خواص میوه گواوا، کاربردها و نحوه مصرف آن
گواوا (Guava) میوه شیرین و خوشمزه ای است که بومی آمریکای مرکزی بوده و در آب و هوای مرطوب و استوایی رشد می کند.نام علمی آن «Psidium guajava» (گلابی بیکرک یا آنچوچک) است. این میوه بیضی شکل با رنگ پوست سبز روشن یا زرد بوده و دانه های آن نیز خوراکی است. رنگ میوه بسته به گونه آن سفید یا قرمز است.
برگ این میوه نیز به عنوان دمنوش، آب میوه و در عصاره گیری بهمنظور تهیه مکمل ها استفاده می شود. در ادامه این مطلب با خواص، کاربردها و نحوه مصرف آن آشنا می شوید.
گونه های رایج این میوه شامل گواوا سیبی، گواوا گیلاسی با میوه قرمز، گواوا توت فرنگی و گواوا سیب سبز می شود. مصرف این میوه بیشتر به صورت خام بوده اما در تهیه مربا، آب میوه و ژله نیز به کار برده می شود. برخی طعم آن را چیزی بین گلابی و توت فرنگی می دانند.
نکته جالب درباره این میوه استوایی این است که پرورش این گیاه مثل انگور، سیب یا دیگر میوه های این چنینی، به سم و مواد شیمیایی زیادی نیاز ندارد.
مواد مغذی گواوا
این میوه محبوب بمب خاصیت است. طبق تحقیقات پایگاه اطلاعاتی کتابخانه ملی کشاورزی آمریکا، گواوا منبع عالی انرژی، فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی است. این میوه دارای ویتامین A، ویتامین C، ویتامین E و ویتامین های گروه B به همراه پتاسیم، فسفر، منیزیم، کلسیم، سدیم و زینک است.خواص گواوا
این میوه خاصیت زیادی برای سلامتی دارد؛ از جمله کمک به تنظیم سطح قند خون، تنظیم فشار خون و درمان اسهال، تقویت سیستم ایمنی و سیستم گوارش و کمک به کاهش وزن، سرطان بهبود سلامت پوست، درمان سرفه و سرماخوردگی، اسهال خونی و جبران کمبود ویتامین C، از دیگر خواص گواوا است.گواوا به خاطر داشتن مواد معدنی و ویتامین ها، به بالا بردن انرژی نیز کمک می کند.
ضرب المثل قدیمی در آمریکا و اروپا وجود دارد که می گوید: «روزی یک سیب بخور تا دیگر دکتر نروی». با وجود خواص زیادی که گواوا دارد، می توان این ضرب المثل را مناطق استوایی و بومی این میوه به «چند گواوا در فصلش مصرف کن تا در تمام سال از رفتن به دکتر بی نیاز شوی» تبدیل کرد.
در ادامه می خواهیم به چند خاصیت عالی این میوه و برگ اشاره کنیم.
۱.کمک به کاهش سطح قند خون
در تحقیقاتی مشخص شده که این میوه می تواند در کنترل قند خون مؤثر باشد. در آزمایش هایی که روی حیوانات انجام شده، مشخص شد که عصاره برگ گواوا سطح قند خون را تنظیم کرده و مقاومت به انسولین را کنترل می کند.این خبر برای کسانی که مبتلا به دیابت بوده و یا ریسک ابتلا به آن را دارند، بسیار امید بخش است.
در آزمایش هایی که روی انسان نیز انجام شده به نتایج تحسین برانگیزی دست یافته اند. در تحقیقی که روی ۱۹ نفر انجام دادند، مشخص شد نوشیدن دمنوش برگ گواوا بعد از غذا به کاهش قند خون کمک کرده است. اثر این دمنوش تا دو ساعت در بدن باقی مانده بود.
در تحقیق دیگر که روی ۲۰ نفر با دیابت نوع ۲ انجام شد، نتیجه گرفتند که نوشیدن دمنوش برگ گواوا پس از غذا، به کاهش بیش از ۱۰٪ سطح قند خون کمک کرده است.
مصرف این میوه نیز برای کسانی که مبتلا به دیابت هستند مفید است. گواوا دارای فیبر غذایی بالای است که تأثیر مثبتی روی کاهش سطح قند خون در بدن دارد. محققان در آزمایشی که روی حیوانات انجام داده اند، به این نتیجه رسیدند که مصرف گواوا از ریسک ابتلا به دیابت نوع ۲ جلوگیری می کند.
با این حال، هنوز به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
۲. تقویت سلامت قلب و فشار خون
گواوا به روش های متعددی می تواند به تقویت سلامت قلب کمک کند. بسیاری از محققان بر این باورند که سطح بالای آنتی اکسیدان و ویتامین ها در برگ های این میوه می تواند در حفظ سلامت قلب در برابر آسیب رادیکال های آزاد تأثیر گذار باشد.تصور می شود که میزان بالای فیبر غذایی و پتاسیم در گواوا نیز به بهبود سلامت قلب کمک کند.
علاوه بر این، عصاره برگ گواوا با کاهش فشار خون و کاهش کلسترول بد ال دی ال و افزایش کلسترول خوب اچ دی ال در ارتباط است.
از آنجا که فشار خون و کلسترول ال دی ال بالا با ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و سکته در ارتباط هستند، مصرف عصاره برگ گواوا می تواند خواص باارزشی داشته باشد.
خود میوه گواوا نیز می تواند برای حفظ سلامت قلب مفید باشد.
در تحقیقی که در ۱۲ هفته روی ۱۲۰ نفر انجام دادند، مشخص شد مصرف میوه خام پیش از غذا، به صورت کلی حدود ۸ تا ۹ عدد میزان فشار خون، و کلسترول تا ۹.۹٪ و افزایش کلسترول اچ دی ال تا ۸٪ را در پی داشته است.
چنین نتیجه ای در آزمایش های متعدد دیگری نیز مشاهده شده است.
۳.کمک به تسکین علائم دردناک پیش از قاعدگی
بسیاری از زنان علائم دردناک پیش از قاعدگی، مثل دل درد، را تجربه می کنند. اما تحقیقاتی وجود دارد که نشان می دهد عصاره برگ گواوا به کاهش دردهای قاعدگی کمک می کند.در آزمایشی که روی ۱۹۷ زن با تجربه درد قاعدگی انجام شده، مشخص شد مصرف ۶ میلی گرم عصاره برگ گواوا به صورت روزانه به کاهش درد آنها کمک کرده است. به نظر می رسد که اثر ضد درد گواوا از برخی مسکن ها هم بیشتر بوده است.
عصارهٔ برگ گواوا باعث کاهش دردهای شکمی نیز می شود.
۴.کمک به مشکلات سیستم گوارش
گواوا منبع عالی فیبر غذایی به حساب می آید. بنابراین مصرف این میوه به دلیل خاصیت قابضی که دارد، به داشتن حرکات روده ای بهتر، جلوگیری از یبوست و حفظ آب بدن کمک می کند.مصرف تنها یک میوه گواوا، می تواند ۱۲٪ نیاز روزانه توصیه شده برای مصرف فیبر را پوشش دهد.
همچنین، عصاره برگ گواوا نیز برای سلامت گوارش مفید است. تحقیقات نشان می دهد که این میوه می تواند در کاهش شدت و مدت اسهال مؤثر باشد.
در تحقیقات زیادی مشخص شده که عصاره برگ گواوا یک ضد میکروب است. این بدین معناست که گواوا می تواند میکروب های مضر شکمی که موجب اسهال میشوند را خنثی کند.
به علاوه، گواوا به دلیل داشتن ویتامین C، کاروتنوئید و پتاسیم به تقویت و ضد عفونی کردن سیستم گوارش کمک می کند. مصرف گواوا به کسانی که مشکل التهاب معده ای روده ای (gastroenteritis) دارند نیز توصیه می شود.
دانه میوه گواوا نیز به عنوان یک ملین عالی کاربرد دارد.
گفته می شود که یبوست می تواند موجب بروز ۷۲ نوع بیماری روده ای شود، بنابراین هر رژیم غذایی که موجب از بین رفتن یبوست شود، مفید خواهد بود.
۵.کمک به کاهش وزن
گواوا میوه ای است که رابطه خوبی با کاهش وزن دارد. با داشتن تنها ۳۷ کالری و تأمین ۱۲٪ از نیاز روزانه به مصرف فیبر، گواوا به یک میان وعده سیر کننده با کالری پایین تبدیل شده است.برخلاف دیگر میان وعده ها با کالری پایین، این میوه سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است؛ بنابراین کمبود هیچ ماده مغذی را نخواهید داشت.
میوه خام گواوا در مقایسه با سیب، پرتقال، انگور و بسیاری میوه های دیگر از شکر کمتری برخوردار است. با مصرف این میوه در وعده ناهار، تا شب احساس سیری خواهید داشت. جالب است که این میوه به افراد لاغر نیز کمک می کند تا کمی وزن بگیرند. احتمالا این موضوع به دلیل وجود مواد مغذی گواوا است که باعث تنظیم سوخت و ساز و جذب بهتر مواد مغذی می شود.
۶.اثر ضد سرطانی گواوا
داشتن اثر ضد سرطانی عصاره برگ گواوا مشخص شده است. تحقیقات آزمایشگاهی نشان می دهد که عصاره گواوا می تواند به جلوگیری و توقف رشد سلول های سرطانی کمک شایانی کند.این خاصیت احتمالا به دلیل وجود آنتی اکسیدان های قوی در این میوه است که با اثر مخرب رادیکال های آزاد روی سلول ها (که یکی از دلایل اصلی بروز سرطان است) جلوگیری می کند.
در تحقیق آزمایشگاهی دیگری مشخص شد که روغن برگ گواوا نسبت به دیگر داروهای مخصوص سرطان، ۴ برابر مؤثر تر بوده است.
هرچند این آزمایش ها تا حد زیادی قابل اعتماد هستند، اما این موضوع بدین معنی نیست که عصاره برگ گواوا کاملا در درمان سرطان مؤثر است.
هنوز به آزمایش های زیادی در این زمینه نیاز است.
۷.تقویت سیستم ایمنی
کمبود ویتامین C موجب بالا رفتن ریسک ابتلا به بیماری و عفونت های مختلف می شود. میوه گواوا سرشار از ویتامین C است.در حقیقت، یک عدد میوه گواوا دو برابر مقدار مورد نیاز روزانه ویتامین C را تأمین می کند. در واقع، ویتامین C موجود در گواوا، ۴ برابر ویتامین C یک پرتقال است.
ویتامین C نقش مهمی در حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن ایفا می کند. هرچند هنوز رابطه مصرف این ویتامین و جلوگیری از سرماخوردگی ثابت نشده، اما ویتامین C می تواند مدت زمان سرما خوردگی را کاهش دهد.
مزایای ضد میکروبی این میوه نیز ثابت شده است. این بدین معنی است که گواوا می تواند باکتری ها و ویروس های بد ایجادکننده عفونت را از بین ببرد.
از آنجا که ویتامین C به راحتی از بدن دفع می شود، بسیار مهم است که مصرف این ویتامین به صورت مرتب در برنامه غذایی روزانه افراد گنجانده شود.
۸.داشتن پوست سالم
وجود ویتامین ها و آنتی اکسیدان های فراوان در میوه گواوا برای داشتن پوست سالم معجزه خواهد کرد. آنتی اکسیدان ها موجب جلوگیری از ایجاد چروک و نشانه های بالارفتن سن روی پوست می شوند.همچنین اگر عصاره برگ گواوا به صورت مستقیم روی پوست قرار بگیرد، برای درمان آکنه راه حل مناسبی خواهد بود. در آزمایشی مشخص شد که عصاره برگ گواوا به دلیل داشتن مواد ضدالتهابی و ضد میکروبی، در کشتن باکتری های ایجاد کننده جوش مؤثر بوده است. البته هنوز به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
گواوا با داشتن خاصیت قابضش نیز به بهبود مشکلات پوستی و حفظ سلامت آن کمک می کند. مصرف خوراکی میوه یا شستن صورت با جوشانده میوه نارس یا برگ آن به داشتن پوستی سالم کمک می کند. این جوشانده موجب سفتی و بازگشت خاصیت کشسانی به پوست می شود.
خاصیت سم زدایی و آنتی اکسیدان بالای گواوا نیز به داشتن پوستی درخشان و کاهش نشانه های پیری، چین و چروک و دیگر مشکلات پوستی کمک می کند.
۹.بهبود سلامت تیروئید
این میوه استوایی منبع غنی مس است. وجود این ماده معدنی که با کمک به کنترل تولید و جذب هورمون ها موجب تنظیم سوخت و ساز بدن می شود، بسیار ضروری است. هورمون های تیروئید نقش مهمی در تنظیم انرژی و سوخت و ساز بدن دارند.۱۰.بهبود سلامت مغز
یکی دیگر از خواص بی نظیر گواوا وجود ویتامینهای B ، B6 و B3 است. ویتامین B3 موجب بهبود گردش خون و عملکرد های روانشناختی (cognitive function) فرد می شود. ویتامین B6 نیز ماده مغذی است که با عملکرد مغز و اعصاب در ارتباط است.۱۱.درمان سرفه و سرما خوردگی
در تحقیقی که درباره فعالیت های میکروب زدایی و ضد سرفه بودن عصاره برگ گواوا در «Journal of Ethnopharmacology» منتشر شده، مشخص شد که این میوه به درمان سرما خوردگی و سرفه کمک می کند. آب میوه میوه خام یا نرسیده گواوا و یا جوشانده برگ آن با کاهش خلط، ضد عفونی کردن دستگاه تنفس، گلو و شش ها و مهار فعالیت میکروبی برای تسکین سرفه مناسب است.گواوا به دلیل دارا بودن مقدار زیاد ویتامین C و آهن نسبت به سایر میوه ها، تأثیر مثبتی روی جلوگیری و بهبود علائم سرما خوردگی و عفونت های ویروسی دارد.
در برخی نقاط هند، میوه رسیده را کباب کرده و به عنوان درمانی برای موارد حاد سرما خوردگی، سرفه و جمع شدن خلط گلو استفاده می کنند.
کسانی که دچار سرفه و سرما خوردگی هستند، باید از مصرف میوه رسیده گواوا اجتناب کنند، چرا که مشکل شان وخیم خواهد شد.
همچنین از نوشیدن آب بلافاصله پس از خوردن میوه خودداری کنید چون ممکن است باعث گلو درد شود.
۱۲.بهبود بینایی
این میوه منبع عالی ویتامین A است که به عنوان منبع غنی برای سلامت چشم شناخته می شود. این میوه می تواند سرعت بروز آب مروارید و دژنراسیون کاکولا (macular degeneration) را کم کند و موجب بهبود سلامت کلی چشم ها شود. گواوا سلول های چشمی را محافظت می کند و سرعت زوال بینایی را پایین می آورد.۱۳.کاهش استرس اکسیداتیو
آب میوه گواوا منبع غنی ویتامین C و دیگر گیامغذی هاست که به کاهش یا حتی نابودی رادیکال های آزاد کمک می کند. در نتیجه، میزان استرس اکسیداتیو (oxidative stress) در بدن نیز پایین می آید. این نوشیدنی در مناطق استوایی بسیار محبوب است.۱۴.سلامت دندان
جدا از میوه گواوا، برگ های این میوه نیز خاصیت هایی دارد. آب برگ گواوا به عنوان درمانی برای دندان درد، کاهش التهاب لثه و زخم های دهانی شناخته می شود.کاربردهای و شیوه مصرف گواوا
از برگ های این میوه در ساخت داروهای گیاهی برای درمان بسیاری از بیماری ها مثل اسهال، دیابت، التهاب و مرض چاقی استفاده می شود.چای برگ گواوا برای کاهش وزن، کنترل دیابت و جلوگیری یا کاهش اسهال مصرف می شود. این چای را می توان به راحتی در خانه تهیه کرد.
برگ گواوا به دلیل داشتن پالمیتیک اسید (palmitic acid) و پالمیتولئیک اسید (palmitoleic acid) پایه اصلی در طب سنتی محسوب می شود.
زمانی که میوه گواوا مستقیم روی زخم قرار داده شود، سرعت بهبود زخم را بالا می برد. همچنین این میوه عفونت های باکتریایی و مدت تشنج صرع را کاهش می دهد.
مصرف دانه های گواوا به درمان مشکلات متداولی مثل یبوست و دیگر مشکلات گوارشی کمک می کند. این میوه در ازدیاد مدفوع و روان سازی روده ها بدون هیچ مشکلی مؤثر است.
می توان این میوه را به دو نیمه تقسیم کرد و قسمت ریشه دار و دانه های آن را خارج نمود. می توان این میوه را به صورت خام و یا به صورت آبنبات، ژله یا اسموتی میوه مصرف کرد. گزینه دیگر تهیه آب میوه است که یک نوشیدنی خوشمزه و سالم خواهد بود.
می توان تکه های میوه را به سالاد اضافه کرد و یک وعده غذایی سالم داشت.
نکته
دقت کنید که میوه تازه و رسیده را انتخاب کنید که پوست سالم و بدون لک داشته باشد. حتما پیش از میل کردن میوه، پوست آن را بشویید.سوال های متداول
آیا می توان دانه های این میوه را مصرف کرد؟
بله، می توان دانه های این میوه را بدون هیچ مشکلی مصرف کرد. در واقع، برخی مردم این دانه ها را به دلیل فیبر بالایی که به بهبود مشکلات گوارشی کمک می کند، مصرف می کنند.نحوه پرورش درخت گواوا چگونه است؟
اگر در منظقه ای استوایی زندگی می کنید، پرورش درخت گواوا کار دشواری نخواهد بود. این درخت با کود گیاهی میانه خوبی دارد.درخت را در خاک بکارید و آن را یک بار در هفته آب دهید. ماهی یک بار به این درخت کود دهید. رشد درخت تقریبا سریع خواهد بود اما ممکن است به کود دهی بیشتری نیاز پیدا کند. هرس شاخ و برگ های اضافی نیز به رشد بیشتر درخت کمک خواهد کرد.
مقدار کالری گواوا چقدر است؟
یکی از نکات مثبت درباره این میوه پرخاصیت، کم بودن کالری آن است؛ ۳۷ کالری در یک میوه متوسط.این میوه به دلیل دارا بودن مواد مغذی، معدنی و ویتامین ها، یکی از میوه های محبوب به حساب می آید. مصرف این میوه می تواند انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن در روز را بدون داشتن کالری بالا تأمین کند.
نکته
داروهایی که حاوی مقدار زیادی عصاره گواوا هستند، برای زنان باردار یا شیر ده مناسب نخواهند بود. همیشه بهترین راه این است که میوه را به صورت طبیعی مصرف کنید. پیش از اضافه کردن آن به مکمل هایتان، با پزشک تان مشورت کنید.منبع: سایت چطور