سردردشناسی در منزل
همه ما بارها سردرد را در موقعیت های مختلف زندگی تجربه کرده وگرچه معمولا با خوردن یک مسکن، دوش آب گرم یا استراحتى کوتاه از آن رها شده ایم، اما آن را به عنوان یکی از کلافه کننده ترین ناراحتی ها می شناسیم.معمولا سردردها بدون درمان خاصی بهبود می یابند، اما کسب اطلاعات دقیق و علمی ضرورتی است که در صورت نیاز به درمان خاص، فرصت تشخیص سریع را به فرد خواهد داد .
علائم مهم سردردشناسی کدامند؟
سردرد یکی از شایع ترین شکایت های پزشکی است که در بیشتر موارد علل خاصی ندارد و معمولا پس از مدتی بدون مصرف دارو و پس از چند دقیقه استراحت و خواب بهبود می یابد. البته در بعضی موارد نادر، سردرد غیر قابل تحمل می تواند نشانه ای از بیماری های خطرناک مانند تومور مغزی باشد.درمان سردرد به عامل زمینه ساز سردرد بستگی دارد، اما در اغلب موارد مصرف داروهای مسکن معمول مانند استامینوفن بی ضرر است و به رفع سریع تر آن کمک می کند.
خانم ها بیش از آقایان دچار سردرد می شوند که معمولا ناشی از دوره عادت ماهانه است و طی دوران سالمندی نیز خانم ها و آقایان عموما کمتر دچار سردرد می شوند و دردها نیز شدت خفیف تری دارد.
سر درد انواع مختلفی دارد که مهم ترین آنها را می توان سردردهای تنشی عصبی، میگرن، سر درد سینوزیت و سردرد خوشه ای برشمرد. استرس و فشارهای عصبی طولانی مدت مهم ترین سردردهای تنشی عصبی هستند که تقریبا همه افراد آن را تجربه کرده اند. در این حالت عضلات پوست سر، گردن و صورت فشرده و منقبض شده و باعث گرفتگی و درد می شود.
علل فیزیولوژیک دیگری مانند اضطراب، انواع خستگی، فشار به گردن ناشی از کار طولانی با رایانه و … نیز می تواند زمینه ساز این نوع سردردها باشد. میگرن معمولا سردرد بسیار شدیدی است که غالبا با ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره همراه است. گرچه علل بروز آن هنوز به طور دقیق شناخته نشده، تغییرات هورمونی در زمان دوره عادت ماهانه، مصرف بعضی خوراکی ها مانند شکلات و پنیرهای مانده، بوهای شدید، کم خوابی و استرس می توانند زمینه ساز آن شوند.
سردرد سینوزیت غالبا پس از عفونت مجاری تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی احساس می شود. در این حالت فرد علاوه بر سردرد معمولا از احتقان و گرفتگی بینی نیز رنج می برد. شدت این نوع سردرد به باکتری های عامل عفونت در سینوس ها بستگی دارد.
سردرد خوشه ای نسبت به انواع دیگر شیوع کمتری دارد و با درد بسیار شدید در یک طرف سر، پشت سر یا اطراف یک چشم بروز می کند و معمولا در یک زمان از روز طی چند روز، هفته یا سال فرد را آزار می دهد سپس ممکن است ماهها یا سالها خاموش باشد. علل دقیق بروز آن هنوز مشخص نیست، اما مصرف الکل به عنوان یکی از فرضیه ها مطرح است.
سردردهای عصبی با چه علائمی همراه است؟
سردردهای تنشی عصبی معمولا فشار مداومی ایجاد می کنند و با درد تیرکشنده ای در تمام سر همراه اند. در بیشتر موارد، درد به تدریج زیاد و در قسمت بالای چشم ها تشدید می شود و احساس گرفتگی در پیشانی و گردن نیز ظاهر خواهد شد. درد ممکن است ساعت ها یا روزها ادامه داشته باشد. دردهای خفیف یا با شدت متوسط عموما نزدیک شب تشدید می شود.سردرد میگرنی و خوشه ای چطور است؟
سردرد خوشه ای در هر بار عود ۲۰ تا ۹۰ دقیقه طول می کشد. معمولا در زمان خواب شروع می شود و در یک سمت سر با درد بسیار شدید بروز می کند. علائم دیگری مانند قرمزی یا اشک ریزش چشم و افتادگی پلک در سمت بروز درد و همچنین احتقان و آبریزش بینی نیز دیده می شود.شدت دردهای میگرنی از خفیف تا شدید متغیر است که معمولا از یک سمت سر شروع می شود و غالبا به سمت دیگر نیز می رسد. مدت، شدت و مرکز درد در افراد و زمان های مختلف، متفاوت خواهد بود.
دردهای میگرنی به نوعی حالت تپشی دارد و معمولا با حالت تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی، حساسیت بالا نسبت به نور، صدا و بوها همراه است.
حمله میگرنی می تواند چند ساعت یا روز طول بکشد، اما به طور متوسط ۱۲ تا ۱۸ ساعت خواهد بود. دردها چنان شدید و ناتوان کننده است که فرد قادر به انجام فعالیت های روزمره عادی نیست.
در چه مواردی سردرد را باید یک عامل خطر سلامت دانست؟
با اینکه سر درد مشکلی بسیار آزاردهنده است، الزاما نشانه ای از یک مشکل حاد سلامت نیست و تنها در بعضی موارد می تواند ناشی از پرفشاری خون (بالاتر از ۱۸۰/۱۱۰ میلی متر جیوه)، سکته ، یا تومور مغزی و برآمدگی عروق مغز باشد.مننژیت نیز ممکن است با سردرد همراه باشد به خصوص اگر با درد ناگهانی همراه با تب، خشکی گردن و اختلال بینایی بروز کند. در صورت بروز درد ناگهانی و بسیار شدید، تشدید درد در حالت دراز کشیده یا عدم امکان خوابیدن، تشنج، کاهش هوشیاری و اختلالات فیزیولوژیک، حالت تهوع مداوم و استفراغ، تشدید درد طی دوره چند روز یا چند هفته ای و درد متفاوت با سردردهای همیشگی باید فورا به مراکز درمانی مراجعه کرد.
در این باره ناتوانی عملکردهای عصبی مانند از دست دادن تعادل، ضعف، بی حسی یا مشکلات گفتاری و اختلالات بینایی ممکن است نشانه ای از سکته مغزی باشد و سردرد در چنین شرایطی زنگ خطر جدی خواهد بود.
چرا بیشتر خانم ها در دوران عادت ماهانه دچار سردرد می شوند؟
تغییرات هورمونی ناشی از دوره عادت ماهانه زمینه ساز سردردهای کم و بیش جدی در خانم ها در روزهای پیش از دوره عادت ماهانه یا طی آن می شود که به آن میگرن عادت ماهانه نیز گفته می شود. این نوع سردردها در بعضی افراد بسیار شدید و طولانی است و مانع از انجام فعالیت های روزمره آنها می شود.افت ناگهانی ترشح هورمون استروژن در چند روز پیش از شروع دوره و افزایش سطح پروژسترون در روزهای نخست شروع آن مهم ترین عامل زمینه ساز این سردردهاست.
مصرف خوراکی های طبیعی برای حفظ سطح قند خون در حد طبیعی، خواب کافی، دوری از استرس و خستگی، مصرف مسکن هایی مانند استامینوفن و پرهیز از حضور در اماکن شلوغ و با نورهای تند می تواند به کاهش و تسکین سردرد در این روزها کمک کند .
روند تشخیص سردرد چگونه است؟
زمانی که سردرد مداوم و شدید باشد، پزشک آزمایش هایی را برای اطمینان از زمینه های جدی خطر مانند سکته مغزی یا مننژیت و… ضروری می داند.به طور کلی توجه به وضعیت عمومی بیمار مانند سطح استرس، شرایط شغلی و انجام آزمایش های دقیق به تشخیص نوع سردرد کمک می کند. در بعضی موارد نیاز به بررسی های دقیق تری از طریق ام آر آی، نوار مغز و… نیز خواهد بود.
چه روش های درمانی نوینی را می توان برای تسکین سردرد مفید دانست؟
درمان حتما نیازمند تشخیص نوع سردرد و مصرف دارو تحت نظر پزشک است. در مورد سردردهای تنشی عصبی توجه به روش های کسب آرامش، استرحت، رژیم غذایی درست و ورزش در کنار مسکن هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن می تواند به کاهش درد کمک کند.سردردهای سینوزیت معمولا با مصرف آنتی بیوتیک و درمان های لازم برای بهبود عفونت، رفع می شود. طی دوره درمان مسکن هایی مانند استامینوفن نیز تجویز می شود.
در موارد درد خفیف میگرنی می توان از استامینوفن، آسپرین و ایبوپروفن استفاده کرد اما اگر درد شدید و مداوم باشد حتما نیاز به درمان جدی تر و تجویز داروهای خاص توسط پزشک خواهد بود. سردردهای خوشه ای نیز به مسکن های معمول پاسخ نمی دهد و مراجعه به پزشک و درمان خاص را می طلبد.
منبع: سایت راستینه
