مدینه یا مدینةالنبی، نام شهری است در کشور پادشاهی عربستان سعودی واقع در شبه جزیره عربستان. این شهر در شمال ریاض و در میانه نجد قرار گرفته و آب‌وهوایی خشک و بیابانی با تابستان‌های داغ و زمستان‌های سرد دارد. این شهر پیش از هجرت پیامبر اسلام به آن، یثرب نام داشت، که با ورود پیامبر، آن‌را مدینة النبی (یعنی: شهر پیامبر) نامیدند.شهر مدینه در ناحیه تاریخی حجاز در کشور عربستان سعودی، این شهر پس از هجرت پیامبر اسلام، به مدینةالنبی معروف شد، در اولین شب ربیع‌الاول سال ۱۴ بعثت، «محمد» به «یثرب» مهاجرت نمود و سرآغاز تاریخ مسلمانان(تاریخ هجری)، از همان سال می‌باشد.

۱. مسجد النبی

مسجد پیغمبرصلى الله علیه وآله که در قسمت شرقى مدینه بنا شده پس از مسجد الحرام، مشهورترین مسجد در تاریخ اسلام است. هنگامى که رسول خدا صلى الله علیه وآله به مدینه رسید در خانه ابوایوب انصارى منزل گزید؛ جایى که شتر وى آنجا خوابید. زمین مسجد النبى از آنِ دو یتیم بود و در آنجا خرما خشک مى‏کردند. رسول خدصلى الله علیه وآله آن را به مبلغ ده دینار از ولىّ دو طفل خریدند و مسجد را در آن ساختند. مساحت زمین در آن روز حدود ۲۰۷۱ متر مربع بوده است.

صحن مسجد را با ریگ سیاه فرش کردند و دیوارها را با خشت و گل بالا بردند. در ساختن بناى این مسجد شخص پیامبرصلى الله علیه وآله شرکت داشتند. سقف قسمتى از مسجد را با شاخ و برگ درخت خرما پوشانیدند و از تنه درخت خرما براى ستون‏هاى آن استفاده کردند. سه در از جانب شرق، غرب و جنوب براى آن قرار دادند. قبله نخستین مسلمانان «مسجد الاقصى بود که بعداً به سمت خانه کعبه تغییر یافت. مساحت مسجد النبى در سال‏هاى اخیر به حدود یک صد هزار متر رسیده است.

۲. قبرستان بقیع

قبرستان بقیع مدفن امامان و بزرگان دین واصحاب رسول خداست. امام حسن مجتبی (ع)، امام زین العابدین (ع)، امام محمد باقر (ع)، امام جعفر صادق (ع)، عموی پیامبر (عباس ابن عبدالمطلب)، فاطمه بنت اسد مادر امام علی (ع)، دختران پیامبر (رقیه، زینب، ام کلثوم)، همسران پیامبر، اسماعیل (فرزند امام جعفر صادق)، تعدادی از شهدای احد، حلیمه سعدیه مادر رضایی پیامبر، ام البنین (مادر حضرت ابوالفضل العباس)، در این مکان دفن گردیده اند. بقیع در نیم قرن گذشته، گنبد و بارگاه داشته، که به دستور مفتی های سعودی، تخریب گردیده است.

۳. کوه احد

محل جنگ احد و محل شهادت و دفن حمزه سیدالشهداء عموی گرامی پیامبر و محل زخمی شدن پیامبر گرامی اسلام و شکستن پیشانی و دندان آن حضرت و زخمی شدن حضرت علی ابن ابی طالب (ع) و محل دفن تعدادی از شهدای جنگ احد، می باشد.پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند: اگر کسی به مدینه به زیارت من بیاید و به زیارت قبر عمویم حمزه نرود بر من جفا کرده است.

۴. مسجد ذوقبلتین

مسجد ذوالقبلتین، مسجدی است که در آن قبله مسلمانان در حین یکی از نماز ظهر از بیت المقدس به کعبه تغییر یافت. پیامبر اسلام دو رکعت از نماز ظهر را به سوی بیت‌المقدس و دو رکعت دیگر را به جانب کعبه گزارد. این امر در مسجد بنی‌سالم مدینه انجام شد، که بعدها به مسجد "ذوالقبلتین" یا دو قبله‌ای، مشهور گشت.تغییر قبله از مسائل مهم کلامی و تاریخی اسلام است، محمد به مدت ۱۳ سال پس از بعثت در مکه، و چند ماه (بین هفت تا هجده ماه) بعد از هجرت در مدینه، به سوی بیت المقدس نماز می‌خواند، ولی بعد از آن قبله تغییر یافت و مسلمانان مأمور شدند به سوی کعبه نماز بگزارند. بنابر نقل ابن‌هشام، هجده‌ماه از هجرت به مدینه می‌گذشت که در پانزدهم رجب، قبله مسلمین از بیت‌المقدس به سوی کعبه تغییر پیدا کرد.

۵. مساجد سبعه

محل جنگ خندق یا احزاب می باشد که مسجدعلی(ع)، مسجد فاطمه (س)، مسجد فتح و مسجد سلمان در آن منطقه است. در سالهای اخیر، حکومت سعودی، دست به تخریب این مساجد زده، تا یک مسجد جدید در آن منطقه احداث نماید.

۶. خانه حضرت فاطمه (س)

خانه حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) در کنار مسجد النبی قرار داشت. این خانه دو در داشت که یکی به مسجد باز می‌شد و حضرت هنگام نماز از آن وارد مسجد می‌شدند و در دیگری هم به بیرون مسجد باز می‌شد که رفت آمد روزمره از آن صورت می‌گرفت. در ماجرای سد الابواب به این خانه اشاره شده است.از این خانه در اکثر روایات شیعه و سنی با عنوان «بیت‌ فاطمه» یا «حجرة فاطمه» یاد شده است. در دوره‌های بعدی و در توسعه مسجد النبی این خانه خراب شده است و امروزه در محدوده ضریح پیامبر(ص) قرار دارد.

۷. چاه اریس

اریس در لغت اهل شام،به معنای«فلاح»است. چاه مزبور را به نام بئر اریس، بئر خاتم و«بئر النبی» هم مینامند. از این چاه دهها بار در مصادر تاریخی و حدیثی یاد شده است.عمده ترین آنها اشاره به جریان افتادن انگشتر رسول خدا(ص) در زمان عثمان و توسط وی در آن چاه است.

۸. خانه کلثوم بن هدم و سعد بن خثیمه

در منطقه قبا مکانهای مختلفی وجود داشته که اکنون از میان رفته است. از جمله خانه کلثوم بن هدم و سعد بن خثیمه، که این دو خانه محل فرود آمدن رسول خدا(ص) پس از هجرت و محل زندگی شماری از مهاجران نخست به مدینه بوده است.

منبع: سایت ستاره