تغییرات پوستی در دوران بارداری

در فاصله هفته های اول تا نیمه بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش تولید ملانین درجات مختلفی از تیره شدن منتشر پوست در بارداری ایجاد می شود. مناطقی از بدن که به طور طبیعی تیره تر هستند، بیشتر دچار این فرآیند می شوند (مثلا نوک سینه ها و نواحی تناسلی و خط میانی دیواره شکم) و البته این تغییرات بعد از دوران بارداری از بین می روند ولی ممکن است درجاتی از آن باقی بماند. همچنین خال های تیره ممکن است کمی بزرگتر و تیره تر شوند. این تغییرات در خال ها به طور یکسان است و اگر تغییر خاصی در یک خال به وجود آید مانند بزرگ شدن - تیرگی شدید و یا وجود علایمی مانند خارش - سوزش و یا خونریزی باید به وسیله متخصص پوست بررسی شود.
 

در بیشتر از ۷۰ درصد زنان باردار (به خصوص در خانمهای سبزه) این مساله در نیمه دوم بارداری به وجود می آید. این ماسک یا تیرگی در نواحی مختلف صورت ظاهر می شود و بیشتر در لب بالا، گونه ها، چانه، پیشانی و روی بینی دیده می شود و به دنبال تماس با آفتاب شدت می یابد. تیرگی معمولا به رنگ قهوه ای و به صورت قرینه می باشد. این تغییرات در زنان غیر باردار به دنبال استفاده از داروهای جلوگیری از بارداری و یا گاهی بدون مصرف این داروها و حتی در مردان نیز ممکن است دیده شود. ماسک بارداری بعد از زایمان از بین می رود و یا ممکن است با درجاتی از تیرگی باقی بماند.
 

بله، در اوایل بارداری در بعضی خانم ها آکنه یا جوش صورت بسیار آزاردهنده است خانم هایی که در زمان قاعدگی دچار این مشکل می شوند در بارداری هم ممکن است آکنه در آنها دیده شود اما خانم هایی که همیشه آکنه دارند معمولا در اویل حامگی آکنه های شان بهتر می شود. کشش بیش از اندازه پوست و پارگی برخى الیاف بافت نگاهدارنده آن نسبت می دهند. رنگ این خطوط معمولا مدتی پس از خاتمه بارداری تبدیل به رنگ پوست شده، مختصری فرورفته و سرانجام چروکیده می شوند.

عروق ریز در سطح پوست به علت افزایش جریان خون در بارداری زیاد می شود. از طرفی هورمون های بارداری باعث آزاد شدن چربی از غدد پوست می شوند و این عوامل باعث قرمز و شفاف شدن پوست می شود.
 

به علت کشش پوست، بعضی خانم ها در سه ماهه دوم و سوم در ناحیه سینه و شکم خارش دارند. گروه کوچکی از خانم های باردار تنها مبتلا به یک خارش شدید هستند که با هیچ ضایعه پوستی مشخصی همراه نیست که به این حالت، خارش بارداری اطلاق می شود. این حالت، که در سه ماهه سوم بارداری شروع می شود اغلب محدود به شکم است؛ اگرچه ممکن است کاملا منتشر باشد. گاهی این خارش ناشی از اختلال در ترشح صفرا در کبد است. این خارش معمولا بعد از زایمان از بین می رود ولیکن در بارداری های بعدی و یا هنگام مصرف قرص های ضدبارداری عود می کند. این حالت عموما تأثیری بر سرنوشت بارداری و یا سلامت جنین نداشته و تنها فرق آن این است که احتمال بروز سنگهای صفراوی در زنان مبتلا به این عارضه بیشتر است.
 

این مشکل بیشتر در سه ماهه سوم و در صبح اتفاق می افتد که به علت افزایش جریان خون است. اگر این پف آلودگی با علایم دیگر همراه نباشد معمولا بی ضرر است.
 

باز هم به علت هورمون های بارداری غدد عرق تحریک شده و بعضی خانمها زیاد عرق می کنند که این باعث ایجاد راش در سطح پوست می شود. در اواخر بارداری در بعضی خانم ها برآمدگی های قرمز رنگ خارش دار در سطح شکم و باسن ایجاد می شود که گاه تا شانه و با هم منتشر می شود.
 

برای جلوگیری از آکنه، تمیز کردن مرتب پوست با یک پاک کننده ملایم یادتان نرود. بدون تجویز پزشک از هیچ دارویی برای جوش صورت استفاده نکنید. بعضی از آنها مانند خانواده رتینویید عوارضی بسیار جدی و خطرناک در جنین ایجاد می کنند.
از ضد آفتاب مناسب و کلاه در خارج از منزل استفاده کنید. آرایش کردن هم برای پوشاندن تیرگی پوست موثر است ولی به هیچ وجه
سراغ استفاده از محصولاتی که حاوی جیوه هستند، نروید. برای جلوگیری از خارش و خشکی، سطح پوست تان را مرطوب کنید. یادتان باشد که هوای گرم و حمام گرم هم خارش و دانه های پوستی را بدتر می کند.
در صورتی که خارش به همراه سایر علایم (زردی پوست، تهوع، استفراغ، ضعف و بی اشتهایی) باشد یا همراه با تیرگی پوست و علایمی چون خونریزی و درد، پف آلودگی و تاری دید و سر درد و افزایش ناگهانی وزن هم داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
 

۱. خط تیره در شکم: یک خط تیره از ناف تا استخوان پوبیس است که این نیز به علت افزایش هورمونها است.

۲. خطوط کشش یا استریا: چیزی که بیشتر خانم ها نگران آن هستند. پیدایش استریا یافته ای شایع و مشخص در اکثر بارداری هاست. این خطوط در بیشتر زنان باردار در ماههای ششم و هفتم بارداری ابتدا در دیواره شکم ظاهر شده و بعد به میزان کمتری روی سینه ها نیز نمایان می شوند و با شیوع و شدت کمتر ممکن است در سایر نواحی بدن نیز دیده شوند.
 
علت پیدایش این خطوط را به مجموعه ای از تغییرات هورمونی، کشش بیش از اندازه پوست و پارگی برخى الیاف بافت نگاهدارنده آن نسبت می دهند. رنگ این خطوط معمولا مدتی پس از خاتمه بارداری تبدیل به رنگ پوست شده، مختصری فرورفته و سرانجام چروکیده می شوند. استریا معمولا یک مشکل ظاهری است ولیکن در برخی موارد مخصوصا اگر وسیع باشد ممکن است زخمی شده و یا در جریان حوادث به سادگی پاره شود. باید به یاد داشت که استریا در دوران بلوغ و در ارتباط با افزایش سریع تر حجم بدن نسبت به رشد پوست، در هر دو جنس به طور عمده در نواحی رانها، باسن، کمر و سینه ممکن است ایجاد شود. راه مطمئن و صددرصدی برای پیشگیری وجود ندارد و این خطوط معمولا بعد از زایمان کمرنگ تر شده و محو می شود. استفاده از مرطوب کننده ها، خوردن مایعات کافی، رژیم مناسب برای به دست آوردن وزن مناسب، استفاده از ماساژ برای افزایش خون گیری در قسمت های در معرض کشش و مصرف ویتامین ها می تواند تا حدودی کمک کننده باشد.
 
٣. خطوط عنکبوتی: لکه های قرمز کوچکی هستند که انشعاباتی از آن خارج شده است (مثل خورشید و معمولا در سر و گردن، صورت، شانه و قسمت فوقانی شانه دیده می شود. این لکه ها عروق ریزی هستند که به علت افزایش خون ظاهر می شود و بعد از بارداری هم محو می شود.
 

منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396