کی بخوریم؟
توصیه ما در مورد مصرف میوهها چه در فصل بهار و چه فصل های دیگر این است که به صورت مکرر در وعده های غذایی خود میوه مصرف کنند و تعادل را در مصرف آنها رعایت کنند. خوردن میوه مثل دیگر وعده های غذایی آداب خودش را دارد که نخستین آن زمان مصرف آن است.بهترین ساعتی که برای خوردن میوه پیشنهاد می شود در ساعات میان وعده است یعنی در فاصله صبحانه تا ناهار، بین فاصله ناهار تا شام و بعد از شام و قبل از ساعت خواب خوردن میوه به همراه صبحانه و شبها قبل از خواب بهترین زمان مصرف میوه است که علاوه بر خواص غذایی مطلوب بر بدن، طراوت و شادابی ویژه ای به همراه می آورد.
رابطه دیابت و تغذیه خانمهای بارداری
تغذیه نامناسب مادر در دوران بارداری، کودک را مستعد ابتلا به دیابت می کند. گاهی یک خانم قبل از بارداری دیابت دارد و به دیابت نوع ۱ یا ۲ مبتلاست و تحت درمان قرار دارد. اما گاهی مادر در دوران بارداری به دیابت مبتلا می شود. در این خانم ها زمینه دیابت وجود دارد و وقتی باردار می شوند، افزایش برخی هورمونها باعث می شود احتمال ابتلا به دیابت در آنها بالا رود. بارداری در این مورد مثل تست ورزش برای بیماران قلبی عمل می کند.ممکن است فردی دچار بیماری قلبی باشد و در زندگی روزمره اش علامتی نداشته باشد ولی وقتی به هر دلیلی تست ورزش میدهد، معلوم شود دچار مشکل است. دیابت مادر تاثیرات زیادی روی جنین دارد بنابراین حتی اگر سابقه دیابت در خانواده ای وجود نداشته باشد، در هفته های ۲۸-۲۴ بارداری آزمایشی با دادن ۵۰ گرم گلوکز به خانم و بررسی قندخون او انجام می شود.
اگر قند بالای ۱۳۰ باشد، یعنی احتمال خطر بالاست و این بار تست کامل تری انجام می شود که به آن تست تحمل گلوکز می گویند به این ترتیب که ۱۰۰ گرم گلوکز به خانم میدهند و ۱، ۲ و ۳ ساعت بعد قندخون بررسی می شود و اگر این بار هم بالا بود، تشخیص دیابت بارداری داده می شود. به خانم مبتلا به دیابت بارداری ابتدا توصیه می شود حتما رژیم غذایی خود را رعایت کند و اگر همچنان بررسی ها حاکی از بالا بودن قند باشد، تزریق انسولین ضروری است.
درمان نشدن دیابت مادر عواقبی مانند احتمال مرگ، رشد بیش از حد، افزایش مایع آمنیوتیک، ناهنجاری‌های جنینی، دیسترس تنفسی و زردی را در جنین و احتمال عفونت ادراری و مسمومیت بارداری را در مادر بیشتر می کند. اگر خانمی به دیابت مبتلا باشد، حتما باید قبل از اقدام به باردار شدن آن را کنترل کند زیرا در غیر این صورت علاوه بر خطرهای گفته شده، احتمال ناهنجاری قلبی - عروقی نیز در جنین افزایش خواهد یافت و اگر قند بالا باشد، سمی است.
از آنجا که یکی از عوامل ابتلا به دیابت، ارث است، کودک متولد شده از مادر دیابتی، ممکن است به دیابت مبتلا شود. وقتی قندخون مادر بالا باشد، این قندخون از جفت وارد بدن جنین و لوزالمعده او وادار به ترشح زیاد انسولین برای پایین آوردن قند خون می شود، وقتی کودک به دنیا می آید، دیگر ارتباط مادر و جنین قطع می شود و قند بالا وارد بدن جنین نمی شود ولی همچنان پانکراس، انسولین زیادی ترشح می کند. در این صورت نوزاد دچار افت قند خون خواهد شد که خطرناک است و اگر اقدام های لازم برای پیشگیری انجام نشود، ممکن است تشنج کند. خوشبختانه پس از مدتی بدن نوزاد خود را با شرایط جدید تطبیق میدهد و کودک بهبود خواهد یافت.
تغذیه نامناسب مادر در دوران بارداری، کودک را مستعد ابتلا به دیابت می کند. یکی از ضروری ترین نیازهای مادر در دوران بارداری، داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب است تا از افزایش گلوکز و انسولین کودک جلوگیری کند. افزایش گلوکز و انسولین از نشانه های ابتلا به دیابت و سندرم متابولیک هستند.
پژوهشگران معتقدند که در حدود نیمی از زنان از رژیم‌های غذایی با کیفیت پایین پیروی می کنند که سرشار از منابع حیوانی و چربی‌های اشباع و فاقد کربوهیدرات‌ها، سبزیجات و منابع گیاهی است. همچنین بیش از یک سوم زنان عادت‌های غذایی نامناسب داشته و این عادات را در دوران بارداری نیز ترک نمی کنند.
مطالعات نشان می دهند که بر خلاف باور عمومی، مادر باردار لازم نیست به اندازه دو نفر غذا بخورد. کیفیت رژیم غذایی مادر در دوران بارداری نقش مهمی در رشد جنین و همچنین سطح گلوکز و انسولین کودک بعد از تولد ایفا می کند. بر اساس تحقیقات رژیم غذایی غنی از چربی در دوران بارداری منجر به دیابت در کودک می شود حتی اگر مادر، مبتلا به دیابت و چاقی نباشد. به این معنی که سطح گلوکز و انسولین خون کودک بالا بوده و مقاومت انسولین نیز در او مشاهده می شود.
رژیم غذایی نامناسب مادر، تکامل پانکراس (لوزالمعده) جنین را تحت تاثیر قرار می دهد. پانکراس مسئول تولید هورمون انسولین در بدن است. از سوی دیگر زمانی که مادر باردار به اندازه کافی مواد غذایی مصرف نکند، ذخایر گلوکز بافت های جنین کاهش می یابند تا مقدار کافی از این قند در اختیار مغز قرار گیرد. این رویداد منجر به کاهش رشد جنین می شود. در صورتی که مادر به میزان کافی انرژی دریافت کند، میانگین وزن نوزاد در هنگام تولد 3 تا 5 کیلوگرم خواهد بود.
پژوهشگران معتقدند که در حدود نیمی از زنان از رژیم‌های غذایی با کیفیت پایین پیروی می کنند که سرشار از منابع حیوانی و چربی های اشباع و فاقد کربوهیدرات ها، سبزیجات و منابع گیاهی است. همچنین بیش از یک سوم زنان عادت های غذایی نامناسب داشته و این عادات را در دوران بارداری نیز ترک نمی کنند.
لازم است به مادران آگاهی داده شود که در دوران بارداری رژیم غذایی مناسب و سالم داشته باشند که حاوی همه گروه های غذایی به میزان کافی باشد. برای دستیابی به این هدف بهتر است که از یک متخصص تغذیه کمک گرفته شود.
منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396
