي (Althaea of ficinalis) گياه بومي مناطق شرق مديترانه است و داراي برگهاي دندانه دار و پهن است. گلهاي آن درشت به رنگ سفيد مايل به قرمز يا ارغواني هستند كه به صورت دسته هاي سه تايي در اواخر تابستان ظاهر مي شود.
اين گياه به علت داشتن گلهاي زيبا به صورت گياه زينتي در باغچه ها كاشته مي شود.
پژوهشها نشان مي دهد ختمي از نظر طب قديم ايران سرد و تر است و به طور كلي روي تمام اعضاي بدون مخصوصا روده ها، ريه ها، معده، كليه ها و مثانه موثر است.
خواص درماني ختمي بيشتر در برگ و گل اين گياه است. گل اين گياه را به صورت درماني براي ناراحتي هاي تنفسي مثل آسم، برونشيت و سرفه به كار مي برند. در ناراحتيهاي نادر آسم پودر كرده اين گياه با عسل كاربرد موثري دارد. همچنين ختمي در عفونتهاي ريوي جوابگوي بسيار خوبي است.
اين گياه يكي از داروهايي است كه پوست اندازي را سريع و شادابي پوست را تضمين مي كند و ضدعفوني كننده بسيار خوب و ضدقارچ است.
همچنين از گياه ختمي در موارد ريزش مو، شوره و چربي سر استفاده مي شود و داروي خوبي براي لينت بخشيدن به دستگاه گوارشي است كه در موارد يبوست از آن استفاده مي شود. مي توان از اين گياه به صورت دم كرده استفاده كرد.
گل ختمي انواع مختلفي دارد كه هر كدام رنگهاي متفاوتي دارند از جمله زرد، قرمز، بنفش و سفيد.
ختمي هايي كه گل سفيد دارند كاربرد درماني بيشتري دارند. گل ختمي از اواسط خرداد تا اواخر پاييز گل دارد.
موارد درماني آن بيشتر برگ و گل اين گياه است. گل اين گياه را به صورت درماني براي ناراحتي هاي تنفسي مثل آسم، برونشيت و سرفه به كار مي برند. در ناراحتيهاي نادر آسم پودر كرده اين گياه باعسل كاربرد موثري دارد. اين گياه همچنين در عفونت هاي ريوي جوابگوي خوبي است.
اگر در موقع استفاده برگ و گل آن با هم مخلوط شود بهتر است البته در موارد درماني گل ارجح تر است. اصولاً چون اين گياه لعاب زيادي دارد براي شوره سر مورد استفاده قرار مي گيرد و همچنين براي طراوت و شادابي پوست صورت از ماسك آن استفاده مي شود.
اين گياه يكي از داروهايي است كه پوست اندازي را سريع و شادابي پوست را تضمين مي كند و ضد عفوني كننده بسيار خوب و ضد قارچ مي باشد.
اين گياه در موارد ريزش مو، شوره و چربي سر استفاده مي شود. داروي خوبي براي لنيت بخشيدن به دستگاه گوارشي است كه در موارد يبوست از آن استفاده مي شود.
قسمتهاي مورد استفاده اين گياه، گل، برگ و ريشه آن است. ريشه عميق و طولاني دارد كه آن را له مي كنند و مي شویند و سريع خشك كرده و از آن استفاده مي كنند.
تمام موارد درماني كه در مورد گل و برگها گفته شد در مورد ريشه ي اين گياه هم صادق است.

ريخت شناسي

ختمي گياه بومي مناطق شرق مديترانه است .
گياهي است علفي و چند ساله كه ارتفاع آن به حدود 2 متر مي رسد ساقه آن از كركهاي ريز كه به رنگ خاكستري مي باشد پوشيده شده است .
برگهاي ختمي دندانه دار ، پهن و مانند قلب مي باشد . گلهاي آن درشت به رنگ سفيد مايل به قرمز يا ارغواني است كه بصورت دسته هاي سه تايي در اواخر تابستان ظاهر مي شود .
ختمي به علت داتشن گلهاي زيبا به صورت گياه زينتي در باغچه ها كاشته مي شود . تمام قسمتهاي اين گياه استفاده طبي دارد .
ختمی چند نوع می باشد :
ختمی بنفش
ختمی سفید
ختمی سیاه
که خواص ختمی بنفش بیشتر میباشد .

تركيبات شيميايي:

ختمي داراي لعاب و موسيلاژزيادي است .اين گياه داراي مواد نشاسته اي ، چربي ، اسانس ،‌آنتوسيانين Anthocyanin ،‌آل تئين Altheine ، داي اكسي بنزوئيك اسيد DIoxybenzoic Acid و سيانيدين Cyanidin مي باشد .

خواص دارویی

ختمي از نظر طب قديم ايران سرد و تر است و بطور كلي روي تمام اعضاي بدن مخصوصا روده ها ، ريه ها ، معده ، كليه ها و مثانه موثر است .

خواص گل ختمی

1)ملين و برطرف كننده يبوست است .
2)بيماريهاي تنفسي را برطرف مي كند.
3)سرفه هاي خشك را از بين مي برد .
4)براي رفع گلو درد جوشانده گل ختمي را غرغره كنيد .
5)عادت ماهيانه را منظم مي كند .

خواص ریشه ختمی

1)ناراحتي هاي پوستي را برطرف مي كند و پوست را نرم مي سازد .
2)سرفه هاي خشك را از بين مي برد.
3)تب راپائين مي آرود .
4)اسهال خوني را شفا مي بخشد .
5)ادرار را زياد مي كند.
6)كمي ترشحات عادت ماهيانه را برطرف مي كند.
7)تورم را رفع مي كند.
8)ناراحتي هاي دستگاه ادراري را برطرف مي كند.
9)قند خون را تنظيم مي كند.

خواص برگ ختمی

1-ضماد برگ ختمي در برطرف كردن دمل ها و ورم پستان و روم معده موثر است .
2-براي التيام شكستگي ها ، برگ ختمي را بصورت ضماد درآورده و روي محل شكستگي بگذاريد .
3-ضماد برگ ختمي در برطرف كردن درد سياتيك مفيد است .
4-رعشه را برطرف مي كند.
5-ورم بناگوش را با ضماد برگ ختمي درمان كنيد.

نحوه استفاده :

1. خیسانده ریشه ختمی : 10 گرم ریشه ختمی را پوست کنده و خرد کرده و در یک لیتر آب سرد خیس کنید و پس از 8 ساعت آنرا صاف کرده و نگهداری کنید این مایع در رفع اسهال خونی بسیار موثر است .
2. دم کرده ختمی :در حدود 20 گرم ریشه ختمی را تمیز کرده و خرد کنید و آنرا در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید بماند تا سرد شود سپس آنرا صاف کرده و با عسل مخلوط کنید .
3. دم کرده گل ختمی :20 گرم گل خشک شده ختمی را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید بماند تا سرد شود سپس آنرا با قند یا عسل شیرین بکنید .
4. محلول شستشوی چشم : نیم گرم گل خشک ختمی را در 150 گرم آب ریخته و به مدت 5 دقیقه بگذارید بجوشد سپس آنرا سرد کنید و 5 قطره الکل کامفه در آن بریزید.

پراکنش

به صورت وحشي در تمام مناطق اروپا ديده مي شود. در ایران در کناره چشمه ها و نهر ها دیده می شود .

نيازهاي اکولوژيکي

اين گياه در خاکهاي غني از عناصر غذايي، هوموس فراوان و رطوبت زياد رشد ميکند.

ختمی چینی

از گلهای عجیب و شگفت انگیزی که رویاهای جهانگردان را در جزایر گرمسیر اقیانوس آرام،به حقیقت پیوند می زند ختمی چینی است.
از گلهای عجیب و شگفت انگیزی که رویاهای جهانگردان را در جزایر گرمسیر اقیانوس آرام،به حقیقت پیوند می زند ختمی چینی است. این گلها معروف به گلهای جادویی هستند. مردم این جزایر معتقدند زمانی که این گلها پدید می آیند ، دیگر ارواح خبیثه شانسی ندارند از این رو در آنجا از پیر و جوان،آویزههایی از این گلهای قیفی شکل و زیبا به رنگهای سرخ،زرد،نارنجی و سفید به کردن، سینه و گوشها می آویزند و یا آنها را زینت بخش موهای سر خود می نمایند.

رویشگاه و ویژگیهای گیاه شناسی

این گیاه پایا،بومی جنگلهای گرمسیر هندوستان بوده و از خانواده پنیرکیان می باشد. نام علمی این گیاه Hibscus Rosa Sinensis است که اولین بار گیاهشناس معروف سوئدی به نام کارل فن لینه آن را نامگذاری کرده است.ارتفاع گیاه به محل کاشت آن بستگی دارد و در فضای آزاد مناطق گرمسیری تا 5 متر می رسد ولی در گلدان بیشتر از 5/1 متر رشد نمی کند. برگها تخم مرغی شکل،نوک تیز،سبز براق و دندانه دار می باشد. گلها بر دو نوع هستند، بوته هایی با گلهای پرپر و دیگری بوته هایی با گلهای کم پر که بر روی شاخه های یکساله ظاهر می شوند. گلدهی گیاه در فصل تابستان آغاز شده و تا پایان پاییز ادامه می یابد، همچنین نگهداری این گیاه در فصل زمستان در گلخانه گرم،سبب گلدهی آن می شود. قطر گلها حدود 10 تا 15 سانتیمتر می باشد و گلها به رنگهای سرخ، زرد، نارنجی و سفید ظاهر می شوند. این گیاه معمولا گلهای زیادی تولید می کند ولی دوام گلهای آن بسیار کم است.

روش تکثیر

ازدیاد این گیاه به وسیله قلمه انجام می شود.بدین منظور در فصل تابستان قلمه هایی به طول 5 تا 10 سانتیمتر از سرشاخه های بدون گل و غنچه جدا کرده و محل برش را در هورمون ریشه زا فرو می برند. سپس قلمه ها را در جعبه نشا یا گلدانی که حاوی یک قسمت ماسه شسته شده و یک قسمت پیت ماس یا خاکبرگ است، کاشته و آنها را در جای گرم (دمای 20درجه سانتیگراد) نگهداری می کنند. به منظور استفاده هر چه بیشتر از رطوبت موجود توصیه می شود آنها را با پلاستیک بپوشانید. قلمه ها بعد از سه تا چهار هفته ریشه زایی را آغاز می کنند. پس از چندی می توان هر قلمه را در گلدانی که دارای مخلوطهای معمولی خاک است،کاشته و آن را در جای گرم نگهداری کرد.

روش نگهداری

محل مناسب برای نگهداری این گیاه، پنجره های پرنور و آفتابی، جنوبی و غربی می باشد، در تابستان، زمانی که گرما به اوج می رسد، می توان با استفاده از پرده این گیاه را از پرتو مستقیم آفتاب دور نگه داشت، تا برگها دچار سوختگی نشوند. این گیاه به آب فراوانی نیاز دارد و باید سعی نمود که همیشه سطح خاک گلدان مرطوب باشد و هیچگاه خشک نشود. در فصل زمستان گیاه به آب کمتری نیاز دارد ولی نباید اجازه داد که گیاه به طور کامل خشک شود. در فصول رشد هر هفته یکبار می توان از کودهای مایع(3 در هزار) استفاده نمود. با نزدیک شدن سرما باید از کوددهی صرف نظر کرد و گیاه را در مکانهایی با دمای 10 تا 15 درجه سانتیگراد نگهداری نمود. پس از اتمام گلدهی گیاه را هرس کرده و توصیه می گردد عملیات هرس به تناوب انجام شود تا گیاه فرم دلخواه خود را پیدا کند. گیاه هرس شده شاخه و برگهای جدیدی تولید می کند که گلها بر روی آنها می رویند. گاهی به علت کمی نور برگهای گیاه شروع به ریزش می کنند و یا ممکن است بر اثر خشکی و یا جابجا کردن گیاه ، غنچه های آن بریزد. پیچ خوردگی برگها نیز ممکن است بر اثر کم آبی و یا خشکی هوا صورت گیرد. در ضمن شته ها و کنه ها نیز در کاهش گلدهی گیاه دخالت دارند.

کاربرد

از آنجا ختمی چینی به نور فراوانی نیاز دارد ، می تواند نور مستقیم آفتاب را تحمل کند. این گیاه به تنهایی و یا با گیاهانی مانند نخل زینتی، کروتون، برگ بیدی، قلب ارغوانی، افربیا، اشوریا، شمعدانی و یوکا در کنار پنجره های جنوبی و غربی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین می توان آن را در فصل تابستان در حیاط منازل و مکانهای پر نور قرار داد. امروزه از گلهای بریده پرپر ختمی چینی با رنگهای متنوع برای زینت مجالس رسمی استفاده می گردد و برای منظور می توان از واریته Indian Maid با گلهای در رنگ قرمز و زرد و یا واریته Dr.Jack با گلهای قرمز روشن استفاده نمود.

دیگر موارد مصرف این گیاه

گياه گل ختمي با ورم معده مقابله مى‌كند
گل ختمي علاوه بر خاصيت محافظت كنندگي غشاء مخاطي دستگاه گوارشي، با ورم معده نيز مقابله مي‌كند.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا - منطقه يزد- محافظت كنندگي غشاء مخاطي دستگاه گوارشي از خواص مهم دارويي گياه گل ختمي ‌بشمار مي‌آيد.
ريشه گياه ختمي با افزايش اسيد معده و ورم معده نيز مقابله مي‌كند و دم كرده اين گياه و نيز برگ آن براي درمان ورم شانه و همچنين تكرر ادرار قابل استفاده است.
همچنين شايان ذكر است: ريشه اين گياه به صورت پماد براي درمان جوش و خارش استفاده مي‌شود.

گياه گل ختمي با ورم معده مقابله مى‌كند

گل ختمي علاوه بر خاصيت محافظت كنندگي غشاء مخاطي دستگاه گوارشي، با ورم معده نيز مقابله مي‌كند.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا - منطقه يزد، محافظت كنندگي غشاء مخاطي دستگاه گوارشي از خواص مهم دارويي گياه گل ختمي ‌بشمار مي‌آيد.
ريشه گياه ختمي با افزايش اسيد معده و ورم معده نيز مقابله مي‌كند و دم كرده اين گياه و نيز برگ آن براي درمان ورم شانه و همچنين تكرر ادرار قابل استفاده است.
همچنين شايان ذكر است؛ ريشه اين گياه به صورت پماد براي درمان جوش، خارش و بيماري جلب استفاده مي‌گردد.

برطرف كردن تب و سرماخوردگى با گياه ختمى

ريشه گياه ختمى در درمان كاهش اشتها، ناراحتى هاى دستگاه گوارش، تب و سرماخوردگى، احتمال ابتلا به عفونت، ناراحتى هاى كبد و صفرا و التهاب دهان و حنجره به كار مى رود. با توجه به نبود مستندات علمى توصيه شده است كه بهتر است اين گياه با احتياط مصرف شود. لازم به ذكر است مصرف همزمان داروهاى خوراكى با اين گياه موجب به تأخير افتادن جذب داروها مى گردد.

افراد مبتلا به آلرژي، گياه گل ختمي مصرف كنند

آزمايشات متخصصان دانشگاه علوم پزشكي چهارمحال و بختياري حاكيست: مصرف گياه گل ختمي باعث كاهش آلرژي در بين افراد در فصول مختلف سال مي‌شود.
مدرس دانشگاه علوم پزشكي شهركرد در رشته علوم دارويي و داروسازي گفت:
مبتلايان به آلرژي براي كاهش و يا بهبود اين بيماري مي‌توانند از اين گياه به صورت دم كرده استفاده كنند.

دكتر حجت‌الله روحي بروجني روز سه‌شنبه در گفت و گو با ايرنا افزود:

آزمايشات و تحقيقات به عمل آمده در دانشگاه علوم پزشكي شهركرد روي افراد مبتلا به آلرژي نشان مي‌دهد كه اين گياه در كاهشالتهابات حلقي بسيار موثر و مفيد است و گياه گل ختمي آلرژيوم نيست.
به گفته وي،همچنين كساني كه برغم استفاده از داروهاي ضدسرفه، كاهش سرفه ندارند بايد از گياه گل ختمي استفاده كنند.
وي گفت: بدن برخي از بيماران در مقابل داروهاي ضدسرفه مقاوم شده است كه در اين حالت بايد گل ختمي و شيرين بيان مصرف كنند.
روحي يادآور شد: مصرف شيرين بيان براي كساني كه از درد زخم معده رنج مي‌برنند، مفيد است و استفاده از آن موجب كاهش التهاب دستگاه گوارش و نيز پانسمان زخم‌هاي گوارشي مي‌شود.
مدرس دانشگاه علوم پزشكي در رشته علوم دارويي و داروسازي گفت: مصرف شيرين بيان براي بيماران مبتلا به تب مالت نيز بسيار مفيد است.
روحي همچنين گفت: استفاده از گياه گل برنجاس بر كنترل سندرم روده تحرك پذير (‪ (IBS‬بسيار مفيد است و بتازگي به‌عنوان يك داروي گياهي بادشكن در مراجع پزشكي مطرح شده است.
اين مدرس رشته علوم دارويي و داروسازي دانشگاه علوم پزشكي شهركرد گفت:
مصرف گياه بابونه نيز باعث كاهش التهاب‌هاي پوستي و اگزما در افراد مي‌شود.
روحي اظهار داشت: كرفس كوهي نيز باعث تقويت و افزايش هوشبري و هوشياري در بين افراد مي‌شود.
به‌گفته وي،در زمان حاضر بيش از ‪ ۱۳۰‬گونه گياه دارويي دراستان چهار محال و بختياري شناسايي شده است.
وي گفت: با فرآوري و توليد گياهان دارويي مي‌توان زمينه اشتغال بسياري از جوانان جوياي كار را فراهم و چهار محال و بختياري را حتي تبديل به منطقه توليد گياهان دارويي در سطح جهان كرد.
منابع :
ختمی «داروئی» http://daneshnameh.roshd.ir
ختمی Marshmallow http://aftab.ir
خواص درماني ختمي http://www.sabziran.ir
ختمی چینی http://www.jkmt.ir
ختمي دارویی : Althaea officinalis http://akesh.persianblog.ir
گل ختمی (ختمی) http://www.parsiteb.com
/الف