در حدود سالهای ۱۹۷۶ و ۱۹۷۷ در ادامه جنگ‌های داخلی، درگیری‌های اندکی میان فلسطینیان ولبنانی‌های جنوب رخ داد. در آن هنگام سازمان آزادی بخش فلسطین با احزاب چپگرای لبنان هم پیمان بوده سیطره ی خود را بر روستاهای لبنان که در امتداد مرزهای این کشور با اسرائیل قرار داشت، تحکیم کرده بود. در بین این روستاها چندین شهر مسیحی نیز وجود داشت که تعدادی از اهالی آنها به دوحزب "الکتائب" و "الأحرار" وابسته بودند. مشکلاتی که اقدامات فلسطینیان برای اهالی جنوب به وجود آورده بود سبب شد تا گروهی تصمیم گرفتند از افزایش نفوذ گروه های مقاومت فلسطینی در روستاهای خود جلوگیری کنند. این افراد هسته‌هایی نظامی - که بعدأ "ارتش لبنان جنوبی" نام گرفت - تشکیل دادند. غیر از این هسته‌ها، گروه های دیگری از عناصر ارتش لبنان به سرگرد حداد (از شهر مرجعیون) نیز بودند که با هدف دفاع از روستاهای مسیحی تشکیل شده بودند. اندکی بعد تعدادی از افراد ارتش که از شهرهای رمیش، دبل و القلعیه بودند به این گروه پیوستند.
در سال ۱۹۷۸ اوضاع لبنان دستخوش تغییرات زیادی شد. اسرائیل وارد لبنان گردید و رود لیطانی را به تصرف در آورد و سپس تا جایی که بعدا به "نوار مرزی "معروف شد عقب نشینی کرد. در همین ایام سعد حداد تشکیل حکومت لبنان آزاد را اعلام کرد و ارتش خود را "ارتش لبنان آزاد" نام نهاد. این ارتش که اسرائیل وظیفه آموزش و تجهیز آن را بر عهده گرفته بود به عنوان یک سپر لبنانی برای اعمال حاکمیت اسراییل بر منطقه به شمار می رفت.
در زمانی که حداد رهبری این شبه نظامیان را بر عهده داشت و همچنین پس از آن ، این ارتش شرایط متفاوتی را پشت سر گذاشت. اسرائیل در کنار این ارتش گروه هایی را در روستاها تشکیل داده، و آنها را "گارد ملی" نامید. این گروه ها با توجه به شرایط طائفه ای و منطقه ای، روابط متفاوتی با ارتش لبنان جنوبی داشتند. گاهی هدف اسرائیل از حمایت گروه های مستقل آن بود که به ارتش لبنان جنوبی بفهماند وزنه های دیگری هم هست که بتوان بر آن تاکید کرد و گاهی نیز گرایش استقلال طلبانه ارتش را سرکوب می کرد.
ایجاد کمربند امنیتی در جنوب لبنان: پس از تجاوز ۱۹۷۸ ارتش رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان، رویدادهایی در این کشور به وقوع پیوست که باعث شد باردیگر گرایش تجاوزکارانه این رژیم چهره خود را به نمایش گذارد. از جمله اقدامات ارتش رژیم صهیونیستی در جنوب لبنان ایجاد کمربند امنیتی در این منطقه بود.
در روز سیزدهم ژوئن ۱۹۷۸، رژیم صهیونیستی اعلام کرد که ضمن باقی ماندن در کمربند امنیتی جنوب لبنان (شامل شهرهای بنت جبیل، مرجعیون، خیام و بخشهایی از شهرستانهای صور و حاصبیا)، از همه روستاهای جنوب لبنان عقب نشینی کرده است. این در حالی است که نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد (یونیفل)، طبق قطعنامه های ۴۲۵ و ۴۲۶ شورای امنیت در مناطق مشخص شده در جنوب لبنان استقرار یافتند.
سرگرد سعد حداد، افسر شورشی ارتش لبنان مسئولیت گروه‌های مسلح در نواحی امنیتی را به عهده گرفت. مدتی بعد سرگرد سامی الشدیاق با منشعب شدن از حداد، به نیروهای فالانژ لبنان (القوات اللبنانیه) وابسته به بشیر جمیل پیوست. رژیم صهیونیستی در پیبرقراری نوار امنیتی مرزی و به منظور فراهم کردن زمینه تردد آسان خودروها و نظامیان اشغالگر، بخشهای وسیعی از اراضی کشاورزی جنوب لبنان را هموار و به راهسازی و احداث پلهای ارتباطی اقدام کرد. اندکی نگذشته بود که کالاهای مصرفی ساخت اسرائیل به روستاهای جنوب سرازیر شدند و سایر گذرگاههای مرزی به ویژه «گذرگاه پاک» به محل جابه جایی بیماران و مجروحان و قاچاق انواع اسلحه و جنگ افزار به سوی شبه نظامیان مزدور مبدل شدند. در این میان، کارگران و کشاورزان لبنانی ساکن نوار اشغالی، روانه کارخانه‌ها و مزارع فلسطین اشغالی شدند و مهاجرت و کوچ اجباری ساکنان روستاهای جنوب به سوی شمال به شدت ادامه یافت.
پس از ایجاد کمربند امنیتی در جنوب لبنان حرکت جدید توسعه طلبانه رژیم صهیونیستی، مردم جنوب لبنان در معرض تهدیدات جدی و اشغالگری اسرائیل قرار گرفتند و نسبت به آزادسازی سرزمین اشغالی خود و نیز امنیت دیگر شهرهای جنوب لبنان امیدی نداشتند. این وضعیت چندان دوام نیاورد تا اینکه انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت امام خمینی (رضی الله عنه) پیروز شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سعد حداد افسر شورشی ارتش لبنان از سوی رژیم صهیونیستی، فرمانده ارتش لبنان جنوبی شد. وی به نام دولت آزاد لبنان، کار توزیع کارت های شناسایی را در میان اهالی روستاهای اشغالی جنوب آغاز کرد. وی در ۱۸ آوریل ۱۹۷۹ از شهرک مطله در داخل فلسطین اشغالی، تشکیل دولت لبنان آزاد را اعلام کرد. این دولت در زمینی به مساحت ۷۰۰ کیلومتر مربع، به طول ۹۰ کیلومتر و عرض ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر تشکیل شد. دولت لبنان آزاد که توسط حداد اعلام شد، دربرگیرنده ۵۵ شهرک و روستا با جمعیتی حدود صد هزار نفر بود. قلمرو این دولت از شهرک شبعا در شرق لبنان آغاز شد و تا بندر ناقوره در ساحل دریای مدیترانه امتداد داشت.
رژیم صهیونیستی گه‌گاه بخش هایی از خاک لبنان، به ویژه مناطقی در اطراف روستاهای علما الشعب، عیتا الشعب، عدیسه، کفرشوبا و سرچشمه رودخانه وزانی را در منطقه مرزی ضمیمه فلسطین اشغالی می کرد. این رژیم هم چنین با هدف تصرف منابع آب رودخانه های وزانی و حاصبانی، تأسیساتی را روی این رودخانه ها احداث کرد. این اقدامات موجب شدند که دولت لبنان در ژوئن ۱۹۸۰ به شورای امنیت سازمان ملل شکایت کند.
منبع: تاریخچه‌ی سیاسی لبنان، مجید صفاتاج، صص109-106، ناشر: آفاق رمشن بیداری، تهران، چاپ اول، 1396
