شیر سویا
شیر سویا و سایر محصولات سویا اجزا اصلی آشپزی سنتی آسیا بشمار می رود.از شیرسویا می توان توفو درست کرد و جایگزین پنیر لبنی کرد. گفته می شود، آغازاستفاده از شیر سویا ۸۲سال قبل از میلاد در چین بوده است.
در کشور های دیگر آسیایی مانند ژاپن و مالزی نیز شیر سویا خیلی کاربرد دارد.
امروزه در سراسر جهان از آن استفاده می شود و انواع مختلف آن به راحتی در خیلی از کشورها در دسترس است.
شیرسویا از دانه سویا گرفته می شود. خیلی از افراد شیر سویا را بخاطر تنوع آن و قابلیت جایگزینی آن بجای شیر انتخاب می کنند.
برای افرادی که نسبت به لاکتوز حساسیت دارند،شیرسویا منبع غنی پروتئین بشمار می رود. شیر سویا با طعم شوکولات و وانیل در بازار موجود است.
در خیلی از کشورها از جمله چین و هند، برخی شیرسویا نمکی می خورند.
با توجه به مقرون به صرفه بودن سویا و محبوبیت روزافزون آن در سراسرجهان، مطالعات زیادی برای بررسی خواص دیگر این محصول گیاهی طبیعی آغاز گریده است.
مواد مغذی شیر سویا
شیرسویا غنی نشده، منبع انرژی، پروتئین، قند، فیبر رژیمی و چربی است. از میان املاح، شیر سویا کلسیم،آهن،منیزیم،فسفر،پتاسیم، سدیم و روی دارد و حاوی ویتامین های مختلف مانند فولات،تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامینB6،ویتامین B12 و ویتامین D ،ویتامین E و ویتامین K است. همچنین اسید چرب اشباع شده و اسید چرب اشباع نشده مونو و پلی دارد.تمام این مواد مغذی به حفظ سلامت کمک می کنند.ارزش غذایی شیرسویا با توجه به غنی شدن ویا طبیعی بودن متفاوت است.
گرچه پروتئین شیر سویا را می توان برابر شیر گاو دانست اما درصد بقیه مواد مغذی آن پایین است و غنی کردن آن با ویتامین و املاح روش معمولی برای محصولات شیرسویا بشمار می رود.
شیر سویا غنی شده با کلسیم و ویتامین برای کسانی که رژیم گیاه خواری دارند و یا به لبنیات حساسیت دارند بسیار مناسب است. پروتئین و ایزوفلاون شیر سویا چه غنی شده ویا طبیعی مغذی اند و خواص پیشگیری کننده دارند. ارزش غذایی محصولات شیر سویا در برند های مختلف، متغیر است.
خواص شیر سویا
کاهش کلسترول
شیر سویا حاوی پروتئین است که برای رشد مفید می باشد. پروتئین از آمینو اسید تشکیل شده که در جلوگیری از بیماری ها موثر است.آمینو اسید و ایزوفلاون پروتئین سویا به کاهش کلسترول کمک می کند. نتایج مطالعات دیگر نشان می دهد که مصرف ایزوفلاون سویا سطح سروم کلسترول در سالمندان را پایین می آورد.
در میان بیماران دیابتی نوع دو، استفاده شیر سویا با تعادل فشارخون مرتبط است. بنابراین استفاده از شیر سویا یکی از روش های موثر در تقویت سلامت قلبی عروقی است.
تسکین مشکلات پس از یائسگی
شیرسویا برای مشکلات پس از یائسگی می تواند تسکین بخش باشد.مطالعات نشان می دهد که ایزوفلاون سویا به حفظ میزان استروژن در زنان یائسته کمک می کند.
مصرف شیرسویا در زنان پس از یائسگی می تواند از بروز بیماری هایی که در اثر کمبود هورمون استروژن ایجاد می شوند،کمک کند.
تاثیرات آنتی اکسیدان ایزوفلاون سویا در کاهش بیماری های مزمن بویژه بیماری های سیستم قلبی عروقی بسیار چشمگیر است.
جلوگیری از پوکی استخوان
شیرسویا از پوکی استخوان در زنان یائسه جلوگیری می کند.در زنان یائسه احتمال بروز پوکی خیلی بالا است. عموما کمبود کلسیم احتمال پیشرفت این بیماری را بالا می برد.
مطالعات انجام گرفته نشان می دهد که مصرف پروتئین حیوانی میزان دفع ادرار کلسیم را افزایش می دهد و این موضوع برای پروتئین گیاهی مانند سویا صدق نمی کند.
از آنجایی که شیر سویا با کلسیم غنی شده است، می توان گفت شیر سویا به حفظ و تامین ترکیبات مغذی برای بدن کمک می کند.
هورمون های طبیعی جایگزین مانند ایزوفلاون ها موجب حفظ تراکم استخوان و کاهش احتمال شکستگی استخوان در زنان یائسه می شوند.
جلوگیری از سرطان
بر اساس تحقیقات انجام شده، مصرف شیر سویا در کاهش سطح استرژن سروم و احتمال ابتلا به سرطان سینه موثر است.سرطان سینه یکی از رایج ترین سرطان ها میان زنان است و با میزان استروژن ارتباط دارد و احتمال بروز آن در زنان یائسته بیشتر است.
بر اساس نتایح یکی از تحقیقات انجام شده مردانی که مقادیر زیادی شیر سویا مصرف می کنند ، احتمال بروز سرطان پروستات در آنها کمتر است.
عملکرد ضد سرطانی
تاثیرات آنتی اکسیدان های ایزوفلاون سویا می تواند در کاهش ابتلا به برخی از بیماری های مزمن مفید باشد.پنیر شیر سویا یا توفو حاوی آنتی اکسیدان است و خواص هپاتو پروتیکتیو( مبارزه با بیماری های کبدی) دارد که در کاهش استرس اکسیداتیو و صدمات آن موثر است.
یکی از مطالعات حاکی از آن است که مصرف آن در جلوگیری از آسیب های کبدی که استرس اکسیداتیو ایجاد می کند، کمک کننده است.
نتایج تحقیقات دیگر به خواص ضد اکسیدانی شیر سویا در افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی و کاهش علائم یائسگی زنان تاکید دارد.
کنترل چاقی و کاهش کلسترول
مقادیر بالای ایزوفلاون شیر سویا به کاهش چاقی متابولیسمی در مردان و زنان یائسه کمک می کند.بجز این خاصیت، به کاهش سایز دور کمر افراد فربه و دارای اضافه وزن موثر است.تاثیرات هورمونی ایزوفلاون سویا در مهار کردن فرایند adipogenesis (تقسیم و تمایز سلولی به چربی) و در نتیجه کاهش حجم بافت چربی چشمگیر است.
افرادی که ایزوفلاون سویا استفاده می کنند نه تنها از خاصیت ضدچاقی استفاده می برند بلکه از کاهش کلسترول LDL و بدنبال آن پیشگیری از بیماری های قلبی بهره مند می شوند.
خلاصه
بطور خلاصه می توان گفت شیر سویا حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی است که از بدن در برابر ابتلا به بیماری های مزمن مختلفی محافظت می کند .این امر در جوامع پیر اهمیت بیشتری دارد.امروزه شیر سویا را باویتامین ها و املاحی مانند کلسیم غنی می سازند.
بخاطر مقادیر بالایی از فیتواستروژن شیر سویا ، زنان یائسه آن را در برنامه غذایی خود قرار می دهند.
ایزوفلاون سویا با کاهش کلسترول، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را پایین می آورد و با ایفا نقش منبسط کننده ،جریان خون سیستم قلبی را تقویت می کند.
این ماده از چاقی جلوگیری می کند .
طبق تحقیقات دانه سویا برای بدن مفید است و بسته به کیفیت و مواد مغذی غنی شده محصولات شیر سویا و میزان مصرف و جذف ایزوفلاون ، انواع مختلفی دارد.
منبع: سایت راستینه
