عوامل موثر بر انتخاب رشته در كنكور

هر كس در زندگي بارها دست به انتخاب مي‌زند. چرا كه انتخاب يكي از مهمترين فعاليت‌هاي انسان است. انسان با انتخاب‌هاي خود مسير زندگي‌اش را تعيين مي‌كند...
انسان آزاد آفريده شده است و به وي اين اختيار داده شده است كه در بسياري از موارد آن چه را كه مناسب مي‌داند برگزيند.لحظات انتخاب، لحظاتي حساس هستند. چرا كه با تصميم گيري درباره روش‌ يا پديده‌اي خاص، فرد سرنوشت خود را رقم مي‌زند. انتخاب در زندگي از اهميت بالايي برخوردار است. با انتخاب درست مي‌توان از منابع (مادي، مالي، انساني و اطلاعاتي) به شيوه‌اي مناسب بهره برداري كرده و از اتلاف اين منابع جلوگيري كرد. انتخابي كه مبتني بر اطلاعات و بينش باشد مي‌تواند به تصميم گيرنده در جلوگيري از ضايع شدن منابع كمك كند. از طرف ديگر به خاطر آن فرد تصميم گيرنده، بايد نسبت به انتخاب خود پاسخگو باشد، بنابراين انتخاب صحيح مي‌تواند به امور پاسخگو بودن و مسئوليت پذيري كمك كند.

انتخاب درست و توسعه جامعه

برخي مي پندارند براي آن كه بتوان به توسعه كشور و ايجاد پيشرفتهايي در آن كمك كرد، بايد تحصيلات دانشگاهي داشت. بهتر است بگوييم افرادي كه در دانشگاه تحصيل كرده‌اند تا اندازه‌اي به رشد و توسعه جامعه كمك مي‌كنند. افراد ديگر نيز مي‌توانند موجبات توسعه كشور را فراهم آورند. به طور مثال كارگران ساده، كشاورزان، دامداران،‌رانندگان و بسياري ديگر كه به دانشگاه نرفته‌اند نيز در صورتي كه كار خود را به درستي انجام دهند، سهم بسيار بزرگي در آباداني و پيشرفت جامعه دارند. مهمترين مساله‌اي كه بايد مورد توجه قرار بگيرد آن است كه افراد در زمينه‌هايي مشغول به كار شوند كه مي‌توانند بيشترين بازده را داشته باشند، يك كشاورز خوب بهتر از يك پزشك بد است.
عده‌اي هم بر اين باورند كه مي‌توان در كنار كسب مهارت هاي شغلي و حرفه‌اي، به يادگيري موضوعات مورد علاقه پرداخت. به عنوان مثال ممكن است فردي به حرفه تراشكاري اشتغال داشته باشد و در همان حال كتابهاي مربوط به مواد و تركيبات آن را مطالعه كند يا حتي به مطالعه منابعي در زمينه روان شناسي بپردازد.

انتخاب رشته تحصيلي

در دوره متوسطه يك بار دانش آموزان انتخاب رشته تحصيلي را تجربه مي‌كنند. در واقع اين انتخاب يكي از سرنوشت سازترين انتخاب‌هاي دانش آموزان است. با اين كار آنان در راهي قدم مي‌گذارند كه زمينه دانش و توانايي آنان را تعيين مي‌كند.
به گزارش خبرنگار صنفي آموزشي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، فرصت بعدي براي انتخاب رشته تحصيلي هنگامي است كه دانش آموزان براي ورود به دانشگاه ثبت نام مي‌كنند. آنان پس از شركت در آزمون سراسري و در صورتي كه مجاز به انتخاب رشته شوند. رشته و دانشگاه محل تحصيل خود را برمي‌گزينند و بدين شكل بار ديگر سرنوشت خود را با يك انتخاب رقم مي‌زنند.
انتخاب رشته تحصيلي اهميت فراواني دارد زيرا انتخاب نادرست رشته تحصيلي سبب افت علمي كشور، تضييع منابع اقتصادي و انساني، بي تفاوتي و بي انگيزه شدن دانشجو نسبت به مسایل اجتماعي و ايجاد اختلالات رواني در زندگي فردي و اجتماعي دانشجو مي‌گردد.

عوامل موثر بر انتخاب رشته دانشگاهي

عوامل متعددي بر انتخاب رشته دانشگاهي تاثير مي‌گذارند. بعضي از اين عوامل به فرد و برخي ديگر به جامعه برمي‌گردند كه برخي از مهمترين عوامل موثر در انتخاب رشته تحصيلي و دانشگاه محل تحصيل به شرح زير است.

علاقه

يكي از مهمترين مسایلي كه هنگام انتخاب رشته بايد مورد توجه قرار گيرد علاقه فرد است. ميل و علاقه در هر كار سبب مي شود شخص با انرژي بيشتري فعاليت كند. بسياري از دانشجويان به خاطر آن كه به رشته تحصيلي خود علاقه نداشته‌اند، ترك تحصيل كرده‌اند و تعدادي ديگر نيز نتوانسته‌اند در رشته خود موفق باشند.
داوطلبان دانشگاه‌ها بهتر است قبل از هر چيز زمينه علايق خود را شناسايي كنند و هنگام انتخاب رشته به آن توجه داشته باشند.

شناخت

در صورتي علاقه به رشته مي‌تواند افراد را در انتخاب رشته صحيح ياري كند كه از رشته‌هاي تحصيلي و مراكز آموزشي آگاهي داشته باشد. شناخت و آگاهي داشتن از رشته تحصيلي سبب ايجاد انگيزه در فرد مي‌شود. بعضي افراد نسبت به رشته‌ها و دانشگاه‌هايي ابراز علاقه مي‌كنند، ولي وقتي مشغول به تحصيل مي‌شوند، احساس مي‌كنند كه در انتخاب خود دچار اشتباه شده‌اند. دليل اين امر نداشتن اطلاع و آگاهي مناسب از رشته‌هاي تحصيلي و مراكز آموزشي است.

توانايي علمي

در حال حاضر تعداد داوطلبان از ظرفيت دانشگاهها بيشتر است. بنابراين همه داوطلبان نمي‌توانند ادامه تحصيل دهند. آنان بايستي در آزمون شركت كنند. بر حسب توانايي داوطلبان به آنها اجازه داده مي‌شود به رشته‌هاي تحصيلي خاصي وارد شوند. اگر همه افراد مي‌توانستند وارد دانشگاه شوند شرايط فرق مي‌كرد اما در حال حاضر افراد بايد براي ورود به دانشگاه مورد ارزشيابي قرار گيرند. درست است كه علاقه فرد يكي از مهمترين ملاك‌هاي انتخاب رشته است اما توانايي فرد نيز تعيين كننده است. از آنجا كه در مسابقه ورود به دانشگاه هميشه افرادي كه توانايي بيشتري دارند انتخاب مي‌شوند،‌لازم است داوطلبان به نمرات خود توجه كرده و با واقع بيني هرچه بيشتر رشته و محل تحصيل خود را انتخاب كنند.

توان اقتصادي خانواده‌ها

گاهي اوقات لازم است كسي كه در دانشگاه پذيرفته مي‌شود براي تحصيل به شهري مسافرت كند كه از محل اقامتش دور است. از طرف ديگر تحصيل در رشته‌هاي مختلف هزينه‌هاي متفاوتي را در بر دارد. رشته‌هاي شبانه و دانشگاه‌هاي غير انتفاعي نيازمند وضعيت اقتصادي مناسب خانواده‌ها است. بنابراين افرادي كه قادر به تامين هزينه رشته‌ها و دانشگاه‌ها هستند مي‌توانند آنها را انتخاب كنند.

امكانات مراكز آموزشي

تعداد زيادي از مراكز آموزشي امكانات مناسبي در اختيار دانشجويان خود قرار مي‌دهند. به طور مثال براي دانشجويان خوابگاه تدارك مي‌بينند و در برخي موارد كمك هزينه‌هاي تحصيلي يا بن كتاب در اختيار آنان قرار مي‌دهند. در عوض بعضي از مراكز آموزشي و دانشگاه‌ها نمي‌توانند براي دانشجويان خود خوابگاه تهيه كرده و امكانات ديگر را برايشان فراهم آورند. توجه به اين مساله هنگام انتخاب محل تحصيل مهم است.

آينده شغلي

بي شك بسياري از داوطلبان براي آن كه بتوانند شغل بهتري پيدا كنند يا اينكه احتمال اشتغال آنان افزايش يابد به دانشگاه وارد مي‌شوند. همه رشته‌هاي تحصيلي از وضعيت شغلي يكساني برخوردار نيستند. بنابراين بازار كار آنها اشباع شده است. از طرفي بعضي از رشته‌هاي تحصيلي زمينه شغلي مناسبي ندارند چرا كه يا شناخته شده نيستند يا ضرورت آنها در حال حاضر احساس نشده است. واقع بيني و دوري از تعصب، داوطلبان را ياري مي‌كند رشته مناسبي انتخاب كنند.

هدف داوطلب

مي‌توان هدف‌هاي مختلفي را براي تحصيل در دانشگاه تصور كرد. برخي بر اين باورند كه بايد حتي الامكان تا آخرين مقطع تحصيلي ادامه بدهند و به اصطلاح تا آخر خط بروند. در اين صورت بايد به طبيعت رشته تحصيلي مورد نظر نيز توجه داشت چرا كه امكان ادامه تحصيل در بعضي از رشته‌ها وجود ندارد يا اينكه فقط در كشورهاي ديگر مي‌توان در آن رشته تحصيلات خود مقاطع بالاتر را ادامه داد.
برخي ورود به دانشگاه را راه حلي موقت مي‌دانند . به عبارت ديگر براي گريز از برخي مسائل و رويدادهاي آتي اين كار را انجام مي‌دهند. به طور مثال امروزه بسياري از داوطلبان دانشگاه‌ها براي آن كه دوران سربازي خود را به تعويق بياندازند يا با گرفتن مدارك بالا و دريافت بورس از موسسات از انجام وظيفه عمومي معاف شوند تلاش خود را براي ورود به دانشگاه متمركز مي‌كنند. بديهي است اين افراد به دنبال علاقه خود نيستند و هنگام انتخاب رشته هم، رشته‌ها و دانشگاه‌هايي را بر مي‌گزينند كه احتمال قبول شدن خود را در آنها زياد مي‌بينند. اين امر پيامدهاي منفي به همراه دارد. از جمله مي‌توان به افت كيفيت آموزش عالي اشاره كرد. اين عده نه تنها هنگام ورود به دانشگاه موفقيت تحصيلي چنداني نخواهند داشت بلكه روي دانشجويان ديگر نيز اثرات منفي به جاي مي‌گذارند. با اين كار حق كسي كه داراي علاقه و انگيزه ادامه به تحصيل در يك رشته است ضايع مي‌شود.

سهميه پذيرش

گزينش دانشجو در بيشتر رشته‌ها به صورت بومي در استان يا ناحيه يا قطب مي‌باشد. مثلا 70 درصد ظرفيت رشته‌هاي پزشكي دانشگا‌ه‌هاي هر ناحيه مختص داوطلبان ساكن آن ناحيه اعم از داوطلبان سهميه مناطق يا نهادها بوده و 30 درصد بقيه به صورت آزاد است. بنابراين پيشنهاد مي‌شود كه داوطلبان حتي الامكان از انتخاب محل‌هايي كه در خارج از مناطق بومي داوطلب است خودداري نمايند. شانس قبولي داوطلبي كهرشته‌هاي تحصيلي و دانشگاه‌هاي شهر يا استان خود را انتخاب مي‌كند بيشتر از داوطلبي است كه در شرايط تقريبا مشابه دست به انتخاب رشته‌ها و دانشگاه‌هاي مربوط به شهرها يا استانهاي ديگر مي‌زند.

آزادي عمل

پيش نياز هر انتخاب، داشتن آزادي عمل است. اگر دست كسي را با طناب ببندند نخواهند توانست از ميان دو شي يكي را انتخاب كند و بردارد. بايد به داوطلبان اجازه داده شود تا در رشته تحصيلي و محل تحصيل مورد نيز خود اطلاعاتي را كسب كرده و با توجه به اين اطلاعات دست به انتخاب بزنند.
مشاهده شده است كه در پاره‌اي موارد والدين، فرزندان خود را مجبور مي‌كنند تا رشته تحصيلي خاصي را انتخاب كنند. اين والدين شايد به دنبال آرزوهاي خودشان هستند. آرزوهايي كه به آنها نرسيده‌اند و فكر مي‌كنند فرزندان آنها مسئوليت دارند تا آرزوي والدين را برآورده كنند.
منظور از اين گفته كه والدين نبايد فرزندان خود را وادار به انتخاب رشته خاصي كنند، به هيچ وجه به معني مشاركت نداشتن آنان در سرنوشت فرزندشان نيست. داوطلبان ورود به دانشگاه بايد از افراد مختلف از جمله پدر و مادر كمك بگيرند و از تجربيات آنان در انتخاب رشته استفاده كنند.
علاقه فرد به رشته، مهمترين عامل انتخاب رشته است. نبايد به هنگام انتخاب رشته تفكر داوطلب اين باشد كه به هر قيمت در دانشگاه قبول شود.
منبع:www.irankonkour.com
/س