والدین چگونه می توانند به کودکان دارای مشکلات دستور زبان کمک کنند؟
ارائه کمکهای تخصصی برای کودکانی مانند پت بسیار مهم است، زیرا یک آسیب شناس گفتار و زبان قادر خواهد بود در هر زمان یک مهارت را انتخاب و برای اصلاح آن تلاش کند. هریک از مهارتهای از قبل مشخص شده، مستلزم هفته ها یا حتی ماه ها درمان و تمرین متمرکز است، قبل از اینکه کودک شما آمادگی این را پیدا کند آنها را در محاوراتش به کار ببرد. آسیب شناس گفتار و زبان می تواند کودک شما را برای انجام دادن فعالیتهایی در خانه راهنمایی کند و با شما درباره چگونگی به کار گیری پاداش و تقویت کننده هایی که باید برای تصحیح مهارت فرزندتان اعمال کنید، کمک کند و به توافق برسد تا اینکه در فرزندتان احساس بی کفایتی و طردشدگی ایجاد نشود. در اینجا، چند پیشنهاد ارائه می گردد• موقعی که کودکان به طور نادرست صحبت می کنند، سعی نکنید برای بهتر صحبت کردن از آنها بخواهید جملات را بعد از شما به صورتی صحیح تکرار کنند. زمانی که بیش از حد بر این موضوع تمرکز و توجه کنید که دختر یا پسر شما چگونه صحبت می کند و به اینکه چه می گوید توجه نکنید، به طور ناخواسته کودکتان را از تلاش برای صحبت کردن با خود ناامید می کنید و این برداشت که «مامان، موقعی که من به این صورت باهاش صحبت می کنم، دوست ندارد» در ذهن کودک شکل می گیرد و به راحتی به این نتیجه می رسد که: «مامان من را دوست ندارد.»
• به آنچه کودکتان می گوید گوش کنید و در پاسخ، آنچه را که او گفته است با استفاده از کلمات صحیح و ساختار جمله که از نظر دستوری درست باشد، تکرار نمایید. تأکید بر کلماتی که کودک جا می اندازد یا تغییراتی که در پایان کلمه ایجاد می کند، مفید است. بر تلفظ صحیح آنها از اول تا آخر کلمه تأکید کنید. همچنین، «انعکاس گفتار» از طرف شما به فرزندتان کمک می کند بداند پیامش را دریافت کرده اید.
مطالعه موردی: جاکوب . Jacob
جاکوب در 4.5 سالگی توسط مادرش برای ارزیابی زبان و گفتار به من ارجاع داده شده بود. ارجاع او بدین علت بود که با وجود اینکه از ۹ ماهگی به کودکستان رفته بود بچه گانه صحبت می کرد. به عنوان یک پزشک با این مورد خصوصی کار می کردم، و توانستم در همان هفته ای که مادرش او را آورد، اجرای آزمون را برنامه ریزی کنم. وقتی جاکوب برای ارزیابی وارد اتاق شد، قدری خجالتی بود و مایل نبود صحبت کند. او با دو دست محکم به مادرش چسبیده و پشت دامنش مخفی شده بود. با استفاده از عروسکهای خیمه شب بازی و عروسک حیوانات، سرانجام باعث شدم یک لبخند گذرا بزند و چند کلمه ای صحبت کند. مادرش با عصبانیت به من گفت: او واقعا خیلی بیشتر از اینها صحبت می کند. جای نگرانی نیست، هر آسیب شناس گفتار آگاه، میداند که مدتی طول می کشد تا مشکل برطرف شود و کودک اعتماد به نفس خود را به دست آورد. فرایند ارزیابی، بدون هیچ مشکلی در طی دو یا سه جلسه انجام شد.به آنچه کودکتان می گوید گوش کنید و در پاسخ، آنچه را که او گفته است با استفاده از کلمات صحیح و ساختار جمله که از نظر دستوری درست باشد، تکرار نمایید. تأکید بر کلماتی که کودک جا می اندازد یا تغییراتی که در پایان کلمه ایجاد می کند، مفید است.مهارتهای لغوی جاکوب بسیار قوی بود و مشکلی در انجام دادن و یا درک کردن آنچه به او گفته یا از او خواسته می شد، نشان نمی داد. با وجود این، با توجه به سنش تا حدی ناپایدار بود و به طور واضح مشکل خود را در ارتباط دادن جمله ها با یکدیگر و استفاده از شکل صحیح کلمات، نشان می داد. من آنچه را او می گفت و در هر جمله تعداد متوسط کلماتی را که استفاده می کرد، بر اساس طول جمله یادداشت می کردم. به همین صورت تأخیر کمی و کیفی در زبان کودک مشاهده می شد. علاوه بر این، جاکوب تا حدودی مشکلات جزئی تلفظی را هم نشان می داد و در کنار این مشکلات خطاهای شکل شناسی و نحوی را آشکار می کرد که این امر موجب گردید وجود مشکلات شنیداری را احتمال بدهم.موقعی که تاریخچه تحولی و طبی جاکوب را بررسی کردم، مادرش اظهار کرد دو سال پیش جاکوب دچار عفونت گوشی شدید و مقاومی شد، اما او حالا خوب است و در این چند ماه شکایتی از درد نداشته است. علاوه بر این، متوجه شدم آنچه را از او سؤال می کنم، می شنود و جواب می دهد؛ مگر اینکه مقابل تلویزیون نشسته باشد. می دانید که بچه ها چه جوری هستند.
احتمالا می توانید حدس بزنید جاکوب پس از این به کجا فرستاده شد. درست است، او را از طریق شنوایی سنجی سازمان، برای ارزیابی شنوایی به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دادم. حدس بزنید ارزیابی شنیداری چه چیزی را نشان داد؟ جاکوب آسیب خفیف گوش داشت که بر توانایی توالی سازی شنیداری اش اثر گذاشته بود. همچنین، مقداری مایع پشت پرده گوشش باقی مانده بود که این امر باعث شده بود صدای مربوط به گفتار را به صورت نامفهوم یا تحریف شده بشنود. برای خشک کردن مایع تحت درمان با آنتی هیستامین، و برای درمان عفونت خفیفی که مزمن شده بود، تحت درمان آنتی بیوتیک قرار داشت. در آزمایش بعدی معلوم شد هنوز در گوش میانی وی مایع وجود دارد و دچار نقص خفیف شنیداری است. به خاطر مقاوم بودن عفونت، دو ماه پس از ارزیابی اولیه من، در داخل مجراهای گوشش لوله گذاشته شد. در طول این دو ماه، برنامه درمانی گفتار و زبان را با جاکوب شروع کردم. او هفته ای دو بار برای جلسات فردی می آمد و والدینش بر روی فعالیتهایی که ارائه کرده بودم تا در منزل انجام دهند، به طور مستمر بر روی آن تکالیف کار می کردند. زمانی که جاکوب کودکستان را تمام کرد، در آن زمان در ۹۰ تا ۱۰۰٪ سطح سنی اش صحبت می کرد. او درمان زبان و گفتار را پشت سر گذاشته و اخیرا دوره دبیرستان را با افتخار به اتمام رسانده است.
منبع: مشکلات گفتاری، زبانی و شنیداری کودکان، پاتریسا هاماگوچی، نادر باقری،علی غنایی، چاپ اول، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد 1390
