وضعیّت فضاهای ورزشی در ایران

نویسنده: مجتبی یزدانی
در بند 21 قانون شهرداری‌ها، احداث ورزشگاه به شهرداری محول شده و نیز به موجب قانون تأسیس سازمان تربیت بدنی (مصوب خرداد 1350) و تغییرات بعدی آن، سازمان تربیت بدنی سرپرست اصلی ورزش کشور قلمداد شده است. مفاد این قانون نشان می‌دهد که وظیفه‌ی احداث ورزشگاه توسط شهرداری ملغی نشده است، به موجب ماده‌ی 1 این قانون، سازمان تربیت بدنی ایران به منظور پرورش نیروی جسمانی و تقویت روحیه‌ی سالم در افراد کشور و توسعه و تعمیم ورزش و هماهنگ ساختن فعالیت‌های تربیت بدنی و تفریحات سالم و همچنین ایجاد و اداره‌ی مراکز ورزشی تأسیس می‌شود (اساسنامه‌ی سازمان). بنابراین ملاحظه می‌شود که وظیفه‌ی این سازمان در وهله‌ی اول، ایجاد هماهنگی در امور تربیت بدنی و در وهله‌ی بعدی، احداث و اداره‌ی این گونه مراکز است. از بدو تأسیس این سازمان نیز سیاست سازمان، بهره‌گیری از مشارکت مردم و سایر سازمان‌ها، در احداث و اداره‌ی مراکز ورزشی بوده است. آیین‌نامه‌ی تأسیس باشگاه‌های ورزشی (موضوع تصویب‌نامه‌ی شماره‌ی 9960 مورخه 52/4/31 هئیت وزیران) و قانون اجازه‌ی تأسیس باشگاه‌های ورزشی و ورزشگاه توسط مردم با نظارت دولت (مصوب 18 دی 1369) با این سیاست همسو هستند. لذا این قانون، وظیفه‌ی قانونی شهرداری‌ها در این زمینه، به قوت خود باقی است. شهرداری‌ها موظف هستند با هماهنگی سازمان تربیت بدنی به این وظایف مصوب عمل کنند. در نهایت فضاهای ورزشی تحت نظارت هر سازمانی که ساخته می‌شود باید از استانداردهای خاص خود پیروی کند (سعیدنیا، 1382، به نقل از قنبری، 1390).

بیشتر بخوانید: فـرهـنـگ تـفـریـح

 

درصد فضاهای خصوصی ورزشی در ایران

بر طبق اطلاعات موجود از فضاهای ورزشی در ایران، حدود 23/4 درصد فضاهای ورزشی در اختیار بخش خصوصی است و بقیه‌ی فضاهای ورزشی بین نهادهای دیگر تقسیم شده‌اند. بررسی فضاهای ورزشی کشور دو نکته را مشخص می‌کند: اول این که، بخش خصوصی سهم کمی از کل تعداد فضاهای ورزشی را در اختیار دارد. این موضوع ناشی از دلیل‌های بالقوه‌ی فراوانی است. سهم بخش خصوصی از سرانه‌ی تعداد فضاهای ورزشی موجود به ازای هر یک میلیون نفر، 41 فضای ورزشی روباز و 33 فضای ورزشی سرپوشیده است. نکته‌ی قابل توجه این است که به نسبت سایر نهادها، بخش خصوصی سهم نسبتاً خوبی از سرانه‌ی تعداد فضای سرپوشیده را به خود اختصاص داده است، که بیانگر فعالیت نسبتاً خوب بخش خصوصی در این زمینه است حجم درخور توجه سرمایه‌ی مورد نیاز برای احداث فضاهای ورزشی، سودآور نبودن و فقدان حمایت‌های دولت از علل عمده‌ی این موضوع هستند. به هر حال جذاب‌‌کردن این حیطه برای بخش خصوصی و تشویق سرمایه‌گذاران برای احداث فضاهای ورزشی می‌تواند از مشکلات موجود بکاهد. دوم، توزیع فضاهای ورزشی در دستگاه‌های متعدد، لزوم وجود یک نظام برنامه‌ریزی استفاده از فضاهای ورزشی را آشکار می‌سازد (کارگر، 1383).

مساحت فضاهای ورزشی خصوصی

10/2 درصد مساحت فضاهای ورزشی کشور به بخش خصوصی تعلق دارد و از کل فضاهای سرپوشیده 19/36 درصد و از کل فضاهای روباز 9/07 درصد متعلق به بخش خصوصی می‌باشد (کارگر، 1383).

وضعیت تعداد فضاهای ورزشی خصوصی موجود

بر اساس آمار منتشر شده، 10055 باب مکان ورزشی در کشور وجود دارد، که از این تعداد 475 فضای روبار ورزشی و 2085 فضای سرپوشیده‌ی ورزشی که جمعاً 25/5 درصد فضای ورزشی موجود را به خود اختصاص می‌دهند. از آن جایی که بخش خصوصی بر اساس منطق تجاری فعالیت می‌کند، به نظر می‌رسد به علت زودبازده بودن فضای ورزشی سرپوشیده و پایین بودن هزینه‌ی نگهداری و امکان استفاده از آن در همه‌ی فصل‌های سال، تمایل بیشتر به سرمایه‌گذاری در ساخت فضای ورزشی سرپوشیده وجود دارد. سهم بخش خصوصی از سرانه‌ی تعداد فضاهای ورزشی موجود به ازای هر یک میلیون نفر، 41 فضای ورزشی روباز و 33 فضای ورزشی سرپوشیده است. نکته‌ی قابل توجه این است که به نسبت سایر نهادها، بخش خصوصی سهم نسبتاً خوبی از سرانه‌ی تعداد فضای سرپوشیده را به خود اختصاص داده است، که بیانگر فعالیت نسبتاً خوب بخش خصوصی در این زمینه است (کارگر، 1383).
منبع مقاله :
یزدانی، مجتبی؛ (1395)، ورزش و مدیریت جهادی، تهران: تیسا، چاپ اول