استعمال دخانیات

چکیده
در میان مواد مضر موجود در سیگار، ۲ ماده سمی مونوکسید کربن و تار یا قطران، سلامت انسان را تهدید می کنند. سیگار تقریباً به تمام اعضای بدن آسیب می رساند و عامل مستقیم بسیاری از بیماری ها از جمله سرطان ریه، مشکلات قلبی عروقی و سکته مغزی است.

تعداد کلمات : 1398 / تخمین زمان مطالعه : 6 دقیقه

سیگار تقریباً به تمام اعضای بدن آسیب می رساند و عامل مستقیم بسیاری از بیماری هاست. هر ساله، حدود ۴۸۰ هزار نفر در آمریکا به دلیل بیماریهای ناشی از کشیدن سیگار جان خود را از دست می دهند که این رقم یک پنجم آمار مرگ و میر آمریکا را تشکیل میدهد. آمارها نشان می دهد که از هر ۲ فرد سیگاری، یک نفر به دلیل بیماریهای ناشی از سیگار، فوت میکند. هر سال، مرگ و میر ناشی از استعمال دخانیات در آمریکا بیشتر از مرگ ناشی از این موارد است:

مصرف الکل
مرگ با اسلحه گرم
ایدز
مواد مخدر
حوادث رانندگی
استعمال دخانیات عمر آقایان را حدود ۱۲ سال و عمر بانوان را حدود ۱۱ سال کاهش می دهد.

۲ ماده سمی در توتون و تنباکو که سلامت انسان را تهدید می کنند عبارتند از:
مونوکسید کربن: این ماده که در دود اگزوز ماشین ها نیز وجود دارد، در مقادیر بالا کشنده خواهد بود. این سم، جایگزین اکسیژن خون گردیده و مانع رسیدن اکسیژن به اعضای بدن می شود و کار آنها را مختل می کند.

تار یا قطران: ماده ای قهوه ای و چسبنده است که ریه ها را پوشانده و تنفس را مختل می کند.
سیگار کشیدن، اعضای مختلفی از بدن را دچار اشکال می کند که در ادامه به توضیح هر یک از آنها  به صورت جداگانه می پردازیم:

مغز
سیگار کشیدن خطر سکته مغزی را ۲ تا ۴ برابر افزایش داده و سبب اسی به مغز و نتیجتاً مرگ می گردد. یکی از راه های آسیب سیگار به مغز، آنوریسم یا آماس رگ ها است که طی آن جداره رگ های مغز نازک شده و سبب تورم انها می گردد. این تورم به مرور زمان سبب ترکیدن رگ شده و عارضه بسیار خطرناکی به نام خونریزی ساب آرکنوئید ایجاد می شود.

استخوان ها
سیگار کشیدن سبب تضعیف و شکنندگی استخوانها می شود. این عارضه برای خانم ها که مستعد پوکی استخوان و شکنندگی استخوان ها هستند، بسیار خطرناک تر است.

سیستم قلبی عروقی
استعمال دخانیات سبب ایجاد پلاک در خون می شود. این پلاک ها به جداره رگ ها چسبیده و آنها را تنگ می کند. این امر شدت جریان خون را کاهش داده و سبب لخته شدن آن می گردد. استعمال دود همچنین با تنگ کردن رگ ها جلوی جریان عادی خون را گرفته و موجب بالا رفتن فشار خون و ضربان قلب می گردد. سیگار کشیدن باعث افزایش خطر حمله قلبی و مشکلات قلبی عروقی می گردد. که شایع ترین آنها عبارتند از:

بیماری های عروق قلبی: دود رگهای اطراف قلب را تنگ و مسدود می کند که همین عارضه، علت اصلی مرگ در آمریکاست.
سکته قلبی: سیگاری ها ۲ برابر سایرین در معرض سکته قلبی هستند.
درد قفسه سینه: مونوکسید کربن و نیکوتین موجود در سیگار سبب می شوند که قلب سخت تر و سریع تر کار کند. این بدان معناست که ورزش کردن برای افراد سیگاری دشوارتر خواهد بود. حتی کسانی که روزانه ۵ نخ یا کمتر سیگار می کشند هم در معرض مشکلات قلبی زود هنگام هستند. سیستم ایمنی بدن را در برابر عفونت و بیماری محافظت می کند. سیگار کشیدن این امر را به خطر می اندازد و می تواند منجر به بیماری های خود ایمنی مانند بیماری کرون (التهاب بخش زیرین روده کوچک) و روماتیسم مفصلی شود . سیگار کشیدن همچنین با دیابت نوع 2 مرتبط است .
 

ریه ها
سیگار کشیدن می تواند انواع مختلفی از مشکلات ریه را ایجاد کند. شاید واضح ترین آثار مخرب سیگار را بتوان بر روی ریه ها مشاهده کرد. در واقع، سیگار کشیدن می تواند به ریه ها به روش های آسیب برساند. در ابتدا، سیگار کشیدن از راه های هوایی و کیسه های هوا (آلوئول) به ریه ها آسیب می رساند. مشکل ریوی ناشی از استعمال دخانیات سالها طول می کشد تا خود را نشان دهد و این بدان معناست که این مشکلات پیش از آنکه پیشرفت کنند قابل تشخیص نیستند.

بیماری های ریوی و تنفسی بسیاری وجود دارد که علت آن استعمال دخانیات است. در اینجا به شایع ترین موارد آن در میان مردم آمریکا اشاره می کنیم:
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD): این یک بیماری دراز مدت است که به مرور بدتر می شود. این عارضه باعث خس خس، تنگی نفس و فشار بر قفسه سینه می شود. این مشکل، سومین علت مرگ و میر در ایالات متحده است و درمان قطعی برای آن وجود ندارد.

برونشیت مزمن: این عارضه زمانی اتفاق می افتد که راه های تنفسی تولید خلط می کنند و موجب سرفه می شوند. به دنبال آن راه های تنفسی متورم شده و سرفه ها طولانی مدت می شوند. زمانی میرسد که بافت زخم و خلط راه تنفسی را کاملاً مسدود کرده و ایجاد عفونت می کنند. درمانی برای این عارضه وجود ندارد اما با ترک سیگار می توان علائم را تا حد زیادی کاهش داد.

آمفیزم: نوعی COPD است که تعداد کیسه های هوا را کاهش داده و دیواره ها را تخریب می کند. این امر سبب ایجاد مشکلات تنفسی حتی در حالت خوابیده می شود. در مراحل پیشرفته، بیمار تنها با کمک ماسک اکسیژن می توتند تنفس کند. متأسفانه این عارضه نه درمان دارد نه راه جبران.
سایر بیماری های ناشی از سیگار کشیدن عبارتند ازپنومونی ، آسم و سل .

دهان
سیگار کشیدن می تواند سبب زردی دندانها، بوی بد دهان،  بیماری های لثه، از بین رفتن دندانها و حتی آسیب به حس چشایی شود.

تولید مثل
زنان سیگاری بیش از سایرین با مشکلات بارداری مواجه خواهند شد. مادران باردار سیگاری با این خطرات مواجه خواهند بود:
زایمان زودرس
سقط جنین
زایمان نوزاد مرده
نوزاد کم وزن
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
بیماری نوزاد

سیگار کشیدن می تواند باعث ناتوانی جنسی در آقایان شود زیرا به عروق خونی در آلت تناسلی آسیب می زند. همچنین می تواند به اسپرم ها صدمه زده و بر تعداد اسپرم تاثیر بگذارد. مردان سیگاری تعداد اسپرم پایین تری نسبت به افراد غیر سیگاری دارند.

پوست
سیگار کشیدن، میزان اکسیژن مورد نیاز پوست را کاهش میدهد و این امر موجب سرعت بخشیدن به روند پیری شده و رنگ پوست را تیره و خاکستری می کند. استعمال دخانیات موجب می شود تا سن پوست شما ۱۰تا ۲۰ درصد بالاتر از سن واقعی شما باشد. به خصوص پوست اطراف چشم و دهان شما، ۳ برابر بیشتر از سایرین چروک خواهد داشت.

سرطان
سیگار کشیدن علت ۳۰ درصد از مرگ و میر آمریکاست و ۸۰ درصد از این موارد به دلیل سرطان ریه می باشد. از آنجا که درمان سرطان ریه بسیار دشوار است، میتوان گفت که این بیماری، علت اصلی مرگ مردان و زنان است. دود سیگار حاوی ۷۰۰۰ ماده شیمیاییست که ۷۰ نوع آن با سرطان ریه ارباط مستقیم دارند. علاوه بر سرطان ریه، استعمال دخانیات خطر انواع دیگری از سرطان را نیز افزایش می دهد که برخی از آنها عبارتند از:
•           دهان
•           حنجره (جعبه صدا)سیگار کشیدن خطر سکته مغزی را ۲ تا ۴ برابر افزایش داده و سبب اسی به مغز و نتیجتاً مرگ می گردد. یکی از راه های آسیب سیگار به مغز، آنوریسم یا آماس رگ ها است که طی آن جداره رگ های مغز نازک شده و سبب تورم انها می گردد. این تورم به مرور زمان سبب ترکیدن رگ شده و عارضه بسیار خطرناکی به نام خونریزی ساب آرکنوئید ایجاد می شود.
•           حلق (گلو)
•           مری (لوله بلع)
•           کلیه
•           دهانه رحم
•           کبد
•           مثانه
•           لوزالمعده
•           معده
•           روده بزرگ و راست روده
•           لوسمی میلوئید (مغز استخوان و خون)

سیگار برگ، سیگار منتول، جویدن توتون و سایر روش های استفاده از توتون و تنباکو، همگی خطر ابتلا به سرطان و سایر امراض را افزایش می دهند. هیچ راه بی خطری برای مصرف دخانیات وجود ندارد.

مزایای ترک سیگار
ترک سیگار، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها را کاهش می دهد. پس از ۲ سال نکشیدن سیگار، خطر سکته مغزی به نصف افراد غیر سیگاری میرسد. و پس از ۵ سال بدن شما از نظر رسیک سکته مغزی دقیقاً مانند یک فرد غیر سیگاریست.

خطر ابتلا به سرطان دهان، گلو، مری و مثانه در عرض 5 سال به نصف کاهش می یابد. خطر ابتلا به سرطان ریه بعد از 10 سال به نصف کاهش می یابد. یک سال پس از ترک سیگار، خطر ابتلا به حمله قلبی به نصف کاهش می یابد . پس از 15 سال، بدن شما همانند کسی است که هرگز سیگار نکشیده است. به طور کلی، زمانیکه فردی سیگار را ترک می کند، بدن شروع به بهبود یافتن می کند و سلامت خود را بازمیابد.