نویسنده: مصطفی خدادادی
بازتاب‌های روانی و رفتاری
این افراد بسیار آرام، صبور و حرکاتشان کند است. این افراد به طور معمول بسیار دیر برای انجام کارها تصمیم می‌گیرند به طوری که حوصله اطرافیان را سر می‌آورند. حال با توجه به ویژگی‌های شخصیتی صفراوی مزاج‌ها و بلغمی مزاج‌ها تصور کنید اگر دو فرد با این خصوصیات در کنار هم قرار بگیرند، احتمال درگیری و کشمکش بین آنها بیشتر می‌شود و به طور قطع قرار گرفتن این دو شخصیت در کنار هم مشکلات فراوانی را به وجود می‌آورد، اما اگر ما ویژگی و مزاج خود و اطرافیانمان را بدانیم در می‌یابیم که این تاخیر به دلیل مزاج فرد است و چه بسا بسیاری از موارد نگرانی والدین از مقایسه فرزندانشان با یکدیگر کاسته می‌شود. گرایش به علوم عقلی و ریاضیّات، حسابگر و محتاط، بد بهار و بد زمستان، منطقی و عاقل، میانه‌رو، محتاط و گاهی ترسو، تجارت پیشه، آرام، منزوی و دارای حرکات کند، گذشته‌نگر، ظریف و ریزبین و حسّاس، منظّم و دقیق، دارای استعداد افسردگی، بدون استعداد ریسک، اهل سازش و بی‌اراده، درون‌گرا و منفی‌باف، نیازمند محبت، کینه‌توز، فراموش کار و کند ذهن، بی‌علاقه به یادگیری، متأثر از دیگران میل راحت و بی‌قید به اکثر مسائل و کمتر عصبانی می‌شوند.خصوصیّات جسمی
این افراد چاق و پرچربی هستند. پوست سفید و موهای کم پشت دارند. تشنه نمی‌شوند، دهان مرطوب، خواب زیاد دارند، تمایل به مصرف گرمی‌ها مثل شیرینی و ادویه دارند و تمایل به خوردن سردی‌ها از جمله ترشی از خود نشان نمی‌دهند. فصل زمستان فصل بدی برایشان می‌باشد، دارای ویژگی سفیدی و بی فروغی رنگ چشم، سفیدی زودرس موها، درشتی بدن هستند. یکی از مشکلات مهمی که وجود دارد مصرف انواع میوه‌ها در تمام فصول سال می‌باشد طوری که امروزه دیگر ما میوه‌ها را طبق فصل آن مصرف نمی‌کنیم و مردم حتی در زمستان هم ازکاهو استفاده می‌کنند. اگر افراد بلغمی از حالت اعتدال خارج شوند، دچار کندی مفرط می‌شوند به صورتی که این کندی در یادگیری و ضعف حافظه خود را نشان می‌دهد. بنابراین این قبیل اشخاص باید از غذاهای سرد با رطوبت بالا به خصوص در فصل سرد سال مانند ماست، دوغ، بعضی سبزیجات، ترشی‌جات، کاهو، اسفناج، آش جو و ... پرهیز کنند.علایم پوستی
دارای پوستی نرم و مرطوب، غالباً سرد، دارای منافذ ریز (تعرق کم) رگ‌های پنهان دارند، رنگ پوست سفید، سفیدی چشم، سفید بی‌حال، مردمک آبی و روشن دارای موهای نرم و نازک و لخت با رنگ زرد، بور و خرمایی روشن و سفید و غالباً افراد بلغمی بی‌مو هستند.علایم گوارشی
یکی از مشکلات مهمی که وجود دارد مصرف انواع میوه‌ها در تمام فصول سال می‌باشد طوری که امروزه دیگر ما میوه‌ها را طبق فصل آن مصرف نمی‌کنیم و مردم حتی در زمستان هم ازکاهو استفاده می‌کنند. دهانی بی‌مزه، مرطوب و پر آب دارند، اشتهای زیاد و خوراک فراوان دارند، توان هضم غذا در آنان کم است، معده نفّاخی دارند، گاهی یبوست دارند و گرایش به شیرینی و شوری دارند به میزان زیاد. گرایش به ترشی و بوی بد دهان ندارند، بوی بد مدفوع ندارند، قار و قور شکم دارند، تمایل به سردی‌ها ندارند و در عوض تمایل به گرمی به شدّت در آنان وجود دارد. اگر بلغمی در سر اضافه شد بلاهت و حماقت ایجاد می‌کند که در اثر افزایش سردی در سر است، تمام داروهای افزایش حافظه، گرم هستند، اوج سردی در مغز آلزایمر پدید می‌آورد (البته سرد و خشک). افراد بلغمی نباید سردی‌جات را به تنهایی میل کنند (همراه با گرمی میل شود). روغن نباتی، کره گیاهی، نوشابه، برنج، گوشت گاو، سوسیس و کالباس و فرآورده‌های این چنینی بلغم‌زا هستند و افراد بلغمی از این گونه مواد باید پرهیز کنند.بیشتر بخوانید:چگونگی اصلاح مزاج ها
وضعیّت سازگاری با غذاها
سازگار با غذاهای گرم و لطیف چون نخود آب، آبگوشت، گوشت مرغ و کبوتر، پنیر، گردو، نارگیل، شنبلیه، سیر، دارچین، آویشن، رازیانه، مقل و بالنگو.موادّ غذایی مضر
تمام مواد لبنی، مانند شیر، ماست، دوغ، کره، سرشیر، خامه، پنیر و کشک برای افراد بلغمی مزاج مضر است. ترشیحات، سرکه، شور، برنج سفید، عدس، سیب زمینی، آب یخ، انواع نوشابه‌های گازدار، چای، قهوه، نسکافه، سوپ جو، آش جو، میوه‌جات ترش و کال، نارنگی، کیوی، گرمک، خیارپوست کنده، قارچ، ماش، جو، گوشت گاو و گوساله، انواع گوشت سفید، سس، رب، گوجه فرنگی، پرخوری، غذاهای فریزر شده و غذاهای زودپز شده، کدو خورشتی، کلیه‌ی غذاهای ساندویچی، شرینی‌جات قنادی، کلیه‌ی غذاهای سردی بخش، استفاده از چند نوع غذا با هم، نوشیدن مایعات همراه با غذا و یا بلافاصله بعد از آن، آش رشته، ماکارونی و کلیه‌ی تنقّلات مصنوعی، مانند پفک، شکلات، آدامس، بیسکویت، یخمک، نوشمک، چیپس و... بلغم همان سیستم ایمنی بدن است که با این نوع تغذیه ضعیف می‌شود و در نتیجه، بدن آدمی در مقابل انواع پارازیت‌ها آسیب‌پذیر می‌شود.مواد غذایی مفید
تمام غذاهای گرمی بخش از قبیل گوشت شتر، گوسفند، کبوتر، سار، گنجشک، بوقلمون کباب شده و از میوه‌جات: همه‌ی میوه‌های رسیده و شیرین. از ادویه‌جات: هل، دارچین، زنجبیل، زعفران، جوز هندی، فلفل سیاه و فلفل سفید و دانه‌ی فلفل، دانه‌ی خردل، سیر، موسیر، از ریشه‌ها: چغندر، شلغم، هویج کلم قمری، ترب سیاه و سفید، از سبزیجات: کلیه‌ی سبزیجات گرم، مانند: انواع کلم، ساقه‌ی کرفس، نعناع، ریحان، جعفری، مرزه، ترخون، تره و شوید. از حبوبات: نخود، گندم، لوبیا چیتی، لوبیا کشاورزی و یا کپسولی، دال عدس و لپه. در صورت استفاده از سایر حبوبات و غلات، بهتر است از ادویه‌جات گرم مانند: زیره‌ی سیاه، زیره‌ی سبز، زنجبیل، دارچین، هل، زعفران و کمی زردچوبه استفاده شود. از بذرهای ملین مانند: تخم ریحان، تخم شربتی، قدومه‌ی شیرازی، خاکشیر و بارهنگ نیز می‌توان استفاده کرد. از خشکبار: بادام، گردو، فندق، پسته، کنجد، ارده مفید است و از عسل و شیره‌ی خرما می‌توان مصرف کرد. استفاده از این نوع مواد غذایی بسیاری از بیماریهای اتوایمیون، مانند: بیماریهای رماتیسم، پارکینسون و سایر بیماریهای صعب‌العلاج را درمان می‌کند.اکثر افراد مبتلا به این بیماری‌ها از طبع سرد برخوردار هستند.
علایم بیماری در اثر غلبه بلغم
هنگامی که در فردی خلط بلغم غالب شود زبان به رنگ سفیدی می‌گراید و فرد احساس سرما می‌کند و در هنگام غلبه بلغم همه یا بعضی از حالات زیر نیز در فرد دیده می‌شود:سفیدی رنگ پوست
نرمی و سردی پوست
مدفوع بدبو
ترشحات پشت حلق و بلغمی و سرفه زیاد
افزایش آب دهان
افزایش اشتها
تجمع چربی شکمی
عدم تشنگی
زیادی دفع ادرار، دفع ادرار با فشار زیاد، ادرار سفید رنگ
احساس کسلی و بی حالی
ترشی دهان
پوست شل و آبکی
زود سفید شدن موها و ریزش مو زودتر از زمان معمول
سردی دست و پا
دیر هضم شدن غذا (توقف زیاد غذا در معده و آروغ زدن ترش)
خواب آلودگی و زیاد خوابیدن
جاری شدن آب از دهان در خواب
رقیق بودن آب بینی (ترشح زیاد بینی)
فراموشی و کندذهنی
کم‌حواسی
درد معده
قلنج (درد کمر و گردن و شانه‌ها)
گرفتگی ماهیچه‌های پشت و گردن
زانو درد و پا درد
بیماری پارکینسون
بیماری پیسی
نقرس
تنگی نفس
تپش قلب (به خصوص در هنگام برخاستن از خواب)
سرفه زیاد
ضعف مثانه
لک‌های قهوه‌ای در چشم
بعضی از علائم فوق سریع نمایان شده و بعضی دیگر در اثر توجّه نکردن به خلط غالب و در دراز مدت بروز می‌کنند؛ در واقع بدن علیه خودش انقلاب می‌کند و رماتیسم مفصلی می‌آورد. در کسانی که سردی زیاد بخورند (ماست ترش) بلغم فعال می‌شود. غذاهای لبنیّات و ترشی و سرکه هم بلغم را زیاد می‌کند. طبیبان سنّتی علّت غلبه بلغم را خوردن غذاها و موادی که مزاج سرد دارند می‌دانستند و درمان را خوردن گوشت گوسفند و شتر، ادویه‌جات و گرمی‌جات و مصرف نکردن سردی‌جات می‌دانستند.
پیشگیری
نخوردن غذاهای سرد و تر در فصول سرد سال مانند (ماست، خیار، هندوانه، کاهو، آلو، اسفناج، نارنج، پرتقال، برنج و گوشت گاو و گوساله و بز و ماهی، مرغ و تخم مرغ شهری) خوردن دم کرده استوخدوس یا چای زنجبیلی.غلبه‌ی این خلط فوق‌العاده خطرناک است و انسان را دچار بیماریهای صعب العلاجی می‌کند، مانند: آرترید، روماتوئید، بیماری خطرناک ام اس (ms)، بیماری لاعلاج لک و پیس و یا برص و برخی دیگر از بیماری‌ها که از نظر پزشکی، علّت آنها مشخّص نیست و آنها را (اتوایمیون) می‌نامند. از این رو لازم است هر چه سریع‌تر در به تعادل درآوردن این خلط کوشید.
منبع مقاله :
خدادادی، مصطفی؛ (1395)، مزاج شما چیست؟، ساری: انتشارات پارسی سرا، چاپ اول
