ما در عصری زندگی می‌کنیم که در مهارت تکنولوژیکی بی‌سابقه است. متاسفانه تعصبات و نابرابری‌ها که نژاد انسانی را از نظر تاریخی مختل کرده، همچنان وجود دارند و مسئول رنج‌های ناگفته انسان ها هستند. در این زمینه است که موضوع حقوق بشر به طور خاص مطرح می شود. این مطلب ریشه‌های حقوق بشر در اسلام را توضیح می‌دهد و جزئیات برنامه‌های جامع و پیشرونده اسلام را در مسائل مختلفی که امروزه جهان را مبتلا می‌سازد شرح می‌دهد.

حقوق بشر چیست - حقوق بشر در اسلام

آیا ما می‌توانیم به یک درک مشترک از این آزادی‌ها برسیم و در نتیجه اطمینان حاصل کنیم که همه این آزادی‌ها به همه اعضای جامعه داده می‌شود؟ این سوالات موضوع اسناد تاریخی مانند منشور مگنا، اعلامیه فرانسه حقوق بشر، لایحه حقوق آمریکا و کنوانسیون ژنو بوده‌است.

با این حال آنچه اغلب نادیده گرفته می‌شود این است که این سوالات نیز توسط سنت‌های مذهبی مختلف مورد توجه قرار گرفته‌اند. مدل اسلامی حقوق بشر به طور خاص در دقت آن، دیدگاه آن و ارتباط آن با عصر مدرن قابل‌توجه است. ویژگی متمایز حقوق بشر در اسلام این است که آن‌ها نتیجه طبیعی یک عمل گسترده‌تر از ایمان، عمل و رفتار اجتماعی هستند که مسلمانان باور دارند که از جانب خداوند الزامی است.

محمد پیامبر نهایی اسلام، نخستین جامعه اسلامی را تاسیس کرد که مشکلات روحی و اجتماعی حاکم بر شبه‌جزیره عربستان را از بین برد. آزادی مذهب در مدینه آغاز شد، زنان محترم شمرده ‌شدند،تبعیض نژادی عملا از بین رفت، جنگ‌های قبیله‌ای با وحدت برادری جایگزین شد و ربا و الکل به طور کامل ممنوع شد. همانگونه که کارن آرمسترانگ، نویسنده مشهور کتاب‌های مربوط به مذهب تطبیقی، بیان کرده‌است، محمد موفقیت خیره‌کننده سیاسی و معنوی بود.

نقش اسلام در حقوق بشر در هنگام بررسی در برابر پس‌زمینه تاریخ جهان و نیز واقعیت‌های دوران مدرن مورد تقدیر قرار می‌گیرد. نابرابری‌های اجتماعی، نژادی، جنسیتی و نابرابری‌های مذهبی همچنان وجود دارند و حقوق بشر در اسلام به دنبال اصلاح آن ها می باشد. نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی منجر به ظلم به طبقات پایین شده‌است، تعصبات نژادی موجب انقیاد و بردگی افرادی با پوست تیره‌تر شده‌اند، در حالی که رفتارهای متعصبانه و نگرش‌های فراگیر برتری دینی منجر به آزار و اذیت گسترده مردم با باورهای متفاوت شده‌است.

با در نظر گرفتن مساله حقوق بشر در اسلام، تمایز قائل شدن از حقوق شناخته‌شده الهی اسلام با تفسیر بالقوه و استناد غلط توسط انسان‌ها مهم است. همانطور که جوامع غربی همچنان علیه نژادپرستی و تبعیض مبارزه می‌کنند، بسیاری از جوامع مسلمان برای اجرای کامل حقوق مشخص‌شده در اسلام مبارزه می‌کنند.

شرافت و برابری- حقوق بشر در اسلام

حقوق بشر در اسلام از دو اصل بنیادین عزت و برابری نشات می‌گیرد. عزت نفس حق بنیادی هر انسانی است که صرفا به واسطه فضیلت یا انسانیت بدست می آید. همانگونه که خداوند در قرآن می‌گوید ما فرزندان آدم را ارج می‌نهیم و آن‌ها را به وسیله زمین و دریا حمل کرده‌ایم، ما برای آن‌ها غذای خوبی فراهم کرده‌ایم و به ویژه از بسیاری از آن‌ها که خلق کرده‌ایم، حمایت می کنیم.

با توجه به برابری، خدا به وضوح می‌گوید که در دید او تنها عوامل متمایز بین انسان‌ها درستی و تقوا است. طبق گفته خدا در قرآن، ما همه مردم اعم از مرد و زن را خلق کردیم و شما را به نژادها و قبایل تبدیل کردیم تا شما یکدیگر را بشناسید. از دید خداوند، شما کسانی هستید که بیشتر به او فکر می‌کنید و خداوند از همه آگاه است.

تنوع انسانیت در بسیاری از نژادها و قومیت های گوناگون عهدی برای جلال و عظمت خداوند است. بنابراین، برتری نژادی و تبعیض در اسلام ممنوع است و در تناقض با ماهیت آن است. این مفهوم در پایان یکی از نطق حضرت محمد اعلام شد:

هیچ عربی هیچ برتری نسبت به غیر عرب ندارد و هیچ غیر عربی برتری نسبت به هیچ عربی ندارد. مرد سفید هیچ برتری نسبت به مرد سیاه یا مرد سیاه نسبت به مرد سفید ندارد. شما همه بچه‌های آدم هستید و آدم از گل رس ساخته شده‌است.

حقوق زنان- حقوق بشر در اسلام

در این دنیا نقض های بسیاری حقوق بشر علیه زنان صورت‌گرفته است. براساس قوانین اسلام . حقوق بشر در اسلام، زنان حق مالکیت، شرکت در کسب و کارها ، حق انجام معاملات مالی، رای دادن، دریافت ارث، کسب تحصیلات و مشارکت در امور قانونی و سیاسی را دارند. این حقیقت که برخی جوامع مسلمان همیشه با زنان موافق نیستند، نمونه‌ای از این است که چگونه انسان‌ها می‌توانند به طور کامل از اجرای کامل اراده الهی بهره‌مند شوند.

هم زن و هم مرد نسبت به خانواده و جامعه خود مسئولیت‌هایی دارند که از آیه زیر مشخص است:

مومنان، مردان و زنان حامی یکدیگر هستند. آن‌ها نماز را منظم را می خوانند، منظم صدقه می دهند و از خداوند و فرستاده او اطاعت می‌کنند. خداوند رحمت خود را بر آنان جاری خواهد ساخت، زیرا خداوند متعال در قدرت متعال است.

احکام تولد، زندگی و امنیت- حقوق بشر در اسلام

در حقوق بشر اسلام، زندگی یک اعتماد مقدس از جانب خدا و ابتدایی‌ترین حقوق بشر است. هیچ فردی اجازه ندارد که زندگی دیگری را بپذیرد، مگر اینکه برای عدالت اجرا شده توسط یک دادگاه صالح باشد که به دنبال فرآیند قانونی این صلاحیت حاصل می شود.

خداوند این حق را در قرآن تشخیص می‌دهد، زندگی را خداوند صرف نظر از علت مقدس ساخته است . همچنین خداوند می‌گوید، اگر کسی یک نفر را بکشد، مگر در مجازات قتل یا گسترش فساد در زمین، گویی تمام بشریت را کشته است در حالی که اگر کسی زندگی را نجات دهد، گویی همه بشریت را نجات داده است.

انسان‌ها نه تنها نباید آسیب ببینند بلکه حق دارند خود را از آسیب فیزیکی یا غیر مادی محافظت کنند. به عنوان مثال طبق قوانین اسلامی و حقوق بشر در اسلام، مردم به طور قانونی اگر در وضعیتی قرار داشته باشند که یک فرد کور را نجات دهند، مسئول جلوگیری از مرگ او و جلوگیری از سقوط خطرناک او هستند.

حتی در طول جنگ، اسلام می‌گوید که یک نفر که در میدان نبرد با دشمن سر و کار دارد. تحت هیچ شرایطی نباید سربازان دشمن و اسرای جنگی را مورد شکنجه قرار دهد. حقوق بشر در اسلام همچنین خط روشنی از تمایز بین جنگجویان و غیر جنگجویان را مشخص کرده‌است.

آزادی عقیده - حقوق بشر در اسلام

برخلاف تصورات نادرست رایج، یک جمهوری اسلامی واقعی موظف است که نه تنها به تنوع عقیده اجازه دهد، بلکه باید به آن احترام نیز بگذارد. بنابراین، غیر مسلمانان در یک قلمرو اسلامی مجاز به عبادت مطابق با مذهب خود هستند.

در حالی که اسپانیا تحت حاکمیت مسلمانان بود، شهر کوردوبا مرکز فکری اروپا محسوب می‌شد که در آن دانشجویان به تحصیل فلسفه و علوم پزشکی تحت نظارت روشنفکران مسلمان، یهودی و مسیحی مشغول بودند. این جامعه ثروتمند و پیچیده دیدگاه تساهل آمیزی نسبت به مذاهب دیگر داشت، در حالی که همزیستی مسالمت‌آمیز در بقیه اروپا بی‌سابقه بود. جیمز برک یکی از تاریخدانان در کتاب خود روزی که جهان تغییر کرد، می‌گوید که هزاران یهودی و مسیحی در امنیت و هماهنگی با فرمانروایان مسلمان خود در اسپانیا زندگی می‌کنند.

حق با استاندارد اولیه زندگی- حقوق بشر در اسلام

استاندارد اصلی زندگی شامل حداقل ملزومات ضروری برای بقا مانند غذا، پوشاک، سرپناه و توجه پزشکی است. هر کسی که از این الزامات محروم شود، مستحق دریافت کمک به منظور برآورده کردن نیازهای خود است. مطابق حقوق بشر در اسلام، وظیفه هر مسلمانی است که از ثروت خود دست بکشد تا فقر را از جامعه ریشه‌کن کند.

با توصیف مومنان واقعی در قرآن، خدا یادآوری می کند که آن‌ها کسانی هستند که سهم قانونی از ثروت خود را به گدا و محروم می‌دهند. همچنین دولت اسلامی موظف است از خزانه خود برای حمایت از فقرا و محرومان استفاده کند.

حق برخورداری از عدالت – حقوق بشر در اسلام

حقوق بشر در اسلام مستلزم آن است که مسلمانان دارای شخصیت درست باشند و به‌حق با تمام نژاد بشر، صرف‌نظر از نژاد، ملیت، اعتقادات و اینکه آیا آن‌ها دوست یا دشمن هستند، رفتار کنند.

خداوند در قرآن می‌گوید کسانی که ایمان آورده اید در اخلاص خود به خدا ثابت‌قدم باشید و شاهد بی‌طرفی باشید، نگذارید نفرت از دیگران شما را از چنگ عدالت دور کند و به عدالت احترام بگذارید، زیرا این به آگاهی از خداوند نزدیک‌تر است. به خدا نگاه کنید، خداوند به خوبی از آنچه انجام می‌دهید آگاه است.

حقوق و مسئولیت‌های متقابل – حقوق بشر در اسلام

روشن است که قانون اسلامی حقوق اجباری را برای افراد در نقش‌های خاص خود به عنوان همسر، والد، فرزند، خویشاوند، همسایه، دوست و حتی دشمن در نظر گرفته‌است. اسلام در توزیع حقوق و مسئولیت‌ها با توجه به حقوق بشر در اسلام، به مسائل اجتماعی، نژادی، جنسیتی و فرقه‌ای که جامعه جهانی را شامل می شود، پرداخته‌است. در حقیقت، مدل حقوق و مسئولیت‌های متقابل بیان‌شده در اسلام پتانسیل فوق‌العاده‌ای برای اصلاحات فردی و اجتماعی در جهان دارد.

منبع:www.whyislam.org