نویسنده: محمد جواد واعظی
خستگی مشکل رایجی است. حدود 20 درصد از آمریکاییها از خستگی شدید که زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار میدهد، شکایت میکنند. دلایل فیزیکی عامل 20 تا 60 درصد خستگیها و دلایل ذهنی و روانی عامل 40 تا 80 درصد از این خستگیهاست. متأسفانه خستگی در افراد معمولی که فعالیتهای شدید جسمی و فکری انجام میدهند بروز میکند. فعالیت شدید بدنی یا فکری در یک روز ممکن است خستگی به همراه داشته باشد که با استراحت یک یا دو روزه از بین برود، اما در صورتی که این احساس خستگی بیش از دو روز به درازا بکشد غیرمعمولی است. اما برخلاف خستگی ناشی از بیماریها، خستگی معمولی به سرعت و در طی چند ساعت تا یک روز از بین میرود. همچنین گاهی بعد از غذا خوردن نوعی خستگی بروز میکند که واکنش طبیعی بدن به غذا است به ویژه اگر حجم غذا زیاد باشد که پس از نیم تا چند ساعت از بین میرود.
«نشانگان خستگی» یا «سندرومهای خستگی» در اصلاحات پزشکی نیز دیده میشود. برای مثال «سندورم خستگی عفونت ویروسی»، و «سندروم خستگی آدرنال» بیشتر بکار میروند. اما بسیاری از پزشکان خستگی را به عنوان یک سندروم تشخیص نمیدهند زیرا شرایطی که باید آن را به عنوان یک نشانهی بیماری در نظر گفت بسیار گسترده است. اما به طور کلی دو مجموعه از شرایط باید وجود داشته باشد تا خستگی را به عنوان نشانهای از بیماری در نظر گرفت:
1. خستگی شدیدی که به مدت شش ماه یا بیشتر به طول بیانجامد.
2. وجود این علائم به همراه خستگی: کسالت و بیقراری، اشکال حافظه یا تمرکز، خسته بودن بعد از خواب، درد عمومی بدن، درد مفاصل بدون تورم یا قرمزی، گلودرد، سردرد.
دلایل بالقوهی خستگی بیشمار هستند. این موضوع به این دلیل پیچیده میشود که ممکن است خستگی واکنش طبیعی بدن به فعالیت بدنی یا فکری فشرده باشد. اما خستگی معمولی ممکن است به خستگی غیر معمولی تغییر شکل دهد، یعنی زمانی که خستگی شدید، طولانی و زیاد میشود، این حالت معمولاً پس از فعالیت بدنی یا فکری طولانی یا شدید پیش میآید. برای مثال، فعالیت شدید بدنی یا فکری در یک روز ممکن است خستگی به همراه داشته باشد که با استراحت یک یا دو روزه از بین برود، اما در صورتی که این احساس خستگی بیش از دو روز به درازا بکشد غیرمعمولی است. دلایل خستگی را تحت چندگروه از بیماریهای یا سبک نادرست زندگی دستهبندی کرد که درواقع خستگی نشانهای برای آنهاست. در زیر بطور خلاصه به دلایل رایج خستگی اشاره میکنیم که البته به معنی جامعیت آنها نیست:
متابولیک / درون ریز:
کم خونی، پرکاری تیروئید، انواع دیابت، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، بیماری گوشینگ، عدم توازن مایعات بدن.بیشتر بخوانید: علائم و علل خستگی عضلات
عفونت:
هپاتیت، مونو نوکلئوز عفونی، سل، عفونت HIV، آنفولانزا، مالاریا، بسیاری دیگر از بیماریهای عفونی.بیماریهای قلبی عروقی و ریوی:
نارسایی کانژستیو قلبی (احتقانی)، بیماری عروق کرونری قلب، بیماری دریچههای قلب، بیماریهای ریوی مسدود کننده شدید، آسم، بینظمی ضربان قلب، ذاتالریهداروها:
داروهای ضد افسردگی، داروهای ضداضطراب، داروهای مسکن، آنتیهیستامینها، استروئیدها، بعضی از داروهای فشار خون.بیماریهای روانی:
افسردگی، اضطراب، اعتیاد به مواد مخدر و الکل، اختلالات خوردن (مانند بیاشتهایی عصبی، جوع)، غم و اندوه شدید.مشکلات خواب:
وقفهی تنفسی، ریفلاکس مری، بیخوابی، تغییر شیفتهای کاری، شب کاری طولانی مدت،دیگر دلایل:
سرطان، بیماریهای مفصلی، لوپوس، فیبرومیالژیا، چاقی، شیمی درمانی، رادیو درمانی.منبع مقاله :
واعظی، محمد جواد، (1396)، دانستنیهای پزشکی، قم: نوید حکمت، چاپ اول.