تحليلي بر آخرين يافته ها درباره آلزايمر

آلزايمر با از دست دادن حافظه كوتاه مدت، فراموش كردن نشانيها و اسمها آغاز مي شود و كم كم تا آنجا پيش مي رود كه فرد حتي راه بازگشت به خانه را فراموش مي كند.در سال 1906 ميلادي آلويس آلزايمر پزشك آلماني پس از 20 سال تحقيق توانست تعريفي علمي از اين بيماري ارائه دهد. اين بيماري براي قدرداني از يك عمر تحقيق آلويس آلزايمر،«آلزايمر» ناميده شده است. آلزايمر كه به بيماري پيري معروف است در واقع چيزي بيشتر از يك فراموشي ساده است.بيماري آلزايمر در واقع مشكلي مغزي است. مغز ما از ميليونها سلول عصبي تشكيل شده است. هر دسته از اين سلولهاي عصبي با هم تشكيل يك بخش را مي دهند و هر بخش عهده دار يك مسؤوليت است. به عنوان مثال بخش بينايي كه در ناحيه پشت سري قرار گرفته، مسؤول بررسي اطلاعاتي است كه از چشمها آمده است. بدين ترتيب ما تشخيص مي دهيم كه چه ديده ايم.
اين سلولهاي عصبي براي بررسي و انتقال اطلاعات با يكديگر و با بخشهاي ديگر در ارتباطند. اين ارتباط به صورت جريان الكتريكي كوچكي است كه از يك سلول به سلول بعدي انتقال پيدا مي كند، اما چون اين سلول ها به يكديگر نچسبيده اند، بين آنها يك فضاي خالي كوچك وجود دارد.اين فضاي خالي كوچك توسط يك ماده شيميايي مخصوص پر مي شود كه انتقال جريان الكتريكي بين سلولها را سريعتر و آسانتر مي كند. اين ماده شيميايي مخصوص كه «سروتونين» نام دارد، توسط خود مغز ترشح مي شود.
با بالا رفتن سن و پير شدن سلولها، ترشح اين ماده شيميايي يا سروتونين كاهش مي يابد، بدين ترتيب ارتباط بين سلولي و انتقال اطلاعات دچار مشكل مي شود.اين مشكل بيشتر از همه در بخش حافظه و خاطرات، خود را نشان مي دهد. خاطره ها تركيبي اند از يادآوري ديده ها و شنيده ها و احساسات كه براي يادآوري آنها مغز به برقراري يك ارتباط پيچيده سلولي بين همه بخشها نياز دارد. به همين علت با بالا رفتن سن و كم شدن ترشح سروتونين در مغز، خاطره ها كمرنگ يا فراموش مي شوند.
در بيماري آلزايمر ترشح سروتونين به شدت كاهش مي يابد، اما اين مسأله هميشه به علت پير شدن سلولها نيست، بلكه سكته مغزي- كه باعث از دست رفتن بخشي از سلولهاي مغز مي شود - يا شوك عاطفي پس از ازدست دادن عزيزي مي توانند خطر ابتلا به آلزايمر را افزايش دهند. بيماري آلزايمر متاسفانه درماني ندارد، اما مي توان از پيشرفت آن جلوگيري كرد.داشتن زندگيهاي فعال، شركت در برنامه هاي جمعي، گوش كردن به اخبار و از همه مهمتر ياد گرفتن يك چيز جديد مثل يك زبان جديد، مغز را فعال نگاه مي دارد. براي تقويت حافظه به داروي خارجي و گران قيمت نياز نيست.مصرف خشكبار بخصوص فندق به تقويت حافظه كمك مي كند. فندق داراي پيش ماده سروتونين است. مصرف فندق باعث افزايش ترشح اين ماده شيميايي مخصوص در مغز مي شود.تحقيقات اخير محققان دانشگاه كاليفرنياي جنوبي نشان مي دهد، بيماري آلزايمر يك بيماري ژنتيكي است. محققان اين دانشگاه با انجام آزمايش بر روي 1200 مورد دو قلو اعلام كردند كه 71 درصد از موارد ابتلا به بيماري آلزايمر به دلايل ژنتيكي صورت مي گيرد.تحقيقات محققان نشان داد، بيماري آلزايمر به دو روش بروز مي كند، اول به دلايل ژنتيكي و بعد عوامل محيطي.
تحقيقات بعدي نشان داد كه عوامل ژنتيكي از اهميت بيشتري نسبت به عوامل محيطي برخوردارند.به گفته محققان، بروز بيماري آلزايمر تا 71 درصد به دلايل ژنتيكي و 21درصد به دلايل محيطي انجام مي شود.تحقيقات قبلي نيز ثابت كرده اند كه وقوع بيماري آلزايمر تا 95درصد بعد از 60سالگي اتفاق مي افتد.علايم اين بيماري با از دست دادن قدرت حفظ اطلاعات بخصوص حافظه موقت در دوران پيري آغاز شده و بتدريج با از دست دادن قدرت تشخيص زمان، افسردگي، از دست دادن قدرت تكلم، گوشه گيري و سرانجام مرگ بر اثر ناراحتيهاي تنفسي به پايان مي رسد. مرگ پس از 5 تا 10 سال از بروز علايم اتفاق مي افتد، اما بيماري حدود 20 سال قبل از ظهور علايم آغاز شده است. اين بيماري با از دست رفتن سيناپسهاي نورونها در برخي مناطق مغز، نكروزه شدن سلول هاي مغز در مناطق مختلف سيستم عصبي، ايجاد ساختارهاي پروتئيني كروي شكلي به نام پلاكهاي پيري (SP) در خارج نورونهاي برخي مناطق مغز و ساختارهاي پروتئيني رشته اي به نام «NFT» در جسم سلولي نورونها، مشخص مي شود.

پروتئينهاي آميلوئيدي

در بيماري آلزايمر ساختارهاي پروتئيني كروي شكلي در خارج نورونهاي برخي مناطق مغز و ساختارهاي پروتئيني رشته اي در جسم سلولي نورونها تشكيل مي شود. اين ساختارهاي پروتئيني كه به آنها اجسام آميلوئيدي گفته مي شود، بر اثر برخي تغييرات در پروتئوم سلولهاي عصبي و به هم خوردن تعادل و تغيير در ميزان و يا ساختار پروتئينهاي پرسينيلين، آپوليپوپروتئينE، سينوكلئين، و پپتيد آميلوئيدبتا ايجاد مي شود. يكي از مهمترين پروتئينهايي كه در ايجاد آلزايمر تأثير دارد، پروتئين پيش ساز آميلوئيد (APP) نام دارد، اين پروتئين در سلولهاي دستگاه عصبي بيان مي شود و در اتصال سلولها بهم، تماس سلولها و اتصال به ماتريكس خارج سلولي و اسكلت سلولي نقش دارد. پروتئين «APP » به وسيله سه نوع آنزيم پروتئوليتيك پردازش مي شود. آنزيمهاي آلفا، بتا و گاما سكرتاز، به ترتيب پروتئين «APP » را در اسيدهاي آمينه 678، 671 و 711 برش مي دهند. با اثر آنزيمهاي گاما و بتا سكرتاز بر پروتئين «APP»، به ترتيب، پپتيدهايي به نام آميلوئيدبتا40 (داراي 40 اسيد آمينه) و آميلوئيدبتا42 (داراي 42 اسيد آمينه) ايجاد مي شوند. در حالت عادي مقدار اين قطعات در سلولها كم است و بسرعت تجزيه مي شود اما اگر در پروتئوم سلولهاي عصبي اين تعادل برهم بخورد و مقدار اين قطعات افزايش يابد، ساختارهاي پروتئيني كروي و درنتيجه آلزايمر ايجاد مي شود، در بيماران مبتلا به سندرم داون (تريزومي 21) ميزان بيان پروتئين APP افزايش مي يابد و علائمي شبيه آلزايمر مشاهده مي شود كه مي تواند به علت افزايش مقدار پپتيد آميلوئيد بتا 42 باشد؛ زيرا ژن پروتئين APP بر روي كروموزوم 21 قرار دارد.
دانشمندان توانسته اند پروتئيني به دست آورند كه به باور آنان شروع بيماري آلزايمر را سركوب مي كند.
اين يافته توسط يك گروه تحقيق بين المللي با هدايت دانشگاه تورنتو اعلام شده است.محققان پروتئيني به نام «TMP21» را كشف كرده اند كه توليد يك ماده سمي در مغز به نام بتا گ آميلوييد را سركوب مي كند. بتا آميلوييد ماده اسرارآميز و مهمي است كه باعث تخريب سلولهاي مغزي در بيماران آلزايمري مي گردد. تخريب سلولهاي مغزي بتدريج با اختلال حافظه، تغييرات رفتاري و مجموعه علايمي آشكار مي شود كه نشانگان دمانس از آنها تشكيل شده است.نكته جالب در اين تحقيق آن است كه پروتيين ياد شده فاقد تأثير منفي بر ساير فعاليتهاي سلولي است و تنها بر روي عامل مخرب بيماري آلزايمر مؤثر است.

ديد كلي

بيماري آلزايمر 2 تا 5 درصد اشخاص مسن را دربر مي گيرد و گاهي هم به اشخاص جوانتر حمله مي كند. به نظر مي رسد كه بيماري آلزايمر در اثر فاسد شدن سلولهاي منطقه هيپوكامپ كه معمولاً مقدار زيادي استيل كولين توليد مي كنند بوجود مي آيد. سلولهاي مغزي يا نورونهايي كه آسيب ديده اند پلاكهايي جمع مي كنند و به تعداد زيادي مي ميرند. منطقه آسيب ديده مغز و استيل كولين در تشكيل خاطرات جديد وارد عمل مي شوند، به همين دليل يكي از نشانه هاي اصلي بيماري آلزايمر ناتواني در تحكيم يك يادگيري تازه (مثل يادآوري آدرس تازه) و دشواري در جهت يابي است. اما خاطرات رويدادهاي دور معمولاً كمتر آسيب مي بينند.

علت بيماري

تقريباً 10 درصد افراد بالاي 60 سال، زوال عقل دارند و حدود نيمي كه عقل دارند مبتلا به آلزايمر مي باشند. آلزايمر نوعي بيماري ناهمگن از نظر ژنتيكي است كه در تمام نژادها ديده مي شود. 5 درصد بيماران دچار بيماري خانوادگي با تظاهر زود هنگام، 15 تا 25 درصد دچار بيماري خانوادگي با تظاهر ديررس، 75 درصد مبتلا به بيماري تك گير مي باشند. 10 درصد موارد آلزايمر خانوادگي، توارث اتوزومي غالب و بقيه چند عاملي را نشان مي دهند.مهمترين يافته هاي شناختي بيماري آلزايمر، رسوب دو پروتئين رشته اي پپتيد بتاآميلوييد تاو در مغز مي باشند. پپتيد بتاآميلوييد كه از پروتئين رمز گرداني شده توسط يكي از ژنهاي مستعد كننده به بيماري آلزايمر خانوادگي بوجود مي آيد، در پلاكهاي آميلوييد يا پيري در فضاي خارج سلولي مخ مبتلايان به آلزايمر يافت مي شود. پلاكهاي آميلوييد، حاوي پروتئينهاي ديگر علاوه بر بتاآميلوييد مي باشند. از جمله آپوليپو پروتئين Eكه اين هم توسط نوعي ژن مستعد كننده به آلزايمر (APOE) رمز گرداني مي شود. اشكال هيپر فسفريله پروتئين تاو (Tav)، كلافهاي نورو فيبريلاري را تشكيل مي دهند كه برخلاف پلاكهاي آميلوييد در داخل نورنهاي آلزايمر يافت مي شوند. تاو يك پروتئين مرتبط با ميكرو توبولهاست كه به طور وافري در نورنهاي مغز بروز مي يابد. اين پروتئين، تجمع و پايداري ميكروتوبولها را كه بر اثر فسفوريلاسيون كاهش مي يابد، تقويت مي كند. تشكيل كلافه هاي نورو فيبريلازي تاو ظاهراً يكي از علل استحاله نوروني در بيماري آلزايمر است.

علايم بيماري

در بيشتر موارد، بيماري آلزايمر در اشخاص مسن و در فاصله زماني 8 تا 20 سال به تدريج رشد مي كند. قرباني اين بيماري، ابتدا افت حافظه پيدا مي كند و اغلب گم شدن حتي در خانه خود بيمار نيز پيش مي آيد. به مرور زمان بيمار جهت يابي خود را بشدت از دست مي دهد، اشخاص و حتي اعضاي خانواده خود را نمي شناسد، هيجانهاي كودكانه نشان مي دهد و از عهده نظافت خود و لباس پوشيدن بر نمي آيد.

پيشگيري مقدم بر درمان

سالمنداني كه دچار بيماري آلزايمر يا اختلالهاي حافظه اي هستند، مي توانند عادات خود را انطباق دهند. همه ما، پير و جوان مي توانيم يك دفترچه يادداشت و يك مداد در جيب خود يا در كنار تلفن داشته باشيم و پيامهاي خود را خيلي راحت در آن بنويسيم. ما حتي مي توانيم يك تقويم به همراه داشته باشيم و رويدادهاي پيش بيني شده، حتي كارهاي روزمره را در آن بنويسيم. اشخاصي كه گرفتار افت حافظه اند، مي توانند روي روزهايي كه سپري مي شود خط بكشند. مي توانند از داروهايي استفاده كنند كه مقدار آنها براي هر روز از هفته و ماه مشخص شده است. برقراري نظم روزانه و كمك گرفتن از وسايل كمك حافظه بسياري از سالمنداني را كه توانايي تشكيل خاطرات تازه را ندارند، از دشواريهاي حاد نجات مي دهد.

درمان

اگر يكي از اعضاي خانواده دچار اين بيماري است، حالت خصومت آنان را به خود نگيريد. محيط خانه را طوري تغيير دهيد كه فرد بيمار دچار آسيب بدني نشود.اگر مراقبت از يكي از اعضاي خانواده كه دچار اين بيماري است ، بر عهده داريد، از ديگران درخواست كمك كنيد تا بتوانيد به خود استراحت دهيد. از اينكه نياز به استراحت و فراغت داريد احساس گناه نكنيد حتي اگر بيمار از اين مسأله احساس رضايت نداشته باشد.اگر گروه حمايتي براي خانواده بيماران آلزايمر وجود دارد، به آن بپيونديد و اگر وجود ندارد به ايجاد آن اهتمام ورزيد.افراد مراقبت كننده از بيمار مي توانند برخي از مشكلات بيمار را با اجراي بعضي كارها كاهش دهند. مانند تكرار، براي بيماراني كه مشكلي در حافظه دارند شايد يادآوري مكرر كمك كننده باشد و اطمينان دهيد كه يك گفتگوي صميمانه مختصر و در عين حال قوي مي تواند بيمار مضطرب يا آشفته را آرام كند، همچنين منحرف كردن ذهن بيمار، كه قدم زدن با بيمار مي تواند در اين زمينه كمك كننده باشد.

فعاليتهاي فكري و به كاربردن قوه حافظه از بيماري آلزايمر پيشگيري مي كند

براساس يافته هاي دانشمندان دانشگاه كلويلند در اهايو افرادي كه از نظر جسمي و فكري فعالند به مراتب كمتر از ديگران در معرض بيماري خطرناك آلزايمر قرار مي گيرند. در يك مطالعه بر روي 192 نفر بيمار و 358 نفر از افراد سالم اين نتيجه به دست آمده كه زندگي ساكت و بدون فعاليت جسمي و فكري باعث كم كاري و ناسالم ماندن مغز گرديده و در افرادي كه آمادگي مبتلاشدن به بيماري آلزايمر را دارند، بروز بيماري را سرعت مي بخشد. اين محققان عقيده دارند كه مغز هم مانند اعضاي ديگر بدن به ورزش و فعاليت نياز دارد و به كارنگرفتن آن باعث از بين رفتن قدرت تفكر مي شود. تقويت حافظه فقط با خواندن كتاب و فكركردن امكان پذير نيست، بلكه معاشرت با ديگران، مسافرت، آموختن زباني جديد، حفظ كردن شعر، آموختن موسيقي و غيره مي تواند در اين مورد مؤثر باشد. مصرف گوشت ماهيهايي مثل قزل آلا و ماهي ساردين بادارا بودن امگا 3 اسيد چرب خطر ابتلا به آلزايمر را كاهش مي دهند.

رژيم غذايي مديترانه اي از ابتلا به آلزايمر پيشگيري مي كند

يك مطالعه نشان مي دهد مصرف رژيم غذايي مديترانه اي خطر ابتلا به آلزايمر را بطور چشمگيري كاهش مي دهد. در اين تحقيق محققان رژيم غذايي و وضعيت سلامتي 2200 نفر را در مدت بيش از چهار سال بررسي كردند. طبق اين مطالعه هر چه افراد بيشتر اين نوع تغذيه را رعايت كنند كمتر احتمال دارد به آلزايمر مبتلا شوند. به گفته متخصصان آلزايمر، اين تحقيق شواهد ديگري در فوايد تغذيه سالم در پيشگيري از ابتلا به اين بيماري ارايه مي كند. عموماً از رژيم غذايي مديترانه اي به عنوان تغذيه اي سالم ياد مي شود. اين رژيم غذايي سرشار از ميوه، سبزيها و غلات، مقداري ماهي و مقدار بسيار كمي لبنيات و گوشت است. «كليو بالارد» مدير تحقيقاتي انجمن آلزايمر انگليس گفت: اين مطالعه بزرگ شواهد ديگري در تأثير تغذيه و شيوه زندگي در كاهش خطر آلزايمر ارايه مي كند. بالارد افزود: اين مطالعه نشان مي دهد مصرف مداوم يك رژيم غذايي سالم مي تواند خطر ابتلا به آلزايمر را 40 درصد كاهش دهد، و بيانگر اهميت تغذيه سالم است. وي گفت: رژيم غذايي سالم حاوي ميوه و سبزيها تازه، كنترل مرتب فشار خون و كلسترول خون، ورزش و جلوگيري از بالا رفتن وزن همگي در كاهش خطر زوال عقل در سنين بالاتر مؤثرند.
درمان آلزايمر با هورمون درماني درمان جايگزين با هورمون تستوسترون در مردان سالمند مي تواند موجب بهبود فرم خفيف آلزايمر شود. تيمي از پژوهشگران دانشگاه كاليفرنيا بتازگي دريافته اند هورمون جنسي تستوسترون به طور مشخصي سبب بهبود كيفيت زندگي در افراد مبتلا به آلزايمر مي شود. در اين مطالعه بيماراني كه از هورمون درماني استفاده كرده بودند همگي معتقد بودند ميزان سلامت فيزيكي و روابط بين فردي آنها پس از مصرف تستوسترون تغيير چشمگيري كرده است. از آنجا كه فرآيند سالخوردگي در مردان با كاهش هورمون تستوسترون همراه است، پژوهشگران حدس مي زنند نبود اين ماده مي تواند از مهمترين دلايل بروز مشكلات دوران سالمندي باشد كه از جمله آنها مي توان به آلزايمر اشاره كرد.

سيب، دشمن آلزايمر

روشهاي بسياري پيشنهاد شده تا روند ابتلا به بيماري كاهش يابد و شايد مفيدترين و سودمندترين اين روشها، ژيم غذايي مناسب و كنترل شده براي سالمندان باشد.عامل اصلي ايجاد آلزايمر، راديكالهاي آزاد اكسيد كننده هستند كه با افزايش سن بيشتر توليد مي شوند.اگر مي خواهيد جلو توليد آنها را بگيريد يا توليد آنها را به حداقل برسانيد روزي دو تا سه ليوان آب سيب و يا سه تا چهار عدد سيب ميل كنيد. مطمئن باشيد كه ضرر نمي كنيد.

زردچوبه، ضد آلزايمر

زردچوبه در درمان و پيشگيري از بيماري آلزايمر مؤثر است .