مشقِ امشبِ خدا
اگر مشق کلاس اول دبستان به‌اندازه ی اول دبیرستان باشد، خیلی ناعادلانه می‌شود. چون قدرت فکری و جسمی دانش‌آموز دبستانی و دبیرستانی خیلی با هم فرق دارد.
حالا خدا می‌خواهد به ما مشق بدهد. می‌دانی مقدارش چقدر است؟
«لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها»1
«خداوند هیچ‌کس را جز به‌اندازه ی توانش تکلیف نمی‌کند.»
اما خیال نکنی که پس حالا می‌توانی به‌جای مشق خودت، مشق اول دبستانی‌ها را بنویسی و بگویی که خدا سخت نگرفته، نه، خدا سخت نمی‌گیرد؛ ولی از تو می‌خواهد که ظرف قدرتت را بزرگ کنی، خیلی بزرگ. اصلاً مشق خدا همین است: کوچک نمان، خودت را بزرگ کن!
حالا خدا می‌خواهد به ما مشق بدهد. می‌دانی مقدارش چقدر است؟
«لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها»1
«خداوند هیچ‌کس را جز به‌اندازه ی توانش تکلیف نمی‌کند.»
اما خیال نکنی که پس حالا می‌توانی به‌جای مشق خودت، مشق اول دبستانی‌ها را بنویسی و بگویی که خدا سخت نگرفته، نه، خدا سخت نمی‌گیرد؛ ولی از تو می‌خواهد که ظرف قدرتت را بزرگ کنی، خیلی بزرگ. اصلاً مشق خدا همین است: کوچک نمان، خودت را بزرگ کن!
برخورد با گردن‌کلفت‌ها
حال آدم بد می‌شود از آدم‌هایی که وقتی به یک گردن‌کلفت می‌رسند، مثل موش کوچک می‌شوند؛ اما وقتی به آدم‌های صاف و ساده می‌رسند، خودشان شیر می‌شوند و عین گردن‌کلفت‌ها برخورد می‌کنند. این یعنی این که آدم‌ها خیلی «ذلیل» هستند و این قاعده ی قرآنی را باور نکرده‌اند:
«إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمیعاً2»
«همه ی عزت پیش خداست.»
بله، عزت را باید در کربلا دید که امام حسین علیه السلام و یاران‌شان اگرچه ظاهرا در ضعف بودند؛ ولی حاضر نشدند در مقابل گردن‌کلفت‌ها کوتاه بیایند و حتی مذاکره کنند. برای همین هم شعار یاران امام حسین علیه السلام همیشه این بوده است:
«هیهات منا الذله!»
یعنی محال است که ما ذلیل شویم!
حالا معلوم می‌شود که کدام یک از ما ذلیل است و کدام یک عزیز!
«إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمیعاً2»
«همه ی عزت پیش خداست.»
بله، عزت را باید در کربلا دید که امام حسین علیه السلام و یاران‌شان اگرچه ظاهرا در ضعف بودند؛ ولی حاضر نشدند در مقابل گردن‌کلفت‌ها کوتاه بیایند و حتی مذاکره کنند. برای همین هم شعار یاران امام حسین علیه السلام همیشه این بوده است:
«هیهات منا الذله!»
یعنی محال است که ما ذلیل شویم!
حالا معلوم می‌شود که کدام یک از ما ذلیل است و کدام یک عزیز!
بهترین تکه‌کلام
بعضی حرف‌ها باید تکه‌کلام ما شود، نه فقط در مقابل دیگران؛ بلکه برای خودمان. مثل وقتی‌که در زندگی به مشکل می‌خوریم، یا حق مان ضایع می‌شود یا نگران مسئله‌ای هستیم. اصلاً همین امتحان‌های درسی که به‌زودی همه درگیرشان می‌شویم، فرصت خوبی است که این آیه را برای ما ملکه کند:
«أَلَیْسَ اللَّهُ بِکَافٍ عَبْدَهُ3»
آیا خداوند برای (نجات و دفاع از) بنده‌اش کافی نیست؟!
چقدر آرامش‌بخش! انگار هیچ غم و غصه دیگری وجود ندارد برای کسی که بنده ی این خدا باشد...
«أَلَیْسَ اللَّهُ بِکَافٍ عَبْدَهُ3»
آیا خداوند برای (نجات و دفاع از) بنده‌اش کافی نیست؟!
چقدر آرامش‌بخش! انگار هیچ غم و غصه دیگری وجود ندارد برای کسی که بنده ی این خدا باشد...
امیدوارکننده‌ترین آیه
اول فکر کن، بعد بخوان. کدام آیه ی قرآن امیدوارکننده‌تر است؟ این سوال را خیلی‌ها پرسیده‌اند. خیلی‌ها هم خیلی جواب‌ها داده‌اند...
از امام باقر علیه السلام پرسیدند: «امیدبخشترین آیه ی قرآن کدام آیه است؟»
حضرت فرمود: «اطرافیان شما چه می‌گویند؟»
گفتند: «آن‌ها آیه ی (ای بندگان من که بر خود اسراف کرده‌اید، از رحمت خدا ناامید نباشید.4) را امیدوارکننده‌ترین آیه می‌دانند.»
حضرت فرمود: «اما ما اهل بیت چنین نظری نداریم... به نظر ما امیدبخشترین آیه این است:
وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَى5
و پروردگارت آن قدر به تو عطا خواهد کرد که راضی شوی.که منظور از آن شفاعت است. »
سپس ادامه دادند: «یکی از دلایل ترجیح این آیه این است که در آیه ی مورد نظر شما، شرط رسیدن به رحمت خدا، توبه و تسلیم و عمل نیک است؛ اما در آیه ی مربوط به شفاعت، هیچ قید و شرطی جز رضایت پیامبر مهربانی و رحمت وجود ندارد.»
از امام باقر علیه السلام پرسیدند: «امیدبخشترین آیه ی قرآن کدام آیه است؟»
حضرت فرمود: «اطرافیان شما چه می‌گویند؟»
گفتند: «آن‌ها آیه ی (ای بندگان من که بر خود اسراف کرده‌اید، از رحمت خدا ناامید نباشید.4) را امیدوارکننده‌ترین آیه می‌دانند.»
حضرت فرمود: «اما ما اهل بیت چنین نظری نداریم... به نظر ما امیدبخشترین آیه این است:
وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَى5
و پروردگارت آن قدر به تو عطا خواهد کرد که راضی شوی.که منظور از آن شفاعت است. »
سپس ادامه دادند: «یکی از دلایل ترجیح این آیه این است که در آیه ی مورد نظر شما، شرط رسیدن به رحمت خدا، توبه و تسلیم و عمل نیک است؛ اما در آیه ی مربوط به شفاعت، هیچ قید و شرطی جز رضایت پیامبر مهربانی و رحمت وجود ندارد.»
نویسنده: محمدحسین شاه آبادی
تصویرساز: معصومه کشایی
پی نوشت:
2. سوره ی یونس آیه ی 65
3. سوره ی زمرآیه ی 36
4. سوره ی زمر آیه ی 53
5. سوره ی ضحی آیه ی 5
