هر کدام از ما، قانون‌هایی برای کارهای خودمان داریم. مثلا قانون می‌گذاریم که روزی بیشتر از دو ساعت پای تلویزیون ننشینیم، از ورزش غفلت نکنیم و در ارتباط با دیگران، برخوردی منطقی و سنجیده داشته باشیم. بسیاری از این قانون‌ها را از دیگران به ویژه پدر و مادر و معلم خود آموخته‌ایم. گاهی هم با مطالعه یا مشورت به چنین فرمول‌هایی می‌رسیم. برخی هم هستند که پیرو هیچ قانون و ملاکی نیستند و هر کاری را پسندیدند، انجام می‌دهند؛ بی‌آنکه به نتایج آن فکر کنند. این افراد تنها زمانی‌که با بن‌بست‌ها و شکست‌های حسابی برخورد کنند، از خواب بیدار شده و درصدد پیدا کردن راه صحیح برمی‌آیند. متاسفانه خیلی‌ها بعد از شکست هم به دلیل عادت کردن به روش‌های نادرست، باز توان برگشت به زندگی موفق و قانونی را ندارند.
از چه کسی بپرسیم؟
هر قدر فردی که از او قانون دریافت می‌کنیم، باسوادتر و عاقل‌تر باشد، احتمال موفقیت ما هم بیشتر می‌شود. تصور کنید شما از یک قهرمان المپیک که تمام دوره‌های مورد نیاز برای قهرمانی را فراگرفته و با تجربه و تلاش به چنین جایگاهی رسیده است، راه‌های موفقیت در رشته ورزشی او را می‌پرسید و او هم چند قانون اصلی را برای شما شرح می‌دهد. وقتی شما برنامه‌های ورزشی خودتان را با قانون‌های چنین فردی تنظیم می‌کنید، به موفقیت نزدیک‌تر شده‌اید. حال اگر از همکلاسی خود که امسال نفر سوم مسابقات ورزشی کلاس شده است، بپرسید چگونه می‌توانم قهرمان باشم، طبیعی است که حرف زیادی برای گفتن ندارد؛ تازه همان حرف‌هایی هم که به شما می‌گوید، برای‌تان اطمینان‌آور نیست.
قانون‌های خدا
خداوند از همه ما باخبر است و چون خودش ما را آفریده، به نیازهای ما آگاهی دارد. او می‌داند که چه چیزهایی ما را به موفقیت، شادابی و آرامش می‌رساند و چه موانعی سر راه موفقیت ما وجود دارد. به همین دلیل، تمام قانون‌های مورد نیاز ما را در قرآن گفته تا هیچ بهانه‌ای نداشته باشیم. زمانی که ما از آگاه‌ترین و امین‌ترین فرد قانون دریافت کنیم، می‌توانیم به نتایج آن هم به صورت تضمینی نگاه کنیم. قانون‌های خداوند تاکنون انسان‌های زیادی را به موفقیت‌های تمام‌نشدنی رسانده است. این قوانین در مسائل مختلف وجود دارد و ما با تنظیم رفتارهای خود بر اساس قانون‌های پروردگار، می‌توانیم زندگی نرم، گرم و دلچسبی را تجربه کنیم و ابدیتی آباد و ماندگار را به دست آوریم.
قانون خرج کردن
یکی از آموزش‌های خداوند به ما، استفاده درست از امکانات و خودداری از هر نوع ریخت‌و پاش و ولخرجی است. اشتهای ما آدم‌ها به قدری زیاد است که اگر بخواهیم بی‌رویه مصرف کنیم، خیلی زود تمام امکانات خود را به پایان می‌رسانیم. به اطراف خود نگاه کنید. در اقوام خود قدری فکر کنید. کسانی را به ذهن خواهید آورد که با درآمد بالا ولی مصرف بدون قانون، نتوانستند آرامشی برای زندگی خود فراهم کنند. این گروه، همیشه در فکر چیزهایی هستند که هنوز به دست نیاورده‌اند و هر چه را به دست می‌آورند، برای آنها لذتی نخواهد داشت. در مقابل، به کسانی که از نظر مالی در سطح معمولی هستند ولی برای هزینه کردن، برنامه و قانون دارند فکر کنید. این افراد، از همه دارایی‌های خود بهره می‌برند و از اینکه حساب شده هزینه می‌کنند، احساس بهتری دارند.
ولخرجی نکن!
خداوند از ما نمی‌خواهد که ثروت‌اندوزی کنیم و پول روی پول بگذاریم. بلکه از ما می‌خواهد از پول خود استفاده درست و بجا داشته باشیم. نه آنقدر هزینه کنیم که نیازمند دیگران شویم و نه آنقدر دست‌بسته رفتار کنیم که خودمان و اطرافیان را به سختی بیاندازیم. درآیه‌ای می‌خوانیم: «وَآتِ ذَاالْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْکینَ وَابْنَ السَّبیلِ وَ لاتُبَذِّرْ تَبْذیرا؛ و حق خویشاوند را به او بده و مستمند و در راه مانده را دستگیرى کن و ولخرجى و اسراف نکن».1 یکی از شاگردان امام صادق(ع) کنجکاو شد و می‌خواست معنای دقیق این آیه را بداند. به همین دلیل پیش امام رفت و سؤالش را پرسید. امام به او فرمود: «اینکه انسان اموال خود را آن قدر بذل و بخشش کند که خود تهیدست ماند.» ابوبصیر با شگفتی گفت: «پس در مال حلال نیز ولخرجى و تبذیر هست؟» حضرت فرمود: «آرى.»2
در اندیشه فردا
اگر ما راه‌های صحیح خرج کردن و هزینه نمودن را تمرین کنیم، برای آینده نزدیک خود آمادگی بیشتری خواهیم داشت. مدیریت صحیح درآمد، یکی از راه‌های آرامش و زندگی موفق است، به همین دلیل، خداوند از ما می‌خواهد تا با درست خرج‌کردن، خودمان را به این رفتار عادت دهیم و با این کار، عزت و احترام خود را حفظ کنیم. کسانی که به بیماری ولخرجی دچار می‌شوند، خیلی زود دست نیاز به سوی دیگران دراز می‌کنند و با این کار، احترام و ارزش خود را کم می‌کنند. حتی پول‌های خیلی کم امروز شما، می‌تواند با مدیریت درست به سرمایه‌ای برای پیشرفت تبدیل شود.
نویسنده: ابراهیم اخوی
منابع:
1. اسراء:26.
2. تفسیر العیّاشی، ج٢، ص٢٨٨.
