ضرب المثل‌ها که از ادبیات شفاهی سرچشمه می گیرند، بخش جدایی ناپذیر از فولکلور ملتها هستند. ادبیات شفاهی هر ملتی دارای مجموعه غنی از ضرب المثل هاست که هم علما و هم عوام از آنها به عنوان چکیده های ارزشمند زندگی شان یاد می کنند. زبان فارسی نیز با برخورداری از هزاران سال تجربه از این چکیده ها بهره مند است. ضرب المثل های فارسی فراوانی وجود دارد که از طریق آنها نسل های حال و آینده می توانند اطلاعات زیادی در مورد عقاید نیاکان گذشته خود کسب کنند. این مقاله نقش عمده ضرب المثل های زبان فارسی را در حفاظت از عقاید ملتی که از داشتن یک تمدن کهن و مشهور بهره می برد، بررسی می کند. برای کسب اطلاعات لازم در مورد ضرب المثل ها و نقش آنها در حفاظت از فرهنگ و هویت ایرانی از روش کتابخانه ای استفاده شده است. سؤال اصلی این است که آیا ضرب المثل ها می توانند عقاید ارزشمند ایرانیان را در فضای مجازی عصر حاضر محفوظ نگه دارند؟ نتایج نشان می دهد که ضرب المثل های فارسی به عنوان نتایج تجارب مردم ایران در نگهداری از عقاید ارزشمند ایرانیان و انتقال آنها به نسل جدید در شرایط کنونی در فضای مجازی از قابلیت بالایی برخوردارند.
هدف اصلی این مقاله بررسی و شناخت ویژگی ها و کارکردهای سیاسی و فرهنگی فضای مجازی در عرصه هویت ملی است. گسترش روزافزون ابزارها و امکانات ارتباطی و اطلاعاتی متنوع و جذاب، ساختارهای فکری و فرهنگی جوامع را به همسانی و همگونی گرایش داده است. امروزه با ظهور اینترنت و مجموعه امکانات و الزاماتی که ایجاد کرده، سرعت و حجم مراودات و ارتباطات اجتماعی بین افراد افزایش یافته و زمینه مناسبی برای تقویت هویت و نیز انتقال فرهنگی میان کاربران به وجود آمده است. اینترنت با زدودن مرزهای زمان و مکان سبب شده که همه ادیان دسترسی یکسانی به مخاطبان خود داشته باشند و اینترنت می تواند تبدیل به فضایی شود که در آن هویت کاربران دستخوش تغییرات شود. به عنوان نمونه می توان به اجتماعات مجازی در قالب شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک، توییتر و یوتیوب اشاره نمود. این مقاله با استفاده از روش تحلیل اسنادی ضمن معرفی ویژگی ها و ابعاد فضای مجازی و بررسی کار کردها و آثار فعالیت و حضور در این فضا در عرصه هویت ملی در پی پاسخ به این سؤال اصلی است که فضای مجازی چه ویژگی ها و کارکردهای سیاسی و فرهنگی در عرصه هویت ملی دارد؟ یافته ها نشان میدهد که اوقات فراغت همواره نقش تعیین کننده ای در تحولات هویتی مشارکت کنندگان دارد. ارتباط مجازی راحت ترین و جدیدترین نقابی است که چهره واقعی افراد را پنهان می کند. ویژگی ناشناس بودن و نبود کنترل های اجتماعی، مسئولیت پذیری فرد در قبال عملش را کاهش می دهد. از سوی دیگر جوامع مجازی موجب تغییراتی در رشد عواطف انسانی در قالب دوستی های اینترنتی می شوند، عواطفی که جز در ارتباط مستقیم رشد نمی یابند. به نظر می رسد امروزه به واسطه ظهور وسایل ارتباطی پیشرفته فضایی که هویت ملی در آن شکل می گرفت، دچار تحول جدی شده است. از طرفی یکی از پیامدهای هویتی مشارکت در این فضا بازاندیشی در مورد هویت خویشتن از جمله بازاندیشی در شیوه زندگی، پوشش ظاهری و تصمیمات آینده شده است. بنابراین، با توجه به گستره پردامنه حوزه فضای مجازی در شئون گوناگون اخلاق، فرهنگ و سیاست گذاری، بومی سازی این فضا و سازگار ساختن آن با فرهنگ و هویت ملی هر جامعه ضرورت دارد.
امروزه گسترش وسایل ارتباطی سبب رویارویی انسان با اطلاعات گوناگون و متنوع از محیط های مختلف شده است، که نتیجه و پیامد آن تأثیر بر روی تمام جوانب دیگر زندگی و از جمله هویت افراد بوده است. امروزه به وسیله رسانه ها مخصوصا ماهواره انتخاب های فراوانی در برابر فرد وجود دارد که سبب ایجاد هویت‌های گوناگون گردیده است. هدف اصلی این پژوهش نیز بررسی آسیب شناسی تأثیر برنامه‌های تلویزیونی ماهواره بر هویت اجتماعی - فرهنگی دانشجویان می باشد.
مطالعه حاضر، با استفاده از روش پیمایش و استفاده از نظریات جرج هربرت میدی آنتونی گیدنز و هارولد لاسول به عنوان چارچوب نظری به بررسی تأثیر متغیر ماهواره بر هویت مذهبی، هویت فرهنگی و هویت سیاسی دانشجویان می پردازد. جامعه آماری طرح شامل ۶۳۵۱ نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه در سال ۱۳۹۰ می باشند. حجم نمونه ۳۶۲ نفر و با استفاده از روش کوکران به دست آمده که با شیوه نمونه گیری تصادفی ساده مورد سنجش قرار گرفته اند. ابزار تحقیق پرسشنامه می باشد که جهت سنجش پایایی و اعتبار ابزار به ترتیب از روش های آلفای کرونباخ و همسازی درونی گویه ها استفاده شده است.
نتایج پژوهش نشان دهنده تأثیر پررنگ ماهواره بر هویت می باشد، رسانه‌های جمعی با تأثیری که بر فرهنگ و ساختارهای اجتماعی و نظام بین المللی دارند، سبب شده اند به نوعی همه دنیا با چالشی به اسم بحران هویت روبرو شوند، بحرانی که رفته رفته به افول فرهنگی و بی‌هویتی مبدل خواهد شد و سبک زندگی خاص و هدفمندی را اشاعه خواهد داد. در این میان، برنامه‌های ماهواره‌ای نقش پررنگ تری را در تحول و دگرگونی فرهنگی، دینی، سیاسی، مخصوصا در بین جوانان ایفا می کنند.
منبع: فضای مجازی و هویت، دکتر شقایق حیدری، انتشارات تمدن ایرانی، چاپ دوم، تهران، 1394
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
