گزانگبین نوعی ماده خوراکی سفید رنگ و عسل مانند است که به وسیله نوعی حشره بر روی درخت گز تولید می‌شود. خواص گزانگبین شامل ملین بودن، درمان درد سینه، رفع گرفتگی صدا، درمان سرفه، التهاب ریه، تنگی نفس و درمان نرمی استخوان می‌باشد.
گزانگبین در منابع مختلف تحت عناوین گز خوانسار، انگبین گون، ترنجبین اصفهان و شهد پارسی نام برده شده است. در ادامه این مطلب با خواص گزانگبین و کاربرد آن در درمان بیماریها آشنا خواهید شد.
خواص گزانگبین (طبیعت و خواص درمانی)
طبع برگ، ریشه و پوست گزانگبین سرد و خشک و طبع شهد آن گرم و خشک است. یکی از مهمترین مصارف گزانگبین استفاده از آن در طب سنتی و صنعت داروسازی است. ترکیبات شیمیایی موجود در گزانگبین از جمله فروکتوز، قند ساده‌ای است که به مراتب شیرین‌تر از ساکارز بوده و سرعت جذب آن نسبت به دیگر قندها کندتر است و خاصیتی همانند خواص عسل طبیعی که یکی از منابع قندی کمیاب است را دارد. برخی از مهمترین خواص گزانگبین و کاربردهای درمانی آن عبارت است از:
یکی از خواص شگفت انگیز گزانگبین استفاده از فروکتوز موجود در این ماده برای کمک به اسپرم سازی مردان است و به درمان ناباروری کمک می‌کند.
مصرف این گیاه از یبوست و بواسیر پیشگیری می‌کند و بهترین ملین برای کودکان و افراد سالخورده محسوب می‌شود.
قند موجود در گزانگبین برای مبتلایان به دیابت مضر نبوده و آنها می‌توانند از آن استفاده کنند.
گزانگبین باعث تقویت اعصاب، تقویت قوای جسمانی و تقویت قوای جنسی می‌شود.
استنشاق بخور شاخه و برگ گزانگبین یکی از راه‌های درمان خانگی سرماخوردگی در منطقه خوانسار است.
در طب سنتی از جوشانده پوست درخت گزانگبین برای بندآوردن اسهال و اسهال خونی استفاده می‌شود.
یکی دیگر از مهمترین خواص گزانگبین خاصیت نرم کنندگی و رفع خشونت سینه، درمان تنگی نفس و رفع ناراحتی‌های دستگاه تنفس است.
گزانگبین باعث تقویت دستگاه گوارش، تقویت کبد، معده و روده شده و ضد عفونی کننده دستگاه گوارش است.
یکی دیگر از موارد مصرف گزانگبین خوانساری که با آن گز اصفهان، تهیه می‌شود، کمک به درمان نرمی استخوان است. انگبین دارای ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین دی و کلسیم است و به همین جهت برای معالجه و پشگیری از نرمی استخوان مفید است. شما میتوانید به جای شکر و قند مصنوعی از انگبین‌ها استفاده کنید و به کودکان خود به جای شربت قند، انگبین بدهید تا استخوان‌بندی آنها محکم شود.
در طب سنتی از خاکستر این گیاه، جهت درمان سوختگی‌ها استفاده می‌شود.
مصرف گزانگبین، جهت درمان یرقان که ناشی از ضعف کیسه صفرا باشد، مفید است.
استفاده از شهد گزانگبین جهت درمان ورم، گرفتگی و انسداد مجاری طحال موثر است. به این منظور در روز حدود ۵۰ گرم از شهد گزانگبین را حل کرده و میل نمایید.
جهت زخم روده و اثنی عشر شهد گزانگبین را در آب‌جوش حل نموده و مصرف کنید .
گیاه شناسی گزانگبین
گزانگبین درختی با ارتفاع 6 تا 10 متر است و قطر آن به 30 سانتیمتر می‌رسد. این درخت دارای انشعاب‌های زیاد، چوب سخت و برگهای کوچک، صاف به رنگ غباری سفید می‌باشد. انگبین گون از نظر شیمیایی نوعی مان (نوعی ماده خوراکی سفید رنگ و عسل مانند که مستقیماً به وسیله حشره و یا به کمک حشره بر روی گیاه تولید می‌شود) است که بر روی گیاه گون یا خار انگبین تولید می‌شود. با شروع فصل پاییز هر سال میلیون‌ها پشه گز در فضای گلستان کوه خوانسار در اطراف گیاه گون (گز) جمع می‌شوند و پس از ساختن گزانگبین و تخم‌گذاری از بین می‌روند.
ارزش غذایی گزانگبین
گزانگبین دارای املاح ضروری مورد نیاز انسان مانند کلسیم، منیزیم و انواع ویتامین‌ها است. همچنین این ماده دارای ۴۰ تا ۵۰ درصد قند فروکتوز، در حدود 20 درصد لوولوز، حدود 40 درصد تانیک اسید وحدود 20 درصد دکستروز است.
طریقه مصرف گزانگبین
برای استفاده دارویی از گزانگبین غالبا از شهد آن استفاده می‌شود. به این منظور میتوانید مقداری از شهد گزانگبین را در آب‌جوش حل نموده و مصرف کنید. مقدار مناسب برای مصارف درمانی در هر وعده 20 تا 50 گرم است.
سایر کاربردهای گز انگبین
بیشترین مصرف انگبین گون از گذشته تاکنون، در تولید گز معروف اصفهان بوده است. این ماده ضمن اینکه خواص متضاد چسبندگی و شکنندگی خود را به گز می‌بخشد باعث حفظ رطوبت گز و در نتیجه نرم و تازه ماندن آن برای مدت چندین هفته می‌شود.
منبع:سایت ستاره
