راهكارهایی به جاي تنبيه
نويسنده: ندا يارایي
تحقيقات نشان مي دهد، زماني كه والدين به دليل عدم دسترسي به راه هاي ديگر، كودكشان را تنبيه مي كنند، دچار احساس گناه مي شوند. به علاوه تنبيه بدني، استفاده از رفتار پرخاشگرانه و خشونت براي حل مشكلات را به كودكان مي آموزد. تنها تأثير تنبيه بدني عليرغم خواست خانواده ها، آموزش خشونت بيشتر است. همچنين كودكاني كه تنبيه بدني شده اند داراي اعتماد به نفس كمتري هستند، بيشتر افسرده اند و پس از بالغ شدن كارهاي سطح پايين تري را انتخاب مي نمايند. حال ببينيم به جاي تنبيه بدني، چه مي توان كرد
۱- خونسرد باشيداگر زمان عصبانيت بر خلاف ميلتان تصميم به تنبيه فرزندتان گرفتيد اولين راه حل اين است كه در صورت امكان آن مكان را ترك كنيد. به خود آرامش دهيد و ساكت بمانيد. اين كار اغلب سبب مي شود راه حل مشكل را پيدا كنيد. بعضي اوقات والدين به سبب فشار و استرسي كه به آنها وارد مي شود كنترل خود را از دست مي دهند. اگر نمي توانيد موقعيت مكاني خود را ترك كنيد، فكرتان را از آن موضوع دور كنيد و در ذهنتان تا ده بشماريد
۲- زماني را به خودتان اختصاص دهيدوالديني كه براي خودشان وقت نمي گذارند و تمام مدت در عجله هستند بيشتر مستعد كتك زدن فرزندانشان مي باشند. بنابر اين مهم است كه والدين زماني را براي ورزش، عبادت، مطالعه و پياده روي خود اختصاص دهند.
۳- مهربان اما قاطع باشيديكي از مواردي كه غالباً والدين گرايش به تنبيه فرزندشان پيدا مي كنند زماني است كه فرزند عليرغم گوشزدهاي مكرر، به خواسته شان عمل ننموده است. در نهايت براي وادار كردن كودك به رفتار صحيح او را تنبيه مي كنند. در اين مواقع راه حل اين است كه خود را در سطح و جايگاه كودكتان قرار دهيد، تماس چشمي با او برقرار نماييد، او را لمس كنيد (به طور مثال دستش را بگيريد) و در عبارات كوتاه و روشن با مهرباني اما قاطعانه آنچه را از او انتظار داريد بگوييد.
۴- امكان انتخاب بدهيددادن حق انتخاب به فرزندتان راهكار مؤثري براي خودداري از تنبيه او است. اگر فرزند كوچكتان به جاي غذاخوردن با غذايش ور مي رود از او بخواهيد يا با غذايش بازي نكند يا ميز غذا را ترك كند، اگر به بازي با غذايش ادامه داد با قاطعيت به او كمك كنيد از صندلي پايين بيايد و سپس به او بگوييد كه هرگاه براي خوردن بقيه غذايش آمادگي داشت سرميز بازگردد.
۵- از پيامدهاي منطقي رفتار استفاده كنيدپيامدهاي منطقي رفتار به كودك كمك مي كند تا مسئوليت پذير باشد. به طور مثال فرزندتان شيشه همسايه را مي شكند و شما او را كتك مي زنيد. او از اين موقعيت چه مي آموزد؟ شايد ياد بگيرد كه ديگر اين كار را انجام ندهد، اما به علاوه مي تواند پنهان كاري، انداختن گناه به گردن ديگري، دروغگويي يا فرار كردن از دست شما را نيز بياموزد. او ممكن است اعتقاد پيدا كند كه اين كار بد است، احساس عصبانيت نمايد يا بخواهد از والد تنبيه كننده انتقام بگيرد. ممكن است يكي از پيامدهاي آتي تنبيه، رفتار درست فرزندتان باشد ولي بايد تصميم بگيريد كه دوست داريد فرزندتان از ترس شما رفتار درستي داشته باشد يا به احترام شما درست رفتار نمايد.در همان موقعيت قبلي كه كودكي شيشه همسايه را شكسته است، اگر والدين با لحني آرام اما قاطع به كودك بگويند كه فهميده اند او شيشه را شكسته و از او بخواهند براي جبران اين خسارت كاري انجام دهد و كودك تصميم بگيرد علف هرزهاي باغچه همسايه را جمع آوري نمايد و يا چند بار ماشين آنها را بشويد، از پيامد منطقي خطاي كودك استفاده شده است. با توجه به اينكه بعضي خطاها تقريباً غيرقابل اجتناب هستند، اينگونه تنبيه ها به كودك مي آموزند كه مسئوليت جبران خطاي خود را برعهده بگيرد. به اين شيوه كودك كمتر عصباني مي شود و درصدد انتقام گرفتن از والدينش برنمي آيد و مهم تر از همه اعتماد به نفس كودك آسيب نمي بيند.
۶- به فرزندتان فرصت جبران بدهيدوقتي فرزندي عهدشكني مي كند و پدر و مادر تمايل به تنبيه او دارند، راه حل ديگري كه وجود دارد اين است كه به فرزند فرصت جبران داده شود تا عملي انجام دهد كه رابطه خدشه دار شده را دوباره اصلاح كند.
۷- از جدال اجتناب كنيداگر فرزندي به والدينش توهين كند پدر يا مادر خشمگين ناچار به تنبيه بدني فرزندشان تحريك مي شوند. در اين شرايط بهترين راه اجتناب از تنبيه فرزند، كنار كشيدن فوري والدين از موقعيت ايجاد شده است.با عصبانيت و حالت شكست خورده اتاق را ترك نكنيد با خونسردي و آرامش به فرزندتان متذكر شويد كه هرگاه خواست با ادب و احترام صحبت كند شما در جاي ديگري در انتظارش هستيد.
۸- در كمال آرامش اما قاطعانه عمل نماييدبه جاي تنبيه فرزند كوچكي كه به وسيله خطرناكي دست زده است با مهرباني اما قاطع او را از آن موقعيت دور كنيد و وسيله سرگرمي ديگري در اختيار او قرار دهيد. مطمئناً نتيجه اين كار بهتر از تنبيه او خواهد بود.
۹- فرزندتان را پيشاپيش از آنچه بايد صورت گيرد مطلع سازيدعصبانيت فرزند به راحتي مي تواند والدينش را از كوره به در كند. كودك اغلب زماني احساس خشم مي كند كه پيشتر، از آنچه قرار است رخ دهد مطلع نبوده و يا قدرتي در عدم وقوع آن عمل نداشته باشد.مثلاً اگر حداقل ۵ دقيقه قبل از زماني كه فرزندتان بايد سرگرمي خود را كنار بگذارد او را مطلع نماييد، او راحت تر به خواسته شما عمل مي كند تا حالتي كه دقيقاً در زمان مقرر براي انجام كاري از او بخواهيد كه سرگرميش را رها كند. اين زمان به او فرصت مي دهد تا آنچه را كه انجام مي دهد تكميل نمايد و راحت تر با شرايط جديدسازگار شود.
پرخاشگري يك نوع خشونت جايگزين شده در اجتماع است كه نوع ظريف تري از آن تنبيه بدني كودكان است. به واسطه آن كودكان اعتماد به نفس خود را از دست مي دهند، از ابراز احساساتشان جلوگيري مي نمايند و متمرد و غيراجتماعي مي شوند. بهتر است خانواده ها بدانند كه چگونه با يكديگر كنار بيايند و به صورتي خلاق مشكلات خود را بدون استفاده از خشونت حل كنند. راه حل ها مي توانند بسيار زياد و متنوع باشند و نتيجه آنها والديني هستند كه احساس حمايت و آرامش بيشتري مي كنند.
منبع: www.e-resaneh.com
/خ
۱- خونسرد باشيداگر زمان عصبانيت بر خلاف ميلتان تصميم به تنبيه فرزندتان گرفتيد اولين راه حل اين است كه در صورت امكان آن مكان را ترك كنيد. به خود آرامش دهيد و ساكت بمانيد. اين كار اغلب سبب مي شود راه حل مشكل را پيدا كنيد. بعضي اوقات والدين به سبب فشار و استرسي كه به آنها وارد مي شود كنترل خود را از دست مي دهند. اگر نمي توانيد موقعيت مكاني خود را ترك كنيد، فكرتان را از آن موضوع دور كنيد و در ذهنتان تا ده بشماريد
۲- زماني را به خودتان اختصاص دهيدوالديني كه براي خودشان وقت نمي گذارند و تمام مدت در عجله هستند بيشتر مستعد كتك زدن فرزندانشان مي باشند. بنابر اين مهم است كه والدين زماني را براي ورزش، عبادت، مطالعه و پياده روي خود اختصاص دهند.
۳- مهربان اما قاطع باشيديكي از مواردي كه غالباً والدين گرايش به تنبيه فرزندشان پيدا مي كنند زماني است كه فرزند عليرغم گوشزدهاي مكرر، به خواسته شان عمل ننموده است. در نهايت براي وادار كردن كودك به رفتار صحيح او را تنبيه مي كنند. در اين مواقع راه حل اين است كه خود را در سطح و جايگاه كودكتان قرار دهيد، تماس چشمي با او برقرار نماييد، او را لمس كنيد (به طور مثال دستش را بگيريد) و در عبارات كوتاه و روشن با مهرباني اما قاطعانه آنچه را از او انتظار داريد بگوييد.
۴- امكان انتخاب بدهيددادن حق انتخاب به فرزندتان راهكار مؤثري براي خودداري از تنبيه او است. اگر فرزند كوچكتان به جاي غذاخوردن با غذايش ور مي رود از او بخواهيد يا با غذايش بازي نكند يا ميز غذا را ترك كند، اگر به بازي با غذايش ادامه داد با قاطعيت به او كمك كنيد از صندلي پايين بيايد و سپس به او بگوييد كه هرگاه براي خوردن بقيه غذايش آمادگي داشت سرميز بازگردد.
۵- از پيامدهاي منطقي رفتار استفاده كنيدپيامدهاي منطقي رفتار به كودك كمك مي كند تا مسئوليت پذير باشد. به طور مثال فرزندتان شيشه همسايه را مي شكند و شما او را كتك مي زنيد. او از اين موقعيت چه مي آموزد؟ شايد ياد بگيرد كه ديگر اين كار را انجام ندهد، اما به علاوه مي تواند پنهان كاري، انداختن گناه به گردن ديگري، دروغگويي يا فرار كردن از دست شما را نيز بياموزد. او ممكن است اعتقاد پيدا كند كه اين كار بد است، احساس عصبانيت نمايد يا بخواهد از والد تنبيه كننده انتقام بگيرد. ممكن است يكي از پيامدهاي آتي تنبيه، رفتار درست فرزندتان باشد ولي بايد تصميم بگيريد كه دوست داريد فرزندتان از ترس شما رفتار درستي داشته باشد يا به احترام شما درست رفتار نمايد.در همان موقعيت قبلي كه كودكي شيشه همسايه را شكسته است، اگر والدين با لحني آرام اما قاطع به كودك بگويند كه فهميده اند او شيشه را شكسته و از او بخواهند براي جبران اين خسارت كاري انجام دهد و كودك تصميم بگيرد علف هرزهاي باغچه همسايه را جمع آوري نمايد و يا چند بار ماشين آنها را بشويد، از پيامد منطقي خطاي كودك استفاده شده است. با توجه به اينكه بعضي خطاها تقريباً غيرقابل اجتناب هستند، اينگونه تنبيه ها به كودك مي آموزند كه مسئوليت جبران خطاي خود را برعهده بگيرد. به اين شيوه كودك كمتر عصباني مي شود و درصدد انتقام گرفتن از والدينش برنمي آيد و مهم تر از همه اعتماد به نفس كودك آسيب نمي بيند.
۶- به فرزندتان فرصت جبران بدهيدوقتي فرزندي عهدشكني مي كند و پدر و مادر تمايل به تنبيه او دارند، راه حل ديگري كه وجود دارد اين است كه به فرزند فرصت جبران داده شود تا عملي انجام دهد كه رابطه خدشه دار شده را دوباره اصلاح كند.
۷- از جدال اجتناب كنيداگر فرزندي به والدينش توهين كند پدر يا مادر خشمگين ناچار به تنبيه بدني فرزندشان تحريك مي شوند. در اين شرايط بهترين راه اجتناب از تنبيه فرزند، كنار كشيدن فوري والدين از موقعيت ايجاد شده است.با عصبانيت و حالت شكست خورده اتاق را ترك نكنيد با خونسردي و آرامش به فرزندتان متذكر شويد كه هرگاه خواست با ادب و احترام صحبت كند شما در جاي ديگري در انتظارش هستيد.
۸- در كمال آرامش اما قاطعانه عمل نماييدبه جاي تنبيه فرزند كوچكي كه به وسيله خطرناكي دست زده است با مهرباني اما قاطع او را از آن موقعيت دور كنيد و وسيله سرگرمي ديگري در اختيار او قرار دهيد. مطمئناً نتيجه اين كار بهتر از تنبيه او خواهد بود.
۹- فرزندتان را پيشاپيش از آنچه بايد صورت گيرد مطلع سازيدعصبانيت فرزند به راحتي مي تواند والدينش را از كوره به در كند. كودك اغلب زماني احساس خشم مي كند كه پيشتر، از آنچه قرار است رخ دهد مطلع نبوده و يا قدرتي در عدم وقوع آن عمل نداشته باشد.مثلاً اگر حداقل ۵ دقيقه قبل از زماني كه فرزندتان بايد سرگرمي خود را كنار بگذارد او را مطلع نماييد، او راحت تر به خواسته شما عمل مي كند تا حالتي كه دقيقاً در زمان مقرر براي انجام كاري از او بخواهيد كه سرگرميش را رها كند. اين زمان به او فرصت مي دهد تا آنچه را كه انجام مي دهد تكميل نمايد و راحت تر با شرايط جديدسازگار شود.
پرخاشگري يك نوع خشونت جايگزين شده در اجتماع است كه نوع ظريف تري از آن تنبيه بدني كودكان است. به واسطه آن كودكان اعتماد به نفس خود را از دست مي دهند، از ابراز احساساتشان جلوگيري مي نمايند و متمرد و غيراجتماعي مي شوند. بهتر است خانواده ها بدانند كه چگونه با يكديگر كنار بيايند و به صورتي خلاق مشكلات خود را بدون استفاده از خشونت حل كنند. راه حل ها مي توانند بسيار زياد و متنوع باشند و نتيجه آنها والديني هستند كه احساس حمايت و آرامش بيشتري مي كنند.
منبع: www.e-resaneh.com
/خ
