حسن بن ظریف، از دوستان امام حسن عسکری (ع)، برای آن حضرت نامه ای نوشت و درباره ازدواج موقت با آن حضرت مشورت کرد. امام در پاسخ وی نوشت:
انَّمَا تُحْیی سُنَّةً وَ تُمِیتُ بِدْعَةً فَلَا بَأْسَ[1]
تو با این عمل سنتی را احیا می کنی و بدعتی را از بین می بری؛ عیبی ندارد.
ازدواج موقت- که متعه نیز نامیده می شود- رابطه همسری را برای مدتی محدود و معین به وجود می آورد و هنگامی که مدت سپری شد یا مرد مدت را بخشید، بدون طلاق، رشته همسری گسیخته می شود. این ازدواج، هیچ یک از احکام نکاح دائم را ندارد، مگر آنچه را که هنگام عقد شرط کرده باشند.[2]
قرآن کریم در مورد حلال بودن این نوع ازدواج می فرماید: فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَریضَةً وَ لا جُناحَ عَلَیکمْ فیما تَراضَیتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَریضَةِ[3]
اگر با زنی ازدواج موقت کردید، واجب است مهرشان را به آنان بپردازید و بر شما گناهی نیست در آنچه پس از تعیین مهر با یکدیگر توافق کرده اید [که مدت عقد یا مهر را کم یا زیاد کنید].
این نوع ازدواج که یکی از شیوه های پاسداری از عفت عمومی جامعه است، بعد از آن که در زمان رسول خدا (ص) تشریع شد و در دوران خلیفه اول ادامه یافت، به وسیله خلیفه دوم منع گردید. بدیهی است که حکم قرآنی تنها با آیه قرآن نسخ می شود و زمامدار حکومت اسلامی هرگز نمی تواند در احکام قرآن دخالت کند و مانع اجرای آن ها شود.
امام علی (ع) فرمود:
لَوْ لَا أَنَّ عُمَرَ نَهَی عَنِ الْمُتْعَةِ مَا زَنَی إِلَّا شَقِی[4]
اگر عمر از نکاح موقت منع نکرده بود، جز افراد بد سرشت زنا نمی کردند.
در تفسیر قرطبی، از تفاسیر اهل سنت، به نقل از ابن عباس آمده است: «ازدواج موقت رحمتی بود از طرف خداوند متعال به بندگان خدا و امت اسلام، و اگر عمر آن را نهی نکرده بود، به غیر از مردمان شقی و بد سرشت، کسی در پی زنا نمی رفت.»[5]
بنابراین، منظور امام عسکری (ع) از احیای سنت به وسیله ازدواج موقت، سنّت نبوی است و منظور از بدعت، بدعتی است که از طریق منع ازدواج موقت در زمان خلیفه دوم صورت گرفت.
هشدار مهم!
البته ازدواج موقت، شرایط خاص خود را دارد و در صورت عدم نیاز، نه تنها مطلوب نیست بلکه کراهت هم دارد. علی بن یقطین می گوید: «از موسی بن جعفر (ع) راجع به ازدواج موقت پرسیدم، فرمود: تو را با متعه چه کار؟ خداوند که تو را از متعه بی نیاز کرده است.»فتح بن یزید جرجانی از امام کاظم (ع) درباره ازدواج موقت سؤال کرد، آن حضرت فرمود: «برای کسی که خداوند قدرت ازدواج دائمی را به او نداده، حلال است؛ تا با ازدواج موقت، عفّت و آبروی خود را نگهدارد و به فساد و گناه نیفتد.»
محمّد بن حسن شمّون می گوید: «امام کاظم (ع) به برخی از شیعیانش نوشت: اصراری بر متعه گرفتن نورزید، و خود را به اشتغال به آن، از خانواده و زن و فرزند خود باز ندارید تا سبب آن شود که زنان دائمی شما به کفر گرایند و از حق بیزاری جویند، و آن کس را که به متعه فرمان داد نفرین و ما را لعن کنند».
مفضّل بن عمر روایت کرده است: «از امام صادق (ع) شنیدم که درباره متعه می فرمود: رها کنید آن را، آیا شخص شرم نمی کند که مردم وی را درگیر مسائل جنسی ببینند و آن را بر هم سلکان او که به متعه معتقدند، خورده گیرند». بنابراین ثوابی که برای شخص متعه کننده ذکر شده اطلاق ندارد و شامل همه مردم نمی شود و تنها کسانی را که به جهتی شرعی بدان اقدام کرده اند در بر می گیرد، نه هر هوسباز شهوترانی که جز برای ارضای غرائز جنسی نظری دیگری ندارد و با این عمل بسا اساس زندگی چندین ساله خود را متزلزل بلکه نابود می کند.
پی نوشت ها:
[1] وسائل الشیعه، ج 21، ص 30.
[2] آموزش دین، ص 300.
[3] سوره نساء، آیه 24 ..
[4] تفسیر طبرى، ج 5، ص 69.
[5] تفسیر قرطبى، ج 5، ص 130 ..
منبع: حوزه نت
