حساسیت و آلرژی در کودکان؛ ریشه ها و علل

در سال های اولیۀ زندگی و به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن کودکان، حساسیت و آلرژی در کودکان نیز بسیار مشاهده می شود.

دوشنبه، 31 تير 1398

تخمین زمان مطالعه:

پدیدآورنده: کیمیا صادقی گرمارودی

هیچ پدر و مادری دوست ندارد که شاهد بیماری و رنج کشیدن کودک خود باشد. بروز حساسیت و آلرژی در کودکان یکی از مسائلی است که والدین را بسیار نگران و آشفته می کند. بهتر است بدانید که حساسیت و آلرژی در میان کودکانی که در خانوادۀ خود سابقۀ حساسیت و آلرژی دارند بسیار بیشتر است. اگر والدین مهارت کافی برای شناسایی زود هنگام حساسیت و آلرژی در کودکان را داشته باشند و اقدام به کنترل و درمان آن کنند، کودکشان به زودی بهبود می یابد و اذیت نخواهد شد.

حساسیت و آلرژی چیست؟

در بررسی مسئلۀ حساسیت و آلرژی در کودکان ابتدا باید ببینیم که حساسیت و آلرژی چیست و چه زمانی اتفاق می افتد. حساسیت ها پدیده های پویا و متغیری هستند که در سنین مختلف از دوران کودکی تا بزرگسالی تغییر پیدا می کنند. شیوع حساسیت ها در بین کودکان و نوجوانان معمولاً بیشتر است و ممکن است ریشه های ژنتیکی و خانوادگی نیز داشته باشد. در سال های اولیۀ زندگی و به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن کودکان، حساسیت و آلرژی در کودکان نیز بسیار مشاهده می شود. عوامل مختلفی می تواند ایجاد کننده یا زمینه ساز این حساسیت و آلرژی باشد که از مهم ترین آن ها می توان به نگه داشتن حیوانات خانگی، جنسیت کودک، قرار گرفتن کودک در معرض محیط و هوای آلوده و حساسیت های غذایی و تغذیه ای اشاره کرد. دانشمندان در مطالعات اخیر خود در زمینۀ آلرژی ها به ویژه در دوران کودکی، به این نتیجه رسیده اند که تعاملات ژنتیکی در این میان نقشی اساسی به عهده دارند و بنابراین متخصصان اطفال باید در هنگام تشخیص بیماری و آغاز فرایند درمان حساسیت و آلرژی در کودکان عوامل ژنتیکی و محیطی را به دقت تحت نظر قرار بدهند.

شیوع حساسیت و آلرژی در چه سنینی بیشتر است؟

شیوع حساسیت به طور پیوسته در سه کره و همچنین در سطح جهانی در حال افزایش است. در یک مطالعۀ تحقیقی در آلمان مشخص شد که شیوع حساسیت به هر گونه از آلرژن ها از 11 درصد در سن یک سالگی تا 30 درصد در سن 6 سالگی افزایش یافته است. علت این افزایش ناشی از افزایش شدید حساسیت کودکان به آلرژن های استنشاقی محیطی بوده است. همچنین حساسیت به آلودگی های هوا نیز از 4 درصد به 21 درصد افزایش یافته است.

اگرچه حساسیت به آلرژن ها ممکن است در اوایل زندگی کودک ایجاد شود، ولی معمولاً الگوهای حساسیت و آلرژی در کودکان به صورت پویا با رسیدن به سه سالگی تغییر می کند. به عنوان مثال معمولاً میزان بروز حساسیت و آلرژی به آلرژن های غذایی با افزایش سن در کودکان کاهش خواهد یافت؛ این در حالی است که میزان حساسیت به آلرژن ها در اثر استنشاق در سنین 3 تا 8 سال افزایش می یابد.

حساسیت و آلرژی در کودکان چه علائم و نشانه هایی دارد؟

هر نوع از حساسیت ممکن است علامت ویژه و خاص خود داشته باشد، ولی رایج ترین علائم اغلب حساسیت و آلرژی ها عبارت است از:
1- درماتیت پوستی یا همان اگزما
2- تنفس دشوار (آسم)
3- عطسه و سرفه های مکرر
4- آبریزش بینی
5- خارش چشم ها
6- ناراحتی ها و درد معده

عوامل ایجادکنندۀ حساسیت و آلرژی در کودکان چیست؟

عوامل ایجادکنندۀ آلرژی هم متنوع است، ولی تعدادی از این عوامل مشترک هستند و معمولاً در بیشتر کودکان ایجاد حساسیت می کنند. این عوامل محرک حساسیت و آلرژی عبارت است از:

1- گردۀ گیاهان و درخت ها
2- نیش حشرات
3- نگهداری از حیوانات خانگی
4- گرد و غبار و آلودگی هوا
5- دود سیگار
6- استنشاق بوی عطرها و ادکلن ها
7- دود اگزوز ماشین
8- غذاهایی مثل بادام زمینی، تخم مرغ، شیر و انواع دیگر محصولات لبنی

انواع عوارض حساسیت و آلرژی در کودکان کدام است؟

مهم ترین و رایج ترین انواع حساسیت و آلرژی به خصوص در کودکان عبارت است از:

رینیت آلرژیک (تب یونجه)

این بیماری یکی از شایع ترین موارد حساسیت و آلرژی در کودکان است. در واقع رینیت آلرژیک در اثر آلرژی های مختلف و تکرار آن ها ایجاد می شود و علائمی مانند آبریزش بینی، خارش بدن، عطسه و گرفتگی بینی دارد. در این بیماری کودک دچار علائمی مثل قرمزی چشم و مشکلات مزمن گوش نیز می شود. این بیماری با اینکه اغلب با عنوان تب یونجه شناخته می شود، هیچ ارتباطی به یونجه ندارد و باعث بروز تب نیز نمی شود.

گرفتگی بینی

شایع ترین علت گرفتگی بینی وجود حساسیت و آلرژی در کودکان است. گاهی اوقات یک بینی کودک به دلیل اینکه در هنگام خواب و یا بیداری از طریق دهان نفس می کشد تنگ می شود. این عارضه موجب می شود تا کودک نتواند شب ها آرام و کامل بخوابد و روز بعد خسته است. اگر تنفس از طریق دهان در کودکان بدون درمان باقی بماند، می تواند تأثیر منفی بر روی رشد استخوان های صورت و دندان ها داشته باشد. درمان زود هنگام و به موقع حساسیت و آلرژی هایی که سبب گرفتگی بینی می شود در اغلب موارد از پیشرفت و ادامۀ این عارضه جلوگیری خواهد کرد.

عفونت گوش

حساسیت و آلرژی منجر به التهاب گوش ها می شود و ممکن است در درون گوش تجمع مایعات ایجاد کند که می تواند باعث کاهش شنوایی گوش و عفونت آن بشود. کودکی که در سنین یادگیری صحبت کردن مهارت شنوایی اش به هر دلیلی آسیب ببیند و مختل شود، ممکن است در آینده نیز نتواند به درستی حرف بزند. حساسیت و آلرژی در کودکان همچنین منجر به خارش گوش ها، کم شدن شنوایی، پر شدن گوش و درد آن نیز می شود.

حساسیت های غذایی

حساسیت های غذایی رایج ترین و شایع ترین نوع حساسیت و آلرژی در کودکان است. بعضی از نوزادان شیرخوار حتی به مواد غذایی ای که مادرشان می خورد نیز واکنش های آلرژیک نشان می دهند. شایع ترین نوع حساسیت و آلرژی غذایی در کودکان، حساسیت به شیر و بادام زمینی است. دیگر مواد غذایی که باعث ایجاد حساسیت و آلرژی در کودکان می شود عبارت است از:

1- تخم مرغ
2- ماهی
3- صدف و میگو
4- سویا
5- آجیل های درختی مثل گردو، بادام و فندق
6- گندم

این آلرژی ها ممکن است در تمام دوران زندگی همراه فرد بماند و یا به صورت مقطعی تغییر کند.

نگهداری از حیوانات خانگی

نگهداری از حیوانات خانگی که امروزه رواج بیشتری نیز پیدا کرده است، ممکن است برای کودکان حساسیت و آلرژی در پی داشته باشد. اگر فرزند شما علائمی شبیه آسم، یا عطسه و آبریزش بینی دارد و در منزل شما حیوان خانگی هست، حتماً باید در اولین فرصت به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید و موضوع را با او در میان بگذارید.

منبع: www.ncbi.nlm.nih.gov