ملا احمد نراقى (ره) از نگاه ديگران
مقام معظم رهبرى:
ما از بچگى با مرحوم ملا احمد نراقى، به مناسبت خزائن نراقى، آشنا بوديم ... مرحوم(نراقى)، وحيد [بهبهانى] و درس وحيد را در آن اواخر، چند سالى درك كرده، بعد هم شاگرد تلامذه وحيد، از جمله پدر بزرگوار خودش بوده است... شيخ [انصارى] در كاشان، چهار سال توقف كره است... شيخ آدمى نبود كه چهار سال در شهر كاشان، براى آب و هواى كاشان بماند؛ جز آن جاذبه قوى و آن ملايى مرحوم فاضل نراقى، كسى نمىتوانست شيخ را در كاشان نگه دارد. مستند و كتاب عوائد هم جلوى چشم ماست؛ انصافا عوائد چه قدر كتاب خوبى است چه قدر چامع است، همه چيز در آن كتاب هست.
ويژه نامه كنگره 1 ص 4 و 5
صاحب ناسخ التواريخ:
ناسخ التواريخ در طرح مبارزات علماى فعال در قضيه جنگ اول ايران و روس، از وى با تعبير، «فحل فضلاى ايران» ياد مىكند.
ويژه نامه كنگره 1 ص 24
علامه طباطبايى ـ صاحب تفسير الميزان ـ:
نراقيان (ملا محمد مهدى و ملا احمد نراقى) هر دو از علماى بزرگ اسلام و ناشناختهاند.
ويژه نامه كنگره 1 ص 49
آية الله العظمى فاضل لنكرانى:
اين پسر و پدر يعنى علامه ملا محمد مهدى و ملا احمد نراقى علاوه بر اينكه شخصيتهاى علمى برجستهاى بودند داراى امتياز خاصى از نظر اخلاق هم بودند؛ به طورى كه دو كتاب اخلاقى يكى به نام «جامع السعادت» تاليف علامه محمد مهدى نراقى (پدر) و ديگرى هم به نام «معراج السعادة) تاليف مرحوم ملا احمد نراقى (پسر) در علم اخلاق، بسيار ارزنده و جالب است... كتاب «مستند الشيعة» تاليف مرحوم ملا احمد نراقى در فقه نوشته شده و مورد توجه بزرگان فقه و فقاهت بوده و هست. از مرحوم آية الله سيد محمد كاظم يزدى، «صاحب عروة الوثقى» نقل است كه فرمودهاند: كسى كه كتاب «مستند الشيعه» را داشته باشد از همه كتابهاى ديگر فقهى بىنياز است.
ويژه نامه كنگره 2 ص 5
آيت الله رضا استادى:
مستند الشيعة (تاليف ملا احمد نراقى) بسيار مورد توجه حوزههاى علميه بوده، و معروف است ازمرحوم صاحب عروه كتابى كه ايشان مراجعه مىكرد در بحثهايى كه در مستند دارد بدون مراجعه به مستند بحث نمىكرده و چيزى نمىنوشته است. خيلى مورد توجه بوده...
ويژه نامه كنگره 2 ص 12
شهيد محراب آية الله قاضى طباطبايى:
از اين علامه (ملا محمد مهدى نراقى) كه در علوم، درياى بيكران بوده، فرزندى بوجود آمده كه در مقام شامخ فقاهت و اجتهاد و شعر و ادب، شهرت و عظمت علمى در ميان فقهاى شيعه به درجه اعلى بالا رفته است كه عبارت از فقيه و مجتهد اكبر حاج ملا احمد نراقى صاحب كتاب «مستند الشيعه» است كه در فقه و احكام شريعت تأليف كرده و شهرت بسزايى نموده است، چنانچه والدش در علم فقه كتاب «معتمد الشيعه» را تأليف فرموده است.
ويژه نامه كنگره 2 ص 41
مرحوم ملا حبيب الله كاشانى در «لباب الالقاب فى القاب الاطياب» فرمايد:
ما با علامه ملا احمد نراقى معاصر بوديم و به خدمت ايشان مشرف شديم. او عالمى فاضل و زيرك بود و جامع معقول و منقول بود. او كه به «حجة الاسلام» معروف بود و توليت مدرسه سلطانيه كاشان را بعهده داشت سرآمد علماى كاشان بود و از پدر بزرگوارش اجازه داشت.
مقدمه عوائد الايام ص 44
سيد محمد شفيع حسينى چاپلقى بروجردى شاگرد ملا احمد نراقى در وصف استاد خود مىفرمايد :
عالم فاضل، محقق مدقق، ماهر، درياى ژرف، سرآمد علماى پيشين و پسين و جامع بين معقول و منقول، كه در علوم فراوانى يد طولائى دارد، شيخ و استاد ما حاج مولى احمد بن محمد مهدى، نراقى الاصل و ساكن كاشان. ايشان در امور دين و دنيا رئيس بود و محل رجوع مردم در فتاوى و احكام شرعيه بود.
الروضة البهية فى الاجازات الشفيعية 16
برادر و شاگردش حاج مولى محمد مهدى نراقى ملقب به آقا بزرگ، دراجازهاش براى مولى على مدد ساوجى در وصف مرحوم ملا احمد نراقى مىگويد:
استاد اعلم و شيخ معظم، درياى متلاطم مواج، كسى كه ذكر فضيلت وعظمتش همه جا را پر كرده بود، مورد اعتماد فقهاء گرامى، برگزيده دانشمندان و علماء عظيم القدر و بلند مرتبه.
لباب الالباب 175
صاحب لباب الالباب او را با اين سخنان وصف كرده است:
فاضل مؤيد حاج مولى احمد نراقى فرزند محقق نراقى ... و او مانند پدر عظيم الشأنش از مشاهير علماء اسلام و معاريف فقهاء أعلام بلكه أعلم و أفقه و أفضل و اتقن آنان در عصر خود و مشهورترينشان در روزگارش بود، هرگاه كه فاضل نراقى بصورتى مطلق (بدون قيد) گفته مىشود، بسوى او منصرف است.
لباب الألقاب. 94
صاحب الروضات در زندگينامه ايشان گفته است:
عالم برجسته، مايه مباهات أهل معقول و منقول، راهپيماى مسير قله تكامل و ترقى، حاج مولانا احمد بن مهدى بن ابى ذر كاشانى نراقى، درياى مواج و استاد ماهر و مورد اعتماد بزرگان و اديب شاعر از بزرگان دين و مجتهدين بنام، سرشار از علوم گوناگون كه در صباوت حكمت، به او داده شده بود، جامع اكثر علوم، خصوصا اصول و فقه و رياضيات و نجوم، مرد بزگ، عظيم الجثه و بلند مرتبه تنومند، كنجكاوى غيور، داراى شفقت و مهربانى بر رعيت و ضعيفان كه در تأمين مخارجشان و تحمل سختيها و زحمتهايشان داراى همت بلندى بود.
روضات الجنان 1: 95
شيخ آقا بزرگ طهرانى «طاب ثراه»
او شيخ مولى احمدبن مولى محمد مهدى بن أبى ذر نراقى كاشانى، عالم بزرگ، فقيه زبردست و مصنف با عظمت و جامع متبحر، رئيسى كه فرمانش اطاعت مىشد. او «رحمه الله» از صلحاء اتقياء و ابرار اخيار بود، نسبت به فقرا عطوف و بر ضعفاء شفيق و در برآوردن حوائج محتاجين سعى و كوشش مىنمود.
الكرام البررة 1 : 116
محدث قمى در كتاب «الفوائد الرضوية» گفته است:
عالم، عابد، فاضل،فقيه، آگاه و شاعر اديب، چراغ فروزنده درياى متلاطم، عالم برجسته و درياى أهل معقول و منقول، عالم ربانى، كسى كه درعظمت شأنش همين بس كه دانسته شود كه او استاد شيخ انصارى بوده است.
الفوائد الرضوية 410
سيد محسن امين در اعيان الشيعة درباره ايشان مىنويسد:
عالمى فاضل بود كه جامع اكثر علوم، خصوصا اصول و فقه و رياضيات بوده است. او شاعرى توانا و زبردست بود كه با فارسى شعر مىگفت.
اعيان الشيعة13: 184
علامه ميرزا محمد على مدرس تبريزى گفته است:
حاج مولى احمد بن حاج مولى مهدى... از برجستگان علماء دين و بزرگان مجتهدين شيعه، فقيه اصولى و محدث رجالى، نجومى، رياضىدان ، متبحر در معقول و منقول، استاد ماهر و شاعر بليغ و زاهد متقى كه در اوصاف حميده و اخلاق فاضلهاش مشهور و معروف است. او جامع كمالات ظاهرى و معنوى است و افزون بر علوم عقلى نقلى متداول در بسيارى از علوم متبحر بود
ريحانة الادب 6: 160
صاحب «تاريخ كاشان» مى گويد:
حضرت أعلم العلماء و أفضل الفضلاء و المجتهدين حاج مولى أحمد ـعطر الله مرقدهـ...
تاريخ كاشان 282
آية الله شيخ محمد رضا مظفر در وصف ايشان گفته است:
او [مولى احمد نراقى] ... صاحب «مستند الشيعة» مشهور در فقه و صاحب تأليفات با ارزش، يكى از محورهاى علماء در قرن سيزدهم، او را همين افتخار بس كه يكى از اساتيد شيخ اعظم مولى مرتضى انصارى (متوفاى 1281 ه ق) مىباشد. و شايد اين نراقى كوچك از مهمترين سببهاى شهرت پدرش و پيچيدن آوازه او شد.
مقدمه جامع السعادات 5
علامه طباطبايى ـ صاحب تفسير بزرگ الميزان ـ:
استاد علامه حسن حسن زاده آملى ـ حفظه الله ـ از علامه طباطبايى ـ طاب ثراهـ نقل نموده كه: نراقيان [مولى مهدى نراقى و مولى احمد نراقى] از بزرگان علماء اسلام هستند كه آنگونه كه بايد شناخته نشدهاند.
مقدمة انيس الموحدين 14
منبع: www.naraqi.com
/خ
ما از بچگى با مرحوم ملا احمد نراقى، به مناسبت خزائن نراقى، آشنا بوديم ... مرحوم(نراقى)، وحيد [بهبهانى] و درس وحيد را در آن اواخر، چند سالى درك كرده، بعد هم شاگرد تلامذه وحيد، از جمله پدر بزرگوار خودش بوده است... شيخ [انصارى] در كاشان، چهار سال توقف كره است... شيخ آدمى نبود كه چهار سال در شهر كاشان، براى آب و هواى كاشان بماند؛ جز آن جاذبه قوى و آن ملايى مرحوم فاضل نراقى، كسى نمىتوانست شيخ را در كاشان نگه دارد. مستند و كتاب عوائد هم جلوى چشم ماست؛ انصافا عوائد چه قدر كتاب خوبى است چه قدر چامع است، همه چيز در آن كتاب هست.
ويژه نامه كنگره 1 ص 4 و 5
صاحب ناسخ التواريخ:
ناسخ التواريخ در طرح مبارزات علماى فعال در قضيه جنگ اول ايران و روس، از وى با تعبير، «فحل فضلاى ايران» ياد مىكند.
ويژه نامه كنگره 1 ص 24
علامه طباطبايى ـ صاحب تفسير الميزان ـ:
نراقيان (ملا محمد مهدى و ملا احمد نراقى) هر دو از علماى بزرگ اسلام و ناشناختهاند.
ويژه نامه كنگره 1 ص 49
آية الله العظمى فاضل لنكرانى:
اين پسر و پدر يعنى علامه ملا محمد مهدى و ملا احمد نراقى علاوه بر اينكه شخصيتهاى علمى برجستهاى بودند داراى امتياز خاصى از نظر اخلاق هم بودند؛ به طورى كه دو كتاب اخلاقى يكى به نام «جامع السعادت» تاليف علامه محمد مهدى نراقى (پدر) و ديگرى هم به نام «معراج السعادة) تاليف مرحوم ملا احمد نراقى (پسر) در علم اخلاق، بسيار ارزنده و جالب است... كتاب «مستند الشيعة» تاليف مرحوم ملا احمد نراقى در فقه نوشته شده و مورد توجه بزرگان فقه و فقاهت بوده و هست. از مرحوم آية الله سيد محمد كاظم يزدى، «صاحب عروة الوثقى» نقل است كه فرمودهاند: كسى كه كتاب «مستند الشيعه» را داشته باشد از همه كتابهاى ديگر فقهى بىنياز است.
ويژه نامه كنگره 2 ص 5
آيت الله رضا استادى:
مستند الشيعة (تاليف ملا احمد نراقى) بسيار مورد توجه حوزههاى علميه بوده، و معروف است ازمرحوم صاحب عروه كتابى كه ايشان مراجعه مىكرد در بحثهايى كه در مستند دارد بدون مراجعه به مستند بحث نمىكرده و چيزى نمىنوشته است. خيلى مورد توجه بوده...
ويژه نامه كنگره 2 ص 12
شهيد محراب آية الله قاضى طباطبايى:
از اين علامه (ملا محمد مهدى نراقى) كه در علوم، درياى بيكران بوده، فرزندى بوجود آمده كه در مقام شامخ فقاهت و اجتهاد و شعر و ادب، شهرت و عظمت علمى در ميان فقهاى شيعه به درجه اعلى بالا رفته است كه عبارت از فقيه و مجتهد اكبر حاج ملا احمد نراقى صاحب كتاب «مستند الشيعه» است كه در فقه و احكام شريعت تأليف كرده و شهرت بسزايى نموده است، چنانچه والدش در علم فقه كتاب «معتمد الشيعه» را تأليف فرموده است.
ويژه نامه كنگره 2 ص 41
مرحوم ملا حبيب الله كاشانى در «لباب الالقاب فى القاب الاطياب» فرمايد:
ما با علامه ملا احمد نراقى معاصر بوديم و به خدمت ايشان مشرف شديم. او عالمى فاضل و زيرك بود و جامع معقول و منقول بود. او كه به «حجة الاسلام» معروف بود و توليت مدرسه سلطانيه كاشان را بعهده داشت سرآمد علماى كاشان بود و از پدر بزرگوارش اجازه داشت.
مقدمه عوائد الايام ص 44
سيد محمد شفيع حسينى چاپلقى بروجردى شاگرد ملا احمد نراقى در وصف استاد خود مىفرمايد :
عالم فاضل، محقق مدقق، ماهر، درياى ژرف، سرآمد علماى پيشين و پسين و جامع بين معقول و منقول، كه در علوم فراوانى يد طولائى دارد، شيخ و استاد ما حاج مولى احمد بن محمد مهدى، نراقى الاصل و ساكن كاشان. ايشان در امور دين و دنيا رئيس بود و محل رجوع مردم در فتاوى و احكام شرعيه بود.
الروضة البهية فى الاجازات الشفيعية 16
برادر و شاگردش حاج مولى محمد مهدى نراقى ملقب به آقا بزرگ، دراجازهاش براى مولى على مدد ساوجى در وصف مرحوم ملا احمد نراقى مىگويد:
استاد اعلم و شيخ معظم، درياى متلاطم مواج، كسى كه ذكر فضيلت وعظمتش همه جا را پر كرده بود، مورد اعتماد فقهاء گرامى، برگزيده دانشمندان و علماء عظيم القدر و بلند مرتبه.
لباب الالباب 175
صاحب لباب الالباب او را با اين سخنان وصف كرده است:
فاضل مؤيد حاج مولى احمد نراقى فرزند محقق نراقى ... و او مانند پدر عظيم الشأنش از مشاهير علماء اسلام و معاريف فقهاء أعلام بلكه أعلم و أفقه و أفضل و اتقن آنان در عصر خود و مشهورترينشان در روزگارش بود، هرگاه كه فاضل نراقى بصورتى مطلق (بدون قيد) گفته مىشود، بسوى او منصرف است.
لباب الألقاب. 94
صاحب الروضات در زندگينامه ايشان گفته است:
عالم برجسته، مايه مباهات أهل معقول و منقول، راهپيماى مسير قله تكامل و ترقى، حاج مولانا احمد بن مهدى بن ابى ذر كاشانى نراقى، درياى مواج و استاد ماهر و مورد اعتماد بزرگان و اديب شاعر از بزرگان دين و مجتهدين بنام، سرشار از علوم گوناگون كه در صباوت حكمت، به او داده شده بود، جامع اكثر علوم، خصوصا اصول و فقه و رياضيات و نجوم، مرد بزگ، عظيم الجثه و بلند مرتبه تنومند، كنجكاوى غيور، داراى شفقت و مهربانى بر رعيت و ضعيفان كه در تأمين مخارجشان و تحمل سختيها و زحمتهايشان داراى همت بلندى بود.
روضات الجنان 1: 95
شيخ آقا بزرگ طهرانى «طاب ثراه»
او شيخ مولى احمدبن مولى محمد مهدى بن أبى ذر نراقى كاشانى، عالم بزرگ، فقيه زبردست و مصنف با عظمت و جامع متبحر، رئيسى كه فرمانش اطاعت مىشد. او «رحمه الله» از صلحاء اتقياء و ابرار اخيار بود، نسبت به فقرا عطوف و بر ضعفاء شفيق و در برآوردن حوائج محتاجين سعى و كوشش مىنمود.
الكرام البررة 1 : 116
محدث قمى در كتاب «الفوائد الرضوية» گفته است:
عالم، عابد، فاضل،فقيه، آگاه و شاعر اديب، چراغ فروزنده درياى متلاطم، عالم برجسته و درياى أهل معقول و منقول، عالم ربانى، كسى كه درعظمت شأنش همين بس كه دانسته شود كه او استاد شيخ انصارى بوده است.
الفوائد الرضوية 410
سيد محسن امين در اعيان الشيعة درباره ايشان مىنويسد:
عالمى فاضل بود كه جامع اكثر علوم، خصوصا اصول و فقه و رياضيات بوده است. او شاعرى توانا و زبردست بود كه با فارسى شعر مىگفت.
اعيان الشيعة13: 184
علامه ميرزا محمد على مدرس تبريزى گفته است:
حاج مولى احمد بن حاج مولى مهدى... از برجستگان علماء دين و بزرگان مجتهدين شيعه، فقيه اصولى و محدث رجالى، نجومى، رياضىدان ، متبحر در معقول و منقول، استاد ماهر و شاعر بليغ و زاهد متقى كه در اوصاف حميده و اخلاق فاضلهاش مشهور و معروف است. او جامع كمالات ظاهرى و معنوى است و افزون بر علوم عقلى نقلى متداول در بسيارى از علوم متبحر بود
ريحانة الادب 6: 160
صاحب «تاريخ كاشان» مى گويد:
حضرت أعلم العلماء و أفضل الفضلاء و المجتهدين حاج مولى أحمد ـعطر الله مرقدهـ...
تاريخ كاشان 282
آية الله شيخ محمد رضا مظفر در وصف ايشان گفته است:
او [مولى احمد نراقى] ... صاحب «مستند الشيعة» مشهور در فقه و صاحب تأليفات با ارزش، يكى از محورهاى علماء در قرن سيزدهم، او را همين افتخار بس كه يكى از اساتيد شيخ اعظم مولى مرتضى انصارى (متوفاى 1281 ه ق) مىباشد. و شايد اين نراقى كوچك از مهمترين سببهاى شهرت پدرش و پيچيدن آوازه او شد.
مقدمه جامع السعادات 5
علامه طباطبايى ـ صاحب تفسير بزرگ الميزان ـ:
استاد علامه حسن حسن زاده آملى ـ حفظه الله ـ از علامه طباطبايى ـ طاب ثراهـ نقل نموده كه: نراقيان [مولى مهدى نراقى و مولى احمد نراقى] از بزرگان علماء اسلام هستند كه آنگونه كه بايد شناخته نشدهاند.
مقدمة انيس الموحدين 14
منبع: www.naraqi.com
/خ
