آشنایی اجمالی با سوره مطفّفین
مطففین یعنی کم فروشان.این سوره در مکه نازل شده و دارای 36 آیه می باشد.
محتوای سوره مطففین بر پنج محور دور می زند:
1-هشدار وتهدید شدیدی نسبت به کم فروشان.
2-بخشی از سرنوشت «فجّار»در آن روز بزرگ.
3-قسمتی از مواهب عظیم و نعمتهای روح پرور نیکوکاران در بهشت.
4-اشاره ای به استهزای جاهلانه کافران نسبت به مؤمنان ومعکوس شدن این کار در قیامت.
5-اشاره به این مطلب که گناهان از عدم ایمان راسخ به رستاخیز سرچشمه می گیرد.
در آغاز این سوره کم فروشان به شدیدترین حالت، مورد تهدید پروردگار قرار می گیرند. برگردان آیات 1 تا 6 چنین است:
هلاکت و عذاب بر کم فروشان باد؛ آنان که چون از مردم (چیزی به) پیمانه ستانند، تمام و کامل می گیرند، و چون برای آنان پیمانه یا وزن کنند، به ایشان کم می دهند. مگر آنان گمان نمی دارند که برانگیخته خواهند شد؟ (در) روزی عظیم؛ روزی که مردم در برابر پروردگار جهانیان به پا می ایستند.
از امام باقر (علیه السلام) روایت شده است که: این سوره وقتی که نازل شد که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) وارد مدینه شده بود. مردم مدینه در آن روز از حیث ترازوداری بدترین مردم بودند، و در نتیجه آمدن این سوره ترازوداریشان خوب شد.
مطففین حق را به نفع خود رعایت می کنند، ولی برای دیگران رعایت نمی کنند. به عبارت دیگر آنگونه که حق را برای خود می خواهند، برای دیگران نمی خواهند.
این روحیه و این کار باعث تباهی جامعه انسانی است که اساس آن بر رعایت حقوق متقابل است. اگر افراد جامعه حدود یکدیگر را رعایت نکنند فساد در تمام امور گسترش می یابد. قرآن کریم رعایت نکردن حقوق دیگران را سخت نکوهش می کند و آن را مردود می داند. البته ریشه این عمل، غفلت از روز رستاخیز است.
در بخش بعدی سوره، از قضای حتمی الهی نسبت به فجار یعنی بدکاران و نیز ابرار یعنی نیکان، خبر می دهد. آن قضای حتمی و سنت ثابت الهی این است که: بدکاران در سجین یعنی در جهنم و نیکان در علیین یعنی درجات عالی بهشت و منازل قرب خدا جای می گیرند.
درباره ابرار در این سوره می خوانیم
براستی نیکوکاران در نعیم (الهی) خواهند بود. بر تختها (نشسته و) می نگرند. از چهره هایشان طراوت نعمت (بهشت) را در می یابی. از باده ای مهر شده، نوشانیده می شوند. (باده ای که) مهر و موم آن، مشک است. بجاست که مشتاقان (برای رسیدن به این زندگی) بر یکدیگر پیشی گیرند. شرابی که آمیخته با (شراب چشمه) تسنیم است. چشمه ای که مقربان (درگاه الهی) از آن می نوشند.ابرار کسانی هستند که روحی وسیع و همتی بلند و اعتقاد و عملی نیک دارند. و منظور از کتاب الابرار نامه اعمال نیکان و پاکان و مؤمنان است که در یک دیوان کل به نام علّیّین قرار دارد که بسیار بلند مرتبه و والامقام است.
رسول گرامی اسلام می فرماید:«هنگامی که بنده گناه کند،نکته سیاهی در قلب او پیدا می شود که اگر توبه کند واز گناه دست بر دارد واستغفار نماید قلب او صیقل می یابد،و اگر باز هم به گناه برگردد سیاهی افزون می شود تا تمام قلبش را فرا می گیرد.
شان نزول
مفسران برای آیه 29 تا پایان سوره شأن نزول نقل کرده اند: روزی علی(علیه السلام) وجمعی از مؤمنان از کنار جمعی از کفّار مکه گذشتند،آنها به علی(علیه السلام) ومؤمنان خندیدند واستهزا کردند،این آیات نازل شد وسرنوشت این گروه کافر استهزا کننده را در قیامت روشن ساخت.در این سوره اشاره به برترین شراب طهور بهشتی می کند که از آسمان بهشت یا طبقات بالای آن فرو می ریزدو مقربان آن را بطور خالص می نوشند. این شراب بهشتی پاداش کسانی ذکر شده که از شراب آلودة دنیا چشم بپوشند و کسانی که در روز گرم تابستان روزه بگیرند.
پیغمبر اکرم (صلی اله علیه و آله)به علی (علیه السلام) فرمود:«ای علی،کسی که خمر وشراب را به خاطر خدا ترک کند خداوند متعال او را از شراب زلال در بستة مهر شده بهشتی سیراب می کند».
فضیلت قرائت سوره مطففین
در سخنی از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم آمده است: هر کس که سوره مطففین را قرائت نماید خداوند به او شرابی از باده سر به مهر، می نوشاند.(1)امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر کس در نمازهای واجب خود سوره مطففین را قرائت نماید خداوند امنیت از اتش را به او عطا می کند به گونه ای که نه تو آتش را می بیند و نه آتش او را. در روز قیامت بر روی پل جهنم عبور نمی کند و از او محاسبه نمی شود.(2)
آثار وبرکات سوره سوره مطففین
1) برای حفظ موجودی انبارها
از رسول خدا صلی الله علیه واله و سلم نقل شده است: اگر این سوره را بر مخزن و انباری بخوانند از هر گونه خطر و افتی حفظ می شود. (3)امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: سوره مطففین را بر هر چیزی بخوانند از شر و آفت حشرات روی زمین نگاه داشته می شود.(4)
پی نوشت:
(1) مجمع البیان، ج10، ص289
(2) ثواب الاعمال ص122
(3) تفسیرالبرهان، ج10، ص289
(4) همان
منبع: سایت رواق الحجاج
