طرز تهیه اسید سیتریک

می‌توانید محلول اسید سیتریک یا پودر آن را از فروشگاه‌های مختلف خریداری کنید، اما چنانچه قصد دارید آن را در خانه درست کنید، فقط لازم است چند ماده شیمیایی و وسایل ضد اسید را خریداری کرده سپس از اصول اولیه حفظ ایمنی در خصوص مواد شیمیایی پیروی کند. حتماً دستکش ایمنی و دستکش لاتکس خریداری نمایید تا اطمینان حاصل شود که هنگام تهیه اسید سیتریک به خودتان آسیب نمی‌رسانید.
 

* 450 میلی لیتر آب لیموترش

* 5ر28 گرم کلرید کلسیم

* 50 میلی لیتر مایع هیدروکسید سدیم  10%

* 25 تا 75 میلی لیتر اسید سولفوریک رقیق شده

* آب مقطر
 

* 2 فنجان (470 میلی لیتر) آب مقطر

* 45ر0 کیلوگرم کریستال اسید سیتریک
 

1- از عینک و دستکش ایمنی در طول مراحل کار استفاده کنید. اسید سولفوریک می‌تواند پوست شما را سوزانده، باعث تحریک و سوزش چشم شده و در صورتی که به اندازه کافی با شما در تماس باشد، موجب بروز آسیب شدید شود. در صورت ریخته شدن اسید سولفوریک بر روی پوست می‌توانید آن را با آب بشویید، با این وجود باز هم برای مدت زمان کوتاهی سوزش خواهد داشت. در صورتی که سوختی موجب شکافته شدن پوست شده و وخیم باشد، کار خود را متوقف ساخته و پس از شستشوی محل با مقدار زیادی آب، بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید.



2- 450 میلی لیتر آب لیمو ترش را درون یک بِشِر یا لیوان مدرج ریخته و پی هاش (pH) آن را تست کنید. آب لیمو ترش برای این کار بهتر است چرا که غلظت اسید سیتریک آن بسیار بالا است و فرایند بدست آوردن اسید سیتریک از آن را آسان‌تر می‌سازد. برای تست آب لیمو از نوار pH استفاده کنید، میزان آن بایستی حدود 2 تا 3 در مقیاس pH باشد.
از پرتقال، گریپ فروت یا سایر مرکبات ملایم که طعم ترش فوری را ایجاد نمی‌کنند، استفاده نکنید* از پرتقال، گریپ فروت یا سایر مرکبات ملایم که طعم ترش فوری را ایجاد نمی‌کنند، استفاده نکنید. این میوه‌ها مقدار اسید سیتریک پایین‌تری دارند و نتیجه نهایی به اندازه‌ای که لازم است قوی یا مؤثر نخواهد بود.



3- به اندازه یک قطره چکان پر هیدروکسید سدیم با قدرت 10% به آن افزوده و دوباره مواد را آزمایش کنید. هیدروکسید سدیم اسیدیته آب لیمو را خنثی خواهد کرد. یک قطره چکان پر هیدروکسید سدیم را افزوده و مقدار اسیدیته آن را با نوارهای pH اندازه بگیرید و اگر حدود 8 یا 9 در مقیاس pH نباشد، چند قطر بیشتر افزوده و دوباره مقدار آن را اندازه بگیرید. محلول بایستی رنگ نارنجی تیره داشته باشد.

* اگر نمی‌توانید هیدروکسید سدیم 10% پیدا کنید، 10 میلی لیتر هیدروکسید با قدرت کامل را با 90 میلی لیتر آب ترکیب کرده تا ماده شیمیایی با قدرت کمتر به دست آید.



4- محلول را از میان صافی قهوه گذرانده و به لیوانی دیگر انتقال دهید. صافی قهوه هرگونه ماده جامد حاصل از واکنش را از محلول جدا می‌کند. در صورتی که صافی شما مسدود شد، مایع را درون یک لیوان ریخته و صافی را عوض کنید و به ریختن محلول از میان صافی ادامه دهید.



5- محلول فیلتر شده را به لیوان دیگری انتقال داده و ببینید آیا ماده جامدی در آن وجود دارد یا خیر. در لیوانی تمیز، محلول حاصله را بررسی کنید ببینید آیا کدر است یا مواد جامدی در آن شناور می‌باشد یا خیر. اگر این گونه بود، آن را فیلتر یا صاف کنید و تا زمانی این کار را ادامه دهید که محلول روشنی بدست آید.



6- 5ر28 گرم کلرید کلسیم را به 70 میلی لیتر آب مقطر اضافه کنید. این کار را در یک بِشِر مجزا از محلول آب لیمو انجام دهید. این دو را در یک بِشر کوچک مخلوط کرده و تا زمانی که تمام کلرید کلسیم حل شود آن را هم بزنید.



7- هر دو محلول را با هم ترکیب کرده آنها را به جوش آورید. محلول کلرید کلسیم را درون محلول آب لیمو بریزید و پیش از آنکه آن را بر روی حرارت بگذارید، محتوا را به طور کامل مخلوط کنید. سپس آن را بر روی حرارت گذاشته اجازه دهید محلول به جوش آید. تا زمانی که به جوش نیامده آن را هم نزنید، سپس بایستی آرام و پیوسته آن را به مدت چند دقیقه هم بزنید.



8- پس از برداشتن محلول از روی حرارت، آن را از میان صافی قهوه گذرانده تا سیترات کلسیم از آن جدا شود. ماده جامدی که در حین جوش شکل گرفته است سیترات کلسیم است و بایستی از مایع جدا نگه دارید. مجدداً عنوان می‌شود این کار ممکن است چند مرتبه فیلتر کردن را لازم داشته باشد. مایع فیلتر شده را می‌توان به دور بریزید، اما سیترات کلسیم را نگه دارید.



9- سیترات کلسیم را با اسید سولفوریک بسیار رقیق شده ترکیب کرده و هم بزنید. مقدار کافی اسید سولفوریک استفاده کنید تا فقط قسمت بالایی سیترات کلسیم را بپوشاند و سریع هم بزنید. مقدار دقیقی که استفاده می‌کنید با توجه به میزان سیترات کلسیم تولیدی شما کمی متفاوت خواهد بود. این محلول به راحتی حل نمی‌شود اما در نهایت به یک محلول خالص سفید دست پیدا خواهید کرد. بسیار مراقب اسید سولفوریک حتی در حالت رقیق آن باشید.

* در صورتی که اسید سولفوریک بر روی دستانتان ریخته شد، بلافاصله کار را متوقف کرده و محل را با آب و صابون بشویید. این کار باعث سوزش اسید می‌شود، اما بهتر است آن را کامل بشویید تا اینکه بگذارید پوستتان بسوزد.

* در صورت سوختگی شدید، محل مورد نظر را با مقدار زیادی آب بشویید و بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید.



10- محلول را با آب فیلتر کنید و اسید سیتریک را از میان آن بگذرانید و درون یک لیوان بریزید. سیترات کلسیم در این مرحله معمولاً به اسید سیتریک تبدیل می‌شود، اما بایستی از هر گونه ناخالصی فیلتر شود. این محلول غلیظ خواهد بود، بنابراین آب مقطر را داخل محلول ریخته تا اسید سیتریک از طریق آن عبور کند. این امر مایع شفافی را در لیوان حاوی آب مقطر و اسید سیتریک بوجود خواهد آورد.



11- این محلول را بر روی حرارت متوسط گرم کنید تا آب درون لیوان تبخیر شود. در حین گرم کردن محلول را مرتباً هم بزنید، اما اجازه ندهید محلول به جوش آید. با کم شدن حجم محلول، خواهید دید که شروع به کدر شدن می‌کند. صبر کنید تا حجم آن به حدود 70 میلی لیتر برسد، آنگاه از روی حرارت بردارید.



12- محلول اسید سیتریک را جهت از میان برداشتن هرگونه ماده جامد از صافی گذرانده و سپس اجازه دهید در یک کاسه سرد شود. با استفاده از یک صافی قهوه این محلول کدر را از صافی گذرانده و به یک کاسه شیشه‌ای انتقال دهید. مایع فیلتر یا صاف شده اسید سیتریک تقریباً خالص خواهد بود. می‌توانید اجازه دهید محلول برای مدت بیشتری سرد شود تا فرم غلیظ‌تر اسید سیتریک بدست آید.
چنانچه بخواهید کریستال اسید سیتریک درست کنید، بگذارید محلول در حدود 1 تا 2 هفته بیرون مانده تا آب آن تبخیر شود* چنانچه بخواهید کریستال اسید سیتریک درست کنید، بگذارید محلول در حدود 1 تا 2 هفته بیرون مانده تا آب آن تبخیر شود. خواهید دید که به مرور زمان کریستالها شروع به شکل گیری می‌کنند، اما مراقب باشید کاری به آن نداشته باشید. این کریستالها را می‌توانید آسیاب و به پودر تبدیل کنید.

 
منبع: wikihow