طحال، عضوی است که جزئی از سیستم لنفاوی بدن است. سیستم لنفاوی یک شبکه گسترده از عروق است که مایع شفاف حاوی مولکول‌های پروتیئن، گلوکز، اوره، نمک و دیگر مواد را با خود در سراسر بدن حمل می‌کند. طحال به سیستم لنفاوی جهت خارج کردن تمامی موارد خارجی که باعث عفونت می‌شوند و سلول‌های خونی قرمز تخریب شده یا فرسوده کمک می‌کند. این عضو همچنین به مقابله با انواع مختلف باکتری‌های خاصی که به مننژیت و پنومونی منجر می‌شوند، کمک می‌کند. طحال به طور کلی هم اندازه با مشت دست شخص است اما اندازه آن می‌تواند فرق داشته باشد. با این حال، اگر اندازه آن از حد طبیعی بزرگتر شود، در معرض خطر پارگی قرار می‌گیرد. یک طحال بزرگ شده یا اسپلنومگالی منجر به درد و ناراحتی می‌شود و می‌تواند نشانه مهمی از وجود یک بیماری یا اختلال باشد. ما با انواع مختلف درد طحال، با مورد بحث قرار دادن انواع مشکلات پزشکی که می‌تواند منجر به ایجاد آن شود، آشنا می‌شویم.
سبب شناسی
از آن جایی که طحال یک عضو نرم، اسفنجی و مسئول بسیاری از اعمال حیاتی در بدن است، به راحتی می‌تواند مورد آسیب قرار بگیرد. بزرگ شدن طحال، مورد سالمی در نظر گرفته نمی‌شود چرا که این مورد می‌تواند بسیاری از اعمال حیاتی بدن را تحت تأثیر قرار دهد. یک طحال بزرگ شده، هم سلول‌های خونی قرمز طبیعی و هم سلول‌های خونی قرمز آسیب دیده را تصفیه می‌کند. در میان دیگر اثرات مخرب، یک طحال بزرگ شده، هم سلول‌های خونی قرمز طبیعی و هم سلول‌های خونی قرمز آسیب دیده را تصفیه می‌کند، بنابراین تعداد سلول‌های سالم جریان خون را کاهش می‌دهد. این عضو همچنین پلاکت‌هایی که می‌توانند باعث ایجاد انسداد در طحال شوند را به دام می‌اندازد که این مورد با عملکرد طبیعی سیستم لنفاوی تداخل دارد. برخی از دلایلی که به بزرگ شدن طحال منجر می‌شوند به شرح زیر هستند:* مونونوکلئوز: یک عفونت ویروسی همراه با گره‌های لنفاوی متورم و تب و افزایش غیرطبیعی مونوسیت‌های تک هسته‌ای در خون.
* سیفلیس: یک عفونت باکتریایی مزمن که معمولاً در اثر روابط جنسی ایجاد شود.
* اندوکاردیت یا آماس غشا درونی قلب: التهاب پوشش درونی قلب و دریچه‌های قلبی.
* توکسوپلاسموز: عفونت ایجاد شده توسط یک انگل تک سلولی با نام توکسوپلاسموزگوندی. این مورد معمولاً از گربه‌های عفونی منتقل می‌شود.
* سیروز: سلول‌های کبد طبیعی و سالم آسیب می‌بینند و توسط بافت‌های اسکار در این بیماری فزاینده‌ی مزمن جایگزین می‌شوند.
* لوسمی یا سرطان خون: یک بیماری سرطانی و پیشرونده در سلول‌های خونی سفید.
* پرفشاری خون ورید باب: افزایش فشار خون به دلیل انسداد کبدی که به بزرگ شدن طحال و وریدهای آن منجر می‌شود.
* بیماری هوچکین: یک اختلال بدخیم اما اغلب قابل درمان که در آن بافت‌های لنفاوی، طحال و کبد به تدریج بزرگ می‌شوند، که در واقع می‌توان گفت نوعی از لنفوم است.
* بیماری نیمن پیک: یک اختلال متابولیکی ژنتیکی استحاله‌های چربی که به عنوان یک بیماری اتوزومی مغلوب به ارث می‌رسد. این بیماری توسط بزرگ شدن اعضای تشکیل دهنده خون و مشکلات دستگاه گوارش شناخته می‌شود.
* بیماری گوشه: یک اختلال متابولیکی ارثی نامتداول که در آن رسوبات مولکول‌های چربی با نام سربروزید جایگزین می‌شوند. اعضای مختلفی مثل طحال، استخوان‌ها، سیستم عصبی مرکزی یا CNS و کبد تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند.
* آمیلوئیدوز: این مورد یک بیماری متابولیکی پیشرونده غیرقابل درمان است که در آن ذخایر غیرطبیعی پروتئین در بیش از یک عضو یا بافت رسوب می‌کنند.
* آرتریت روماتوئید: یک بیماری خود ایمنی پیشرونده حاد همراه با مفاصل ملتهب شده و ناهنجاری‌های مشخص.
* آترزی صفراوی: وضعیتی است که در آن مجاری که مایع صفراوی را از کبد به سمت کیسه صفرا حمل می‌کنند، دچار انسداد و گرفتگی می‌شوند.
* فیبروز سیستیک: یک اختلال ژنتیکی که در آن سیستم گوارشی، ریه‌ها و غدد عرق تحت تأثیر قرار می‌گیرند. پانکراس عضو اصلی است که تحت تأثیر این بیمای قرار می‌گیرد، به صورتی که یک بافت اسکار فیبروز گسترش می‌یابد.
* کولانژیت اسکلروزه: این مورد یک بیمای کبدی مزمن است که در آن مجاری صفراوی موجود در داخل و خارج کبد، ضخیم، دچار زخم، التهاب و انسداد می‌شوند.
* سندروم فلتی: این سندروم ترکیبی از سه وضعیت است - یک طحال بزرگ شده، کاهش بسیار شدید تعداد سلول خونی سفید و آرتریت روماتوئید.
برخی از اختلالات خونی که ممکن است به بزرگ شدن طحال منجر شوند، عبارتند از:
* کم خونی ایدیوپاتیک یا AIHA: سلول‌های خونی قرمز مورد تهاجم سیستم ایمنی قرار می‌گیرند و این مورد به کاهش تعداد سلول‌های حامل اکسیژن منجر می‌شود.
* هموگلوبینوپاتی: یک اختلال خونی ژنتیکی که در حضور هموگلوبین غیرطبیعی که پروتئین حامل اکسیژن سلول‌های خونی قرمز است، مشخص می‌شود.
* سندروم میلودیسپلاستیک یا MDS: این وضعیت با کاهش تولید سلول‌های خونی مرتبط است. سلول‌های خونی افراد با MDS به طور طبیعی بالغ نمی‌شوند و تکامل نمی‌یابند.
* پلی سیتمی ورا یا VP: یک اختلال خونی مزمن که در آن مغز استخوان، سلول‌های بسیاری از جمله سلول‌های خونی قرمز و سفید و پلاکت‌ها را به سرعت ایجاد می‌کند.
علاوه بر شرایط اشاره شده در بالا، برخی دیگر از دلایل بزرگ شدن طحال به شرح زیر می‌باشند:
* هر گونه آسیب یا ضربه به عضو که به دلیل تصادف یا آسیب فیزیکی رخ می‌دهد
* یک کیست یا آبسه چرکین بزرگ نزدیک به طحال
* هر گونه اختلالی که در آن تخریب سلول‌های خونی قرمز نابالغ رخ می‌دهد
* هر گونه فشار شدید بر روی کبد
* مالاریا، یک عفونت انگلی ایجاد شده توسط انگل‌های اسپورزا
* فشار بر عروق لنفاتیک به دلیل حضور موارد انسدادی یا لخته
علائم غالب
علائم این اختلال خود را به طور قابل توجهی نشان نمی‌دهند مگر این که عضو به حد خیلی زیادی بزرگ شود و خطر پارگی عضو وجود داشته باشد. با این حال، اگر شخصی ترکیبی از علائم زیر را در خود مشاهده کند باید با پزشک بدون هیچ گونه فوت وقتی مشورت کند.* تب و لرز
* احساس سیر شدن حتی پس از خوردن یک وعده غذایی اندک
* درد مبهم در قسمت فوقانی و میانی کمر
* کاهش وزن بدون علت
* احساس همیشگی خستگی و بی‌قرار
* حساسیت زیاد در برابر عفونت
* عفونت‌های متناوب
* عرق‌ریزی شبانه
* کبودی و خونریزی آسان
به سرعت با پزشک تماس بگیرید اگر ...
یک درد و ناراحتی شدید در سمت چپ فوقانی شکم احساس کردید؛ و زمانی که درد با تنفس عمیق بدتر می‌شود.
روش‌های تشخیصی
با یک معاینه فیزیکی معمولاً می‌توان طحال بزرگ شده را تشخیص داد، اگرچه در برخی افراد حتی یک طحال سالم و طبیعی می‌تواند طی معاینه احساس شود. تشخیص طحال بزرگ شده با هر یک از تست‌های زیر قابل تایید است:* تست‌های خون: بررسی شمارش کامل خون
* تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI: به منظور پیگیری جریان خون از طریق طحال
* سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن: برای بررسی اندازه طحال و همچنین دیگر اندام‌ها
گزینه‌های درمانی
درمان درد طحال به دلیل و تشخیص متعاقب آن بستگی دارد. اگر درد به دلیل عفونت رخ دهد معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند. سرطانی که باعث بزرگی طحال می‌شود با شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی درمان می‌شود. علاوه براین در صورتی که احتمال پارگی طحال وجود داشته باشد، جراحی و براشتن طحال توصیه می‌شود.منبع: Buzzle
