والدین و کتاب خوانی کودکان

همانطور که پیداست، قرار است از الگوهایی غلط در رفتار والدین صحبت کنیم. الگوهایی که منجر به عدم علاقه ی کودک به کتاب خوانی می شود. قبل از شروع کردن بحث به سوال زیر دقت کنید.

کدام یک از گزینه‌های زیر کودک شما را توصیف می کند؟

الف- کودکی که عاشق کتاب خواندن است.

ب- کودکی که به ندرت به سمت کتاب خوانی می رود.

ج- کودکی که از کتاب خوانی متنفر است.

اگر جواب شما به این سوال گزینه ی الف است، راه را درست رفته اید. برای کودکی که گزینه ی ب برای او صادق است، با کمی تلاش می توان او را به گزینه الف رساند. اما برای کودکانی که در گروه ج قرار می‌گیرند، تلاش بسیاری لازم است.

هدف ما از نوشتن این مقاله کمک به شما در این راستا است. قطعا شما به عمد موجب تنفر کودک خود از کتاب خوانی نشده اید. اما الگوهای رفتاری شما، بدون اینکه حتی خودتان بدانید، این عدم علاقه به مطالعه را در کودک‌تان به وجود آورده است.

اینجا ما برای شما از ده الگوی رفتاری غلط صحبت می کنیم که برای تشویق کودک خود به مطالعه کردن، فقط کافیست از آن‌ها اجتناب کنید. در انتها، از راه کارهایی صحبت می کنیم که از طریق آن‌ها می توانید بین عادت کتاب‌خوانی و کودکان‌تان دوستی برقرار کنید (1) .

دلایل تنفر کودکان از کتابخوانی

کتاب‌خوانی و مطالعه ی کودکان، همیشه یک موضوع داغ برای بحث بین معلمان و والدین است. دبستان، بستر اولیه‌ی کودکان برای خواندن است و اگر در همین مرحله با شکست مواجه شوند، در آینده نیز با چالش هایی در زمینه ی کتاب‌خوانی و مطالعه رو به رو خواهند بود.

تنفر کودکان از کتاب خوانی، دلایل متعددی می تواند داشته باشد، که قطعا شما به عنوان والدین کودک، در به وجود آمدن آن دلایل سهیم هستید. رفتار ما در خانه می تواند دلیلی قطعی برای علاقه یا تنفر کودک‌مان نسبت به کتاب باشد.

برای مثال، امروزه خیلی از والدین بیشتر زمان خود را در خانه صرف تلفن‌های همراه خود می کنند. در این صورت نمی توان انتظار داشت کودکان، وقتی می بینند که والدینشان با تلفن‌های همراه خود مشغولند آن‌ها به سمت کتابخوانی بروند.

علاوه بر این، بازی‌های کامپیوتری و برنامه‌های تلویزیونی نیز می توانند دلیلی بر عدم علاقه ی کودکان به کتاب خوانی و مطالعه باشند. با مدیریت و برنامه ریزی در مورد هر کدام از موارد ذکر شده، می توانید کودکان خود را به خواندن علاقه مند کنید (2) .

در اینجا ده الگوی رفتاری غلط از جانب والدین را ذکر می کنیم که می توانند دلیلی بر به وجود آمدن این تنفر در کودکان باشند.

۱-کتاب خوانی یک تکلیف است

به طور قطع، کتاب‌خوانی برای کودکان تکلیف مدرسه نیست. اگر کودکتان را برای خواندن کتاب اجبار کنید و کتاب خوانی حکم انجام دادن تکالیف را داشته باشد، کودک دیر یا زود از آن متنفر می‌شود. کودک باید به عنوان سرگرمی مطالعه کردن را انجام دهد تا رفته رفته به آن علاقه مند شده و حتی کتابخوانی از عادت‌های او شود (3) .

۲-آموزش کلمه به کلمه کتاب

کودک شما در هنگام کتاب‌خوانی ممکن است سؤالاتی از شما بپرسد. نحوه ی جواب دادن شما به سؤالات او می تواند تأثیر زیادی در علاقه پیدا کردن یا متنفر شدن او به کتاب‌خوانی داشته باشد.

اگر برای پاسخ به هر سؤال او مطالب زیادی را بخواهید به او آموزش دهید قطعاً کتابخوانی جنبه ی آموزشی برای او پیدا می کند و می تواند علاقه اش را از دست بدهد.

۳-آیا برای من وقت داری؟

کودک شما گاهی اوقات یا حتی بیشتر مواقع، از شما می خواهد که برای او کتاب بخوانید. کتاب را خودش انتخاب می کند و به سمت شما می آید. واکنش شما چیست؟ اگر مکرراً از شما کلماتی مثل نه! ، الان وقت ندارم، خودت بشین و بخون! و جملاتی دیگر با همین محتواها بشنود، قطعاً از کتابخوانی دلسرد و متنفر می‌شود. حتماً برنامه‌ای منظم جهت کتاب خواندن برای کودک خود در طول هفته در نظر بگیرید (4) .

4-کتابم را خودم می خواهم انتخاب کنم

اگر همیشه این شما هستید که تعیین می‌کنید کودکتان چه کتابی بخواند، به زودی او از کتاب خوانی متنفر می‌شود. بگذارید هر آنچه را که می‌خواهد انتخاب کند و فقط بر این کار نظارت داشته باشید. کودک شما با کتابی که خودش انتخاب کرده است، بهتر رابطه برقرار می کند و در نتیجه، به خواندن آن علاقه مند می‌شود (4) .

۵-لطفا مرا با کتاب تنبیه نکن

اگر شما تنبیهی در مقابل کتاب نخواندن کودک خود در نظر بگیرید، قطعاً او را از کتاب خوانی متنفر خواهید کرد. اجبار در هر کاری که باشد، عدم علاقه به آن عمل را موجب می‌شود. حتی بعضی از والدین، کتاب خوانی را وسیله‌ای برای تنبیه قرار می دهند که این عمل حتماً به عدم علاقه کودک به خواندن منجر خواهد شد.

۶-من سرم شلوغ است

گاهی اوقات بعضی از والدین، فعالیت‌های جانبی زیادی برای کودکان خود در نظر می گیرند. کلاس‌های متفرقه ی مختلف و تکالیف مدرسه ی زیاد. او آنقدر از این فعالیت‌ها خسته می‌شود که دیگر حوصله و وقت کافی برای کتاب خوانی ندارد و رفته رفته علاقه خود را از دست می دهد (3) .

۷-الگو بودن یا نبودن، مسئله این است

آیا خودتان به کتاب خوانی علاقه مند هستید؟ چقدر در یک روز برای کتاب خواندن وقت می گذارید؟ برای انجام هر کاری، این شما هستید که الگوی کودکان خود می شوید. کودکی متنفر از کتاب خوانی، مادر پدری متنفر از خواندن دارد (3) .

۸-چرا من هیچ چیز نمی فهمم؟

اینکه کودک کتاب هایی را بخواند که برای سن و فهم و درک او مناسب باشد، مسئله‌ای حائز اهمیت است. اگر او آنچه را که می خواند متوجه نشود، به زودی از خواندن متنفر می‌شود.

۹-من خسته هستم

وقتی کودک از شما درخواست می کند که برایش کتاب بخوانید و با جمله ی من خسته هستم مواجه می‌شود، رفته رفته علاقه خود را از دست می دهد. تا می توانید در این زمینه برای او وقت بگذارید.

۱۰-خودم می خواهم داستان را بگویم

کودکان در بیشتر مواقع، فقط به تصاویر کتاب‌ها نگاه می کنند و داستان خودشان را برای آن تصاویر می سازند. نباید کودک را مجبور کرد که حتما کلمه به کلمه ی کتاب را بخواند. با این اجبار، کودک به اصطلاح از کتاب خوانی زده می‌شود.

تبدیل تنفر به علاقه

با اجتناب از الگو‌های رفتاری غلط بالا، می توانید کودکان خود را به کتاب خوانی علاقه مند کنید. علاوه بر این، اجرای نمایش با شخصیت‌های کتاب، انتخاب کتاب‌های طنز، خواندن داستان‌های کوتاه، انتخاب داستان هایی با شخصیت‌های آشنا برای کودکان نیز روش هایی مؤثر در ایجاد علاقه درکودکان نسبت به کتاب خوانی است (5) .

نتیجه گیری

عدم علاقه به کتاب‌خوانی و حتی تنفر از آن، یکی از معضلاتی است که خیلی از والدین با آن رو به رو هستند. همانطور که در این مقاله خواندید، دلیل اصلی این تنفر، می تواند رفتارهایی غلط از جانب والدین در این زمنیه باشد. در اینجا ما شما را با نمونه‌ای از این الگوهای غلط آشنا کردیم و راه کارهایی را به شما یادآوری کردیم تا از طریق آن‌ها کودکان خود را به خواندن و مطالعه علاقه مند کنید.

پینوشتها