شیر مادر هضم آسانی دارد و زمان و برنامه مشخصی برای تغذیه شیرخوار نمی توان ارائه کرد. این واقعیت طبیعی است که وقتی شکم شیر خوار به طور مرتب پر باشد و پستانها پی در پی تخلیه شوند از بسیاری مشکلات شیردهی پیشگیری می شود هیچ جدول زمانی نمی تواند مشخص کننده زمان شیردهی باشد. برخی کودکان زودتر از ۲ ساعت یکبار و برخی دیگر فواصل زمانی طولانی تر نیاز به تغذیه دارند. آنچه مسلم است اگر کودک از نظر افزایش وزن مشکلی نداشته باشد می توانید بعد از حدود ۲۰ دقیقه عمل شیر دادن را قطع کنید و مطمئن باشید که کودک گرسنه نخواهد ماند. در مورد کودکانی که بعد از خوردن چند دقیقه شیر تمایل به خوابیدن پیدا می کنند و مادر مطمئن است که هنوز کودک سیر نشده است توصیه میشود با عوض کردن سینه یا گرفتن آروغ و نیز تعویض پوشک کودک را بیدار نگه دارید تا به شیر خوردن ادامه دهد. البته میزان خیس و کثیف شدن پوشک کودک معیار خوبی برای میزان سیرشدن کودک خواهد بود. در مورد بچه ای که فقط مدت کوتاهی شیر می خورد بهتر است سعی کنید در فواصل زمانی کوتاهتر یا به طور مکرر و پی در پی به او شیر بدهید.
یکی از معیارهای مهم در میزان کافی بودن شیر مادر جدول رشد کودک است. هر کودک شیرخوار ماهانه بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم وزن اضافه می کند که نشان دهنده سلامت کودک و کافی بودن شیر مادر است. البته کودک در ۲ هفته اول تولد وزن کم می کند. معیار دیگر در کافی بودن شیر مادر تعداد پوشک خیلی خیس کودک در شبانه روز است که بین ۶ تا ۸ عدد مناسب است. کودک برای ۶ هفته اول معمولا ۲ تا ۵ بار مدفوع در طول روز خواهد داشت. مادر باید تغذیه خوبی داشته باشد. ویتامین لازم، آهن و کلسیم مصرف کند تا شیری که به نوزاد میدهد برای او کافی باشد و نوزاد رشد طبیعی داشته باشد. مادر هر 1.5 تا ۲ ساعت می تواند به نوزاد شیر دهد که نوزاد در این فواصل استراحت کافی داشته باشد و هر وقت گرسنه اش شد بیدار شود. در ۲ ماهه اول که رشد نوزاد سریع است شیرخوار حتى شب هم درخواست شیر می کند. مادر در این صورت باید با نوزاد همراهی کند و شب ها به نوزاد شیر دهد. در این مورد اگر نوزاد وزنش طبیعی باشد مادر می تواند شبها به نوزاد شیر ندهد.
معمولا هیچ مانعی برای تجویز شیر مادر وجود ندارد، جز در موارد خاصی که مادر به بیماری مبتلا باشد که برای نوزاد خطرناک است و شیر مادر نوزاد را آلوده می کند. از جمله این بیماریها سل باز ریوی است. در این بیماری چون مادر آلودگی دارد نمی تواند به نوزاد شیر بدهد. همچنین مادرانی که آبسه های شدید پستان دارند نباید به نوزاد شیر دهند. برخی مواقع مادر ممکن است از نظر روحی شرایط مناسبی نداشته باشد که در این موارد بهتر است به نوزاد شیر ندهد. در مواردی مانند سرماخوردگی و آنژین چون با دارو درمان می شود و نگرانی وجود ندارد مادر می تواند به نوزاد شیر دهد.
فست فودها از نظر مواد مغذی بسیار ضعیف هستند و فقط کالری بالایی دارند و از طرف دیگر، زیاده روی در مصرف آنها به کبد آسیب می رساند. غذاهای فرآوری شده از دسته غذاهایی هستند که به هیچ عنوان نباید کودکان مصرف کنند؛ اغلب غذاهای فرآوری شده که از سوپرمارکت ها خریداری می کنید، حاوی نمک، چربی و شکر زیاد بوده و جزء غذاهای ضعیف هستند؛ این نوع غذاها، طعم طبیعی ندارند و حتی گاهی اوقات حاوی ترکیباتی هستند که روی برچسب شان عنوان نمی شود.
بیشتر صبحانه هایی که به کودکان داده می شود، بسیار شیرین است، بنابراین باید به اجزای تشکیل دهنده مواد غذایی توجه شود. طی سال های اخیر تعداد رستورانهای فست فود در سطح دنیا چند برابر شده و به همین ترتیب تعداد کودکانی که فست فود می خورند نیز بسیار افزایش یافته است. فست فودها از نظر مواد مغذی بسیار ضعیف هستند و فقط کالری بالایی دارند. در ضمن زیاده روی در مصرف آنها به کبد آسیب می رساند. کافئین نوعی محرک موجود در قهوه، چای و نوشیدنی های کولا است که سبب تحرک بیش از اندازه کودکان می شود و مصرف آنها باید برای کودکان محدود شود بنابراین می توان نوشیدنی هایی سالم تر مثل آب و شیر را جایگزین کرد.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا،صص78-75، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
