چگونه از نوزاد خود مراقبت كنيم ؟

مراقبت از نوزاد تازه متولد شده :

پوسته ريزي پوست سر اگر چه منظره زيبايي ندارد اختلالي شايع و بي خطر است. ممكن است كودك شما مختصري پوسته خشك شبيه شوره سر داشته باشد و يا ممكن است در مواردي اين پوسته ريزي شديد بوده و پوسته ها كاملا ضخيم، چرب و زرد رنگ باشند و يا حالت كبره داشته باشند.
اين اختلال ممكن است بين دو هفتگي تا سه ماهگي ديده شود و معمولا بعد از چندين ماه خود بخود بر طرف مي گردد و به نظر مي رسد كه بعداز ۶ تا ۷ ماهگي ديده نمي شود. علت ايجاد اين پوسته ها آنست كه غدد سباسه موجود در پوست سر بيش از حد چربي ترشح مي كنند و اين چربي ها تبديل به پوسته هايي خشك مي شوند و مي ريزند.
بسياري از كارشناسان معتقدند كه ترشح بيش از حد هورمون ها در مادر و رسيدن آن به جنين هنگام تولد موجب فعال شدن بيش از حد غدد سباسه مي شود. وقتي پس از چند ماه سطح هورمون ها در بدن كودك پايين مي آيد، اين اختلال نيز از بين مي رود.
براي برداشتن پوسته ها بهترين راه آنست كه دوبار در هفته روغن هاي مخصوص كودك يا روغن هاي گياهي مانند روغن زيتون را روي سر كودك بماليد و ۱۵ دقيقه صبر كنيد سپس موهاي او را شانه كنيد تا پوسته ها بريزند. سپس سر او را با يك شامپو ملايم مخصوص بچه بشوييد.
بعضي از پزشكان توصيه مي كنند كه شامپو را به مدت ۲۰ دقيقه روي سر كودك نگهداريد (و يا تا وقتي كه بچه مي تواند تحمل كند) و سپس سر او را با يك پارچه يا حوله نرم ماساژ دهيد.
اين اختلال رفته رفته بطور خودبخود از بين مي رود ولي اگر اين حالت تا چندين ماه ادامه يافت و يا شدت پيدا كرد و به ساير قسمت هاي بدن انتشار يافت، با يك متخصص اطفال مشورت كنيد. ممكن است پزشك يك شامپوي دارويي تجويز كند.

كوتاه كردن ناخن ها

ناخن هاي كودك نرم تر و تا شونده تر از ناخن هاي شماست ولي اشتباه نكنيد؛ كودكان ناخن هاي تيزي دارند. اگر ناخن هاي كودك را به موقع نگيريد ممكن است هنگام دست و پا زدن صورت شما يا خودش را زخمي كند. شايد لازم باشد اين كار را در اولين روزهاي بازگشت به خانه انجام دهيد.
ناخن هاي دست نوزاد خيلي بسرعت رشد مي كنند و ممكن است لازم باشد چند بار در هفته ناخن هاي او را كوتاه كنيد. سرعت رشد ناخن هاي پا از ناخن هاي دست كمتر است.
آسان ترين راه كوتاه كردن ناخن هاي دست كودك با استفاده از قيچي مخصوص كودكان است. نوك اين قيچي هاي ناخنگير گرد است و تيز نبودن آن كمك مي كند تا در صورت تكان خوردن به كودك آسيب نرسد.
مي توانيد از ناخن گير مخصوص كودك نيز استفاده كنيد، در اينصورت بايد خيلي دقت كنيد كه پوست يا حتي گوشت نوك انگشت كودك بطور اتفاقي در آن گير نكند. بهتر است همراه يك نفر ديگر نسبت به انجام اين كار اقدام كنيد.
يكي از شما دو نفر كودك را نگه مي دارد و يا مانع حركت زياد او مي شود و نفر ديگر ناخن ها را كوتاه مي كند. يك روش ديگر اين است كه هنگام شير خوردن و يا موقعي كه كودك در خواب است نسبت به چيدن ناخن هايش اقدام كنيد زيرا آرامتر است. هنگام چيدن ناخن، نوك انگشت كودك را از لبه ناخن دور كنيد تا در ناخن گير يا قيچي گير نكند و در عين حال دست او را محكم نگه داريد.

مراقبت از محل قطع شدن بند ناف

بند ناف نوزاد بعد از تولد از نزديكي بدن بسته شده و بطور بدون دردي بريده مي شود. محل بريدگي بايد تا آنجا كه ممكن است تميز و خشك نگه داشته شود. معمولا مدت يك هفته تا ۱۰ روز طول مي كشد تا بند ناف خشك شود و بيفتد. ترميم محل افتادن بند ناف ممكن است چند روز بطول انجامد. موقع افتادن بند ناف ممكن است پوشك كمي خوني شود، اين امر طبيعي است.
پوشك را زير بند ناف ببنديد تا جريان هوا براي خشك كردن آن كافي باشد و ادرار با آن تماس نداشته باشد. مادام كه بند ناف نيفتاده است از حمام وان استفاده نكنيد.
درهواي گرم بهتر آنست كه تنها يك پوشك و يك تي شرت آزاد به نوزاد بپوشانيد تا هوا جريان كافي داشته باشد و خشك شدن بند ناف تسريع شود. تا وقتيكه بند ناف نيفتاده است از پوشاندن زير پوشهاي سرهمي بپرهيزيد.
براي مراقبت درمنزل دست اندركاران امور بهداشتي همواره توصيه مي كنند كه قاعده بند ناف را با يك سواب پنبه اي (مانند گوش پاك كن) يا يك تكه گاز آغشته به الكل روزي يك يا دو بار تميز كنيد. بسياري از پزشكان به اين روش عقيده دارند ولي بعضي نيز امروزه معتقدند كه بهتر است بدون هيچ اقدامي صبر كنيم تا بند ناف بخودي خود خشك شود.
اگر شما نمي دانيد كه چه كنيد بهتر است با پزشك كودك خود صحبت كنيد. (اين سوال خوبي است كه مي توانيد آن را در ويزيت اول بپرسيد).

علائم عفونت اگر چه نادرند عبارتند از:

تورم يا قرمزي، جمع شدن چرك در قاعده بند ناف و تب. بنابراين اگر ناف كودك قرمز و ملتهب شد يا شروع به آب دادن كرد با پزشك وي تماس بگيريد.

تکامل سیستم بینایی کودک:

سيستم بينايي در بدو تولد يك سيستم تكامل نيافته است و تكامل آن در طول سال اول زندگي رخ مي دهد. از اين رو، توجه والدين و پزشكان به مشكلات احتمالي در طول سال اول نقشي بسيار تعيين كننده در تكامل بينايي كودك و جلوگيري از مشكلات ناشي از اختلال در بينايي نظير مشكلات يادگيري خواهد داشت.

سه ماه اول

نوزادان معمولا قبل از هر چيز “حركت” را مي بينند. نوزاداني كه به موقع بدنيا آمده باشند (هفته ۳۸ تا ۴۲ حاملگي) بايد بتوانند تغييرات صورت مادر نظير خنده، اخم، … را در هفته اول بعد از تولد ببينند. در اين زمان درك رنگ هنوز كاملا تكامل نيافته و درك عمق نيز در طول سال اول به موازات هماهنگ شدن حركت چشم ها ايجاد مي شود.
هماهنگي عضلات چشم در نوزادان تازه متولد شده و شيرخواران بسيار ناقص است. چشم نوزادان اغلب به بيرون يا داخل منحرف شده و حركت چشم ها با هم هماهنگ نيست. اين وضعيت استرابيسم يا انحراف چشم خوانده مي شود. اگر استرابيسم تا ۳ يا ۴ ماهگي خودبخود بر طرف نشود بهتر است نوزاد توسط يك چشم پزشك معاينه شود.

اولين علائم مشكلات چشم و بينايي

در بعضي موارد لازم است نوزاد قبل از ۳-۴ ماهگي مورد معاينه قرار گيرد. اين موارد عبارتند از: انحراف شديد چشم ها، عدم حركت چشم قبل از ۳ ماهگي، انحراف هر دو چشم به داخل، ثابت ماندن يك چشم در زمان حركت چشم ديگر و يا تفاوت فاحش بين حركات دو چشم.
تشخيص زودرس استرابيسم بسيار مهم است زيرا تنبلي چشم يا آمبليوپي حاصل استرابيسم درمان نشده است. اگر يك چشم كودك نتواند بر اثر استرابيسم خوب ببيند هماهنگي چشم ها بر هم مي خورد. همچنين اگر مغز تصويري از يكي از چشم ها دريافت نكند در طول زمان علائم ارسالي از چشم مبتلا را ناديده مي گيرد و نهايتاً فرد دچار تنبلي چشم و متعاقب آن كاهش شديد ديد مي شود.

مشكلات بينايي در نوزادان نارس

تكامل بينايي در نوزادان نارس كمي بيشتر از نوزاداني كه به موقع بدنيا آمده باشند طول مي كشد. احتمال ايجاد استرابيسم و آمبليوپي در نوزاداني كه قبل از هفته ۳۵ حاملگي بدنيا آمده باشند ۳۰% بيشتر است. هر چه نوزاد زودتر از زمان طبيعي بدنيا بيايد اين احتمال افزايش مي يابد.
نوزاد بايد كاملا به نور روشن (مثلا لامپ) و يا آويز هايي كه معمولا بالاي سر نوزادان آويزان مي كنند توجه كند. اگر در ۳ ماهگي جسم را جلو چشم نوزاد بگيريد و آن را از يك سمت آهسته به سمت ديگر ببريد و نوزاد قادر به دنبال كردن آن با چشم نباشد بهتر است مورد معاينه قرار گيرد. البته در بعضي موارد تكامل بينايي ديرتر رخ مي دهد كه به آن تأخير در تكامل بينايي مي گويند.

حركات نامنظم چشم

اختلالي بنام نيستاگموس ممكن است در نوزادي رخ دهد. در اين اختلال چشم ها حركاتي به چپ و راست، حركات دوراني و يا حركات نامنظمي دارند. علت اين اختلال ممكن است ضعف بينايي، وجود نقص در مسير عصبي از چشم به مغز و يا آلبينيسم (كمبود رنگدانه ها) باشد. نيستاگموس ممكن است ارثي هم باشد. نوزاداني كه نيستاگموس دارند ممكن است ديد طبيعي و يا ضعيف داشته باشند. اگر نيستاگموس تا بعد از ۳ ماهگي باقي بماند نوزاد بايد مورد معاينه قرار گيرد.
در مجموع بايد گفت كه ۳ تا ۴ ماه اول زندگي زمان بسيار مهمي از نظر تكامل بينايي است و توجه والدين و مراجعه به موقع به چشم پزشك نقش تعيين كننده اي در بينايي كودك خواهد داشت.

۴ تا ۶ ماهگي

در اين سن نوزاد بايد دستش را به طرف اسباب بازي كه جلوي او مي گيريد دراز كند و يا دستش را به آن بزند. در ابتدا ممكن است دست نوزاد بطور اتفاقي به جسمي كه جلويش گرفته ايد بخورد ولي در طول زمان با رشد بينايي، درك عمق و درك بيشتر نوزاد اين كار ارادي تر مي شود.
از ۶ تا ۸ ماهگي نوزاد شروع به غلت زدن و احتمالا چهار دست و پا راه رفتن مي كند. در اين مرحله مي توانيد يك اسباب بازي را طوري جلو كودك قرار دهيد كه مجبور باشد براي رسيدن به آن غلت بزند و يا كمي از جاي خود جلوتر بيايد. اين كار به تقويت بينايي نوزاد كمك مي كند.
بين ۸ تا ۱۲ ماهگي نوزاد شما ممكن است چهار دست و پا حركت كند و يا راه برود. سعي كنيد به جاي راه افتادن زودتر، كودك خود را به حركت چهار دست و پا تشويق كنيد زيرا باعث ايجاد هماهنگي ميان حركات دست و چشم مي شود. در اين سنين بويژه وقتي كودك روي مبل يا تخت و يا نزديك پله است بايد بسيار مواظب وي بود زيرا ديد كودك در اين مرحله هنوز فاقد درك عمق كافي است و در نتيجه پستي و بلندي ها را بخوبي درك نمي كند. به عبارت ديگر كودك در اين سن متوجه نيست كه لبه تخت در جايي تمام مي شود و زمين پايين تر از آن قرار گرفته است بنابراين احتمال سقوط كودك از تخت و پله وجود دارد.
منبع: سایت پزشکان بدون مرز
/س