دومین تپ اختر هزارم ثانیه‌ای

جستجویی منظم برای یافتن تپ اخترهای سریع با استفاده از دوربین رادیویی 305 متری رصدخانة آره‌سیو و از وجود دومین تپ‌اختر هزارم ثانیه‌ای پرده برداشت.نخستین تپ‌اختر هزارم ثانیه‌ای (214 + 1937 PSR) بیش از یک سال پیش کشف شد. دورة تپش تپ‌اختر جدید، 29 + 1953 PSR، تنها MS 1ر6 است، یک دورة مداری 120 روزه دارد، و عضو اصلی یک منظومة مزدوج است. این ویژگی‌های شگفت، به گزارش کشف آن توسط بوریا کف، بوچری و فاسی (بوریا کف و دیگر ) انجامید، که پس از آن چندین توضیح مشابه دربارة چگونگی تشکیل این منظومه به چاپ رسید.
وقتی نخستین تپ اختر هزارم ثانیه‌ای با دورة چرخش MS 1ر5 کشف شد معلوم شد که جز سرعتش دو ویژگی استثنایی دیگر نیز دارد. آهنگ آهسته‌شدن چرخش آن در مقایسه با آهسته‌شدن چرخش تپ‌اخترهای قبلی کندتر است ولی چون آهسته شدن چرخش تپ‌اختر به خاطر برهم کنش ماده با میدان مغناطیسی آن است، قدرت میدان مغناطیسی آن نیز باید در مقایسه با تپ‌اخترهای دیگر کمتر باشد. تا آن‌جا که از داده‌های منتشر شده برمی‌آید، دومین تپ‌اختر هزارم ثانیه‌ای نیز دارای همان خواص غیرمنتظره است.
تپ‌اختر جدید چهارمین تپ‌اختری است که درون یک منظومة مزدوج یافت شده است. همدم 29 + 1953 PSR تاکنون دیده نشده اما توضیحاتی که پس از گزارش کشف این تپ‌اختر ارائه شده‌اند، حاکی از آنند که ستارة همدم احتمالا کوتولة سفیدی به جرم 3ر0 جرم خورشید است.
توضیحاتی که برای تپ‌اختر 1ر6 هزارم ثانیه‌ای داده شده نیز به همین منوال است. تصور متداول این است که همدم نادیده ضمن تکامل خود غول‌ سرخی شده است با هسته‌ای از هلیوم واگن و لایه‌ای از هیدروژن سوزان و یک‌پوش همرفتمند گسترده. افزایش تدریجی شعاع موجب انتقال جرم از غول به ستارة نوترونی شده و این انتقال مدار را دایره‌ای کرده است. سرانجام این فرایند چیزی است که اینک می‌بینیم: یک ستارة نوترونی با تپش سریع و جرمی هم اندازه با خورشید و همدمی در یک مدار تقریباً دایره‌ای، که تنها هستة هلیومی مرحلة غولی خود را حفظ کرده است.
برحسب اتفاع 29 + 1953 PSR در فاصلة یک دقیقة کمانی از تپ‌اختر دیگری قرار دارد که در مدت کارایی ماهوارة پرتو X اینشتین بررسی شد و نتیجة این مطالعه تعیین یک حد بالا برای گسیل پرتو X از منظومة جدید را امکان‌پذیر ساخته است. هلفند، رودرمن و شاهام (هلفند و دیگر 1983) با استفاده از این امر استدلال کرده‌اند که پذیرفتنی‌ترین منشأ برای این تپ‌اختر یک ستارة نوترونی بدان معنی نیست، بلکه کوتولة سفیدی است که از همدم غول خود آنقدر ماده گرفته و انبوهیده تا جرم آن از جرم بحرانی 3ر1 جرم خورشید، که متمایز کنندة ستارة نوترونی از کوتوله است، بیشتر شده است.
گذشته از منشأ این منظومه، همة گزارش‌ها بر این امر توافق دارند که این منظومه بتازگی از مرحله‌ای گذشته که در آن همچون یک مزدوج پرتو Xای کم جرم نمایان بوده است. به هرحال کشف این تپ‌اختر 1ر6 هزارم ثانیه‌ای بر این باور روز‌افزون اختر فیزیکدانان، که در واقع دو نوع تپ‌اختر وجود دارد، می‌افزاید. نوعی از آن‌ها، با سرعت‌های چرخشی پایین، در انفجارهای ابرنواختری به وجود می‌آیند (دورة تپش این‌ها به ثانیه اندازه‌گیری می‌شود). نوع دیگر با انبوهش ماده بر کوتوله‌های سفید پدید می‌آیند. دو تپ‌اختر هزارم ثانیه‌ای که تاکنون دیده شده از گروه دومند.