البته طبیعی است که کودک اسهالی تمایلی به خوردن نداشته باشد یا به علت تهوع و استفراغ، به خوردن غذا بی میل باشد. در این صورت تغذیهی او کمی مشکل است. در صورتی که کودک شش ماهه یا بزرگ تر است، باید او را تشویق کنید هر چه قدر می خواهد بخورد. بهتر است غذاهایی را برایش درست کنید که دوست دارد. غذاهای کودک باید کم نمک باشد. غذاهای نرم یا آبکی راحت تر خورده می شوند، پس بهتر است این غذاها بیشتر به کودک داده شود.
غذاهایی که از حبوبات و غلات درست می شود، ماهی، گوشتی که خوب پخته و نرم شده، ماست و میوه برای کودک خوب است. بهتر است تنها یک تا دو قاشق چای خوری روغن به حبوبات و سبزی غذای کودک اضافه کنید. سعی کنید در روز پنج تا شش بار در وعده های کوچک به او غذا دهید. زمانی که اسهال کودک بند آمد، باید غذاهای بیشتری به کودک بدهید، چون در این زمان یعنی زمان بهبودی، کودک بیشتر از روزهای عادی به غذا احتیاج دارد. کودک باید انرژی از دست رفته را دوباره باز یابد. در صورتی که وزن او به اندازه قبل از بیماری نرسید، هنوز به مراقبت و غذاهای سالم نیاز دارد. ویتامین A در بهبودی کودک بسیار موثر است. شیر مادر، جگر، ماهی، لبنیات، پرتقال و میوه‌های زردرنگ و سبزی های برگ سبز سرشار از ویتامین A هستند.
در صورتی که کودک مبتلا به اسهال شدید و طولانی مدت شد، حتما باید از سوی تیم مراقبت بهداشتی، تحت دارو و مایع درمانی قرار گیرد. والدین نباید سر خود به کودک دارو بدهند، چون نه تنها برایش موثر نیست، بلکه خطرناک هم هست. اسهال معمولا خود به خود بهبود می یابد. امام در صورتی که اسهال شدید و مداوم باشد، موجب از دست رفتن آب و مواد غذایی از بدن می شود. به کودکی که دچار اسهال شده، نباید هرگز و سرخود دارو بدهید. قرص ها، آنتی بیوتیک ها یا سایر داروها برای کودک مضر است، مگر اینکه از سوی پزشک برای کودک تجویز شده باشد.
بهترین راه درمان اسهال، خوراندن مقدار فراوانی مایع و محلول نمکی ORS است. در صورتی که پودر ORS در دسترس بود، می توانید این محلول را برای کودک درست کنید: چهار قاشق غذاخوری شکر را با نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب کاملا تمیز و پاک مخلوط کنید. توجه داشته باشید که این مواد به همین نسبت صحیح با هم مخلوط شوند. در صورتی که شکر آن بیشتر شود، اسهال بدتر می شود. همچنین نمک زیاد می تواند برایسلامت کودک ضرر داشته باشد. سرخک ممکن است سبب اسهال شدید در کودک شود. اما واکسیناسیون کودکان از این بیماری جلوگیری می کند.
شیر مادر (مادر باید بیش از مواقع عادی به کودک خود شیر بدهد) سوپ برنج کته شده چای رقیق با کمی شکر آب نارگیل آب کاملا پاک و تمیز و بهداشتی محلول ORS که می توان با نظر پزشک از داروخانه خرید یا در منزل تهیه کرد. دادن شیر و مایعات بیشتر به کودک اسهالی برای جلوگیری از دست رفتن مایعات بدن کودک، مادر می تواند دفعات بیشتری به فرزند خود شیر بدهد یا میزان بیشتری مایع به او بدهد.
برای کودکان زیر دو سال، یک چهارم یا نصف فنجان بزرگ برای کودکان دو سال و بزرگ تر، یک و نیم فنجان بزرگ شیشه و فنجانی که با آن به کودک شیر و مایعات می دهیم، باید کاملا تمیز باشد، چون شیر دادن به کودک از فنجان و شیشه ی شیر آلوده می تواند اسهال را تشدید کند. در صورتی که کودکی استفراغ و تهوع هم داشت، ۱۰ دقیقه صبر کنید و بعد آهسته آهسته و به مقدار کم به او مایعات بدهید. اسهال معمولا بعد از سه تا چهار روز متوقف می شود. اما در صورتی که اسهال شدید بود، حتما باید تحت نظر پزشک درمان شود.
شیر مادر سرشار از مواد مغذی و دارای انواع ویتامین هاست و بهتر از هر چیز دیگری رشد فرزند دلبند شما را تضمین می کند. کودکی که در دوران اولیه زندگی خود تغذیه مناسب داشته باشد به رشد و پرورش جسمانی کامل دست یافته، در آینده فردی تندرست و شاداب خواهد بود.
شیر مادر تا یک سالگی برای نوزاد بهترین است و موجب می شود نوزاد کمتر دچار عفونت های مختلف شود. شیر مادر بعلت دارا بودن ماده ایمنی به نام ایمونوگلوبین تا حدود زیادی اسهال و استفراغ نوزاد را کاهش می دهد و نسبت به بعضی بیماریهای دیگر ایجاد مصونیت نموده و می توان گفت اولین واکسن نوزاد است. شیر مادر نه تنها کاملترین غذا برای نوزاد است بلکه عامل مهمی در پیشگیری از عفونت و ضامن سلامتی جسمی و روانی شیرخوار می شود.
شیر مادر درجه حرارت مناسب داشته، از آلودگی عاری است و میزان ابتلا به آسم و آلرژی را در شیرخوار کاهش میدهد شیر مادر آسودگی روانی و رشد عاطفی نوزاد را تامین می نماید و موجب افزایش ارتباط بین مادر و کودک می گردد. تغذیه با شیر مادر مواد زاید تولید نمی کند، استفاده از شیر خشک با زباله هایی همچون بسته بندیهای قوطی شیرخشک و بطری و اتلاف کاغذ همراه است.
شیر مادر در هر زمانی با دمای مناسب و با توجه به نیاز کودک در دسترس اوست. و برای درست کردن شیر خشک نیاز به آب و استریل کردن بطری و سرشیشه و حمل آنها است. شیر مادر نیاز به حمل ندارد و هر کجا برود آمادگی تولید شیر وجود دارد بدون آنکه گرم یا سرد باشد.
شیر هر مادر مناسب با نیاز کودکش می باشد و حتی شیر مادر دیگر مناسب همان کودک نمی باشد. مسلما شیرخشک از این خاصیت برخوردار نیست. یعنی ترکیب شیر هر مادر متفاوت است و با توجه به نارس بودن کودک و یا خیلی موارد دیگر این ترکیب متناسب با نیاز کودک تغییر می کند.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا، صص281-277، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
