علائم بیماری گواتر

گواتر به بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید اشاره دارد. این مقاله اطلاعاتی را در خصوص عوامل مؤثر و علائم بیماری گواتر فراهم ساخته است.
غده تیروئید، غده‌ای پروانه‌ای شکل است که در ناحیه تحتانی گردن قرار دارد و یک غده درون ریز به شمار می‌رود که هورمونهای تیروئیدی را تولید می‌کند. این هورمونها وجودشان برای انجام چندین فرایند حیاتی جهت برخورداری از عملکرد سالم بدن انسان مورد نیاز است. هورمونهای تیروئیدی به تنظیم ضربان قلب، دمای بدن، متابولیسم، رشد و تکامل کمک می‌کنند. هیپوتالاموس و غده هیپوفیز نیز نقشی حیاتی در تولید و ترشح هورمونهای تیروئیدی ایفاء می‌کنند. گواتر عارضه‌ای است که با بزرگ شدن غده تیروئید به دلیل سوء عملکرد این غده مشخص می‌شود. چندین دلیل وجود داشته که می‌توانند به بروز گواتر منجر شوند.

عوامل مؤثر

گواتر به گواتر ساده، گواتر سمی و گواتر غیر سمی طبقه‌بندی می‌شود. گواتر ساده خود به گواتر کولوئیدی (colloid) و گواتر اسپورادیک تقسیم می‌شود. گواتر کلوئیدی اساساً در نتیجه کمبود ید در رژیم غذایی بوجود می‌آید در حالی که علل گواتر اسپورادیک هنوز روشن نیست. کم کاری تیروئید (تولید ناکافی هورمونهای تیروئیدی) و پرکاری تیروئید (تولید بیش از حد هورمونهای تیروئیدی) مشکلات تیروئیدی هستند که می‌تواند به بروز گواتر منجر شود. علل اصلی بیماری گواتر در زیر آورده شده است.

کمبود ید

ید یک ماده معدنی ضروری است که به تحریک تولید هورمونهای تیروئیدی کمک می‌کند. کمبود ید موجب بروز کم کاری تیروئید می‌شود. ید در آب دریا و ماهی وجود دارد. افرادی که در ارتفاع بالا از سطح دریا زندگی می‌کنند ممکن است به دلیل کمبود ید در رژیم غذایی خود دچار گواتر شوند.

بیماری هاشیموتو

بیماری هاشیموتو یک اختلال خود ایمنی است که در آن غده تیروئید قادر به تولید مقدار کافی از هورمونهای تیروئیدی نیست. این غده هیپوفیز است که هورمون محرک تیروئید (TSH) را تولید می‌کند و این هورمون نیز به نوبه خود تولید هورمونهای تیروئیدی توسط غده تیروئید را تحریک می‌سازد. در بیماری هاشیموتو، غده هیپوفیز سطح پایین هورمون تیروئید را تشخیص و به همین دلیل تولید THS را افزایش می‌دهد. این امر موجب متورم شدن غده تیروئید شده در نتیجه به گواتر منجر می‌شود.

بیماری گِرِیوز (Graves' Disease)

بیماری گریوز نیز یک اختلال خود ایمنی است که موجب تورم غده تیروئید می‌شود. غده تیروئید مقادیر بیش از حد هورمونهای تیروئیدی را در صورت ابتلاء فرد به بیماری گریوز تولید می‌کند. به طور معمول، آنتی بادیهای تولید شده در بدن ما به مورد حمله قرار دادن اجسام خارجی کمک می‌کنند. با این حال، در افراد مبتلا به این اختلال خود ایمنی، آنتی بادیها به غده تیروئید حمله می‌کنند. این امر منجر به تولید بیش از حد هورمونهای تیروئید شده که به نوبه خود موجب بروز گواتر می‌شود.
علل دیگر گواتر، سرطان تیروئید، تیروئیدیت، گواتر مولتی ندولر، بارداری و غیره را شامل می‌شود.

علائم گواتر

تورم در ناحیه تحتانی گردن یکی از متداول‌ترین نشانه‌های گواتر به شمار می‌رود. اما هر فردی که به گواتر مبتلا باشد، لزماً علائم معمول آن را از خود نشان نمی‌دهد. در زیر فهرستی از برخی علائم و نشانه‌های گواتر که ممکن است افراد مبتلا از خود نشان دهند را آورده‌ایم.
• تورم در ناحیه جلو گردن، زیر سیب آدم
• اشکال در تنفس
• خشونت و گرفتگی صدا
• اشکال در بلع
• سرفه
• سفتی گردن
• خس خس سینه

بیشتر بخوانید: عارضه‌ی گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید و درمان

درمان گواتر به شماری از عواملی بستگی دارد که میزان تورم، علت اصلی و سایر علائم همراه با گواتر را شامل می‌شود. آزمایشات تشخیصی مختلفی مانند آزمایش خون به منظور بررسی سطوح هورمون تیروئید، سونوگرافی اولتراسوند، اسکن تیروئید و غیره به منظور تشخیص علت اصلی انجام می‌شود. به محض تشخیص علت اصلی، گزینه‌های درمانی مناسب به بیمار توصیه می‌شود. چنانچه گواتر به دلیل کم کاری تیروئید اتفاق افتاده باشد، آنگاه هورمونهای تیروئیدی مصنوعی تجویز می‌شوند. بیمار ممکن است به منظور کاهش اندازه غده ملتهب شده تیروئید با ید رادیواکتیو درمان شود. در موارد شدید ممکن است به جراحی نیاز باشد.
چنانچه علائم گواتر برای مدت زمان طولانی باقی بمانند، آنگاه ممکن است موجب بروز عوارض شدید شوند. در نتیجه بایستی در صورت مشاهده علائم فوق‌الذکر از گواتر به پزشک مراجعه نمایید.
سلب مسئولیت:‏‎ ‎اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک ‏متخصص در نظر گرفته شود.‏