نرم افزارهای رایانه‌ای به طور کلی به دو دسته اصلی به نام نرم افزار سیستم و نرم افزار کاربردی تقسیم می‌شوند. حالت اول مربوط به برنامه‌هایی است که قصد دارند با سخت افزار کار کنند و زمینه کار را برای اجرای برنامه‌ها فراهم کنند. از طرف دیگر، برنامه‌های دیگری وجود دارند که کاربران را قادر می‌سازند کارهای خاصی از قبیل نگه داشتن سابقه، ایجاد تصویر، ویرایش فیلم، پخش فایل‌های رسانه‌ای و سایر موارد مورد نیاز سرگرمی را انجام دهند.

یکی از برجسته‌ترین نرم افزارهای سیستم، ابزارهای نرم افزاری رایانه‌ای است که به آنها فقط "ابزارهای نرم افزاری" یا "ابزارها" نیز گفته می‌شود. هدف اصلی آنها اطمینان از عملکرد صحیح سیستم است. آنها به عملکرد کارآمد سخت افزار، سیستم عامل، امکانات ذخیره داده‌ها و بسته‌های نرم افزاری کاربردی شخص ثالث کمک می‌کنند. از آن جا که آنها بیشتر روی تعمیر و نگهداری دستگاه تمرکز دارند، سر و کار داشتن با آنها می‌تواند پیچیده باشد. به طور معمول، اکثر سیستم عامل‌ها به طور پیش فرض با تعدادی از این برنامه‌های کاربردی همراه هستند.

لیست ابزارهای مختلف

فشرده سازی دیسک

ابزارهای فشرده سازی دیسک کار فشرده سازی یا رفع فشردگی داده‌ها روی درایو را انجام می‌دهند تا فضای بیشتری برای ذخیره سازی داده‌های اضافی در دسترس باشد. چند تا از محبوب‌ترین ابزارهای فشرده سازی دیسک این‌ها هستند: DoubleDisk Gold ، XtraDrive ، Stacker ، DiskDoubler وSuperStor Pro.

دیسک چکرها و پاک کننده‌ها

آنها هارد دیسک را برای هرگونه فایل آسیب دیده یا غیر ضروری بررسی می‌کنند و آنها را برای عملکرد کارآمد دیسک سخت حذف می‌کنند. آنها برای افزایش سرعت یک ماشین آهسته خوب هستند. چند تا از متداول‌ترین ابزارها از این نوع عبارتند ازCHKDSK ، Disk Checker، ADRC Hard Disk Checker و غیره.

پروفایل‌های سیستم

پروفایل‌های سیستم وظیفه دارند اطلاعات کاملی در مورد برنامه‌های نصب شده و دستگاه‌های سخت افزاری متصل به سیستم در اختیار کاربر قرار دهند. چند تا از چنین برنامه‌های کاربردی خوبی عبارتند ازCPU Speed Pro ، SekChek Local ، Sisoft SANDRA ، Lavalys EVEREST Ultimate Edition ، Belarc ، HwiNFO32 و غیره.

ضد ویروس

بسته‌های ضد ویروس بسیاری برای خرید در بازار وجود دارد و حتی برخی نسخه‌های رایگان برای بارگیری نیز وجود دارد. برخی از برنامه‌های ضد ویروس عبارتند ازSymantec Norton Anti Virus ،Ad-Aware Pro ، ESET NOD32، McAfee VirusScan وWindows Live OneCare.

پشتیبان گیری

همان طور که از نام آن پیداست، از این ابزارها برای کپی کردن کلیه اطلاعات و استفاده از آن در صورت لزوم، از جمله در صورت خرابی یا فساد دیسک، استفاده می‌شود. نمونه‌های خوب این ابزارها شامل این موارد است: Windows Home Server Computer Backup ، Norton Ghost ، Backup Exec ، NetBackup ، IBM Tivoli Storage Manager وEMC Legato NetWorker.

ابزارهای پارتیشن بندی دیسک

این برنامه‌ها به کاربر کمک می‌کنند هارد دیسک را به پارتیشن‌هایی تقسیم کند، که می‌تواند منجر به مدیریت مؤثر داده شود. مهمترین مزیت پارتیشن بندی دیسک این است که از ایجاد هرگونه تغییر تصادفی یا هدفمند در پرونده‌های سیستم جلوگیری می‌کند. مثال‌های آن شامل این موارد است: Microsoft fdisk، Logic Disk Manager ، Partition Master و Maxblast.

شبکه

این‌ها ابزارهای پایین رتبه‌تر سیستم هستند که به کاربر اجازه می‌دهد چندین جنبه‌ی یک شبکه متصل شده را تعیین کند. آنها با چک کردن این که آیا شبکه وصل است یا نه، روتور کار می‌کند یا نه و سایر مشخصات فنی دیگر شروع می‌کنند. برخی دستورات ساده برای شروع کار آنها عبارتند ازping ، ipconfig، traceroute ، nslookup ، spray ، route و غیره.

اینها برخی از ابزارهای نرم افزاری رایانه‌ای اساسی بود که در محاسبات مورد استفاده قرار می‌گیرد. به یاد داشته باشید که آنها فقط باعث افزایش عملکرد رایانه شخصی شما می‌شوند و به شما کمک نمی‌کنند که با رسانه‌ها و سرگرمی‌هایی مانند ویدیو، بازی‌ها، آهنگ‌ها و غیره کار کنید، همچنین توجه داشته باشید که برخی از ابزارهای خوب و مفید از قبل همراه با خود سیستم عامل موجود هستند.

نمونه‌هایی از نرم افزارهایی که به درک کامل مفهوم کمک می‌کنند

نرم افزار رایانه‌‌ای تعامل بین ما و رایانه‌ها را تسهیل می‌کند. اگر بتوان گفت سخت افزار بدنه یک سیستم رایانه‌ای را تشکیل می‌دهد، نرم افزار ذهن این سیستم است. نرم افزار به برنامه‌ها، رویه‌ها و مستندات رایانه‌ای اشاره دارد که وظایف خاصی را در یک سیستم رایانه‌ای انجام می‌دهند.

نرم افزار کاربردی نرم افزاری است که برای کاربران نهایی طراحی شده است و از این رو این نرم افزارها تحت عنوان برنامه‌های کاربر نهایی نیز شناخته می‌شوند. این نرم افزارها توانایی‌های یک کامپیوتر را برای انجام کارهایی که کاربر مایل به انجام آن‌ها بر روی یک سیستم رایانه‌ای است، به کار می‌گیرند. به طور معمول، اکثر سیستم عامل‌ها به طور پیش فرض با تعدادی از برنامه‌های کاربردی همراه هستند. به برخی از نمونه‌های مختلف نرم افزار کاربردی نگاه کنید:

- نرم افزار دسترسی به محتوا

از آن برای دسترسی به محتوا بدون ویرایش آن استفاده می‌شود. نرم افزارهای رسانه‌ای الکترونیکی مانند پخش کننده‌های رسانه، پخش کننده‌های ویرایشگر و همچنین مرورگرهای وب، که دسترسی کاربر به محتوای وب را امکان پذیر می‌سازند، نمونه‌هایی از نرم افزار دسترسی به محتوا هستند.

- نرم افزار آموزشی

از آنها برای ارائه تست‌ها و پیگیری روند پیشرفت و اهداف آموزشی استفاده می‌شود.

- نرم افزار سازمانی

این نرم افزار نیازهای فرآیندهای سازمانی و جریان داده را برآورده می‌کنند. مدیریت ارتباط با مشتری و نرم افزار مدیریت زنجیره تأمین، نمونه‌های خوبی از نرم افزار سازمانی هستند.

- نرم افزار کارگر اطلاعات

این نرم افزار نیازهای فرد را برای مدیریت اطلاعات مربوط به یک پروژه یا یک بخش واحد برآورده می‌کند. نرم افزارهای مدیریت منابع و ابزارهای مستند سازی برخی از نرم افزارهای رایج کارگر اطلاعات هستند.

- نرم افزار توسعه رسانه

از آنها برای تولید رسانه‌های چاپی و الکترونیکی در بخش آموزشی و تجاری استفاده می‌شود.

- نرم افزار مهندسی محصول

از این نرم افزار در ساخت محصولات سخت افزاری و نرم افزاری استفاده می‌شود. رابط‌های برنامه نویسی کاربردی و محیط توسعه یکپارچه (IDE) نمونه‌های شناخته شده نرم افزار مهندسی محصول هستند.

- نرم افزار شبیه سازی

آنها برای شبیه سازی سیستم‌های فیزیکی و انتزاعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شبیه سازهای رایانه‌ای که برای شبیه سازی مفاهیم علمی و ایده‌های اجتماعی، میدان نبرد، شبیه ساز پرواز و وسایل نقلیه استفاده می‌شوند برخی از نمونه‌های محبوب نرم افزارهای شبیه سازی هستند.

منبع: استفان رامپور