گرمازدگي علائم و راهکارهاي آن
نويسنده:مهندس مهدي کرابي
انسان با استفاده از روش هاي مختلف درجه حرارت بدن خود را در محدوده 37درجه سانتي گراد حفظ مي نمايد. هرگونه اختلال در آن منجر به افزايش يا کاهش درجه حرارت مرکزي بدن شده که دراين شرايط اعضاي مختلف بدن در ارايه وظايف خود ناتوان مي شوند. حفظ درجه حرارت بدن در محدوده طبيعي توسط عوامل دافع حرارت تنظيم مي شود. هر فردي مي تواند از طريق تعريق تا يک ليتر آب در هر ساعت از دست دهد و همراه با آن گرماي اضافي را نيز دفع نمايد.
دربرخورد با محيط گرم و افزايش درجه حرارت داخلي بدن عروق خوني پوست گشاد شده و خون بيشتري به پوست مي رسد و در نتيجه گرماي بيشتري از بدن دفع مي شود و بالعکس در شرايط سرما و کاهش درجه حرارت داخلي بدن عروق خوني پوست تنگ شده و خون کمتري به پوست مي رسد و گرما دربدن حفظ مي شود. آسيب هاي ناشي از گرما يکي از شايع ترين مراجعه هاي اورژانسي است. در فصل تابستان و مناطق گرم کشور مثل خوزستان، سيستان و بلوچستان و...و يا در موسم حج در عربستان افراد دچار گرمازده بسيار به چشم مي خورند.
ورزشکاران، کارگران ساختماني، کارگران نانوايي و افراد مسن و بيماران مبتلا به بيماريهاي قلبي و عروقي افراد چاق بچه هاي کم سن و سال و... درخطر گرما زدگي قرار دارند.
گرما و رطوبت فراوان با فعاليت زياد و عدم استفاده از مايعات و تامين آب و نمک ازدست رفته بدن زمينه ساز گرمازدگي هستند. آسيب هاي ناشي از گرما در سه گروه قرار مي گيرند. خستگي گرمايي حمله گرمايي گرفتگي عضلاني.
-فرد گرمازده را به محل خنک وسايه منتقل کنيد.
-به وضعيت تنفس گردش خون و علايم حياتي فرد گرمازده توجه کنيد .
-لباس هاي شخص گرمازده را خارج کنيد. لباس هاي خيس مانع از دفع گرما از بدن مي شود.
-کيسه آب يخ و يا حوله مرطوب روي سر و بدن فرد گرمازده قرار دهيد.
-در صورت عدم دسترسي از ملافه يا حوله خيس جهت سرد کردن فرد گرمازده استفاده کنيد.
-تا رسيدن درجه حرارت بدن به زير 38درجه عمل سرد کردن بدن فرد گرمازده را ادامه دهيد .
-درصورت دسترسي به فرد اکسيژن کافي بدهيد.
-سروشانه بيمار را بالاتر قرار دهيد.
-در موارد خفيف گرمازدگي(خستگي گرمايي)خنک کردن فرد گرمازده و تجويز مايعات در بسياري از موارد به بهبودي منجر مي شود. هر15دقيقه نصف ليوان آب حاوي نصف قاشق چاي خوري نمک به فرد بدهيد و بعد از يک ساعت بر حسب وضعيت و تمايل به مصرف مايعات توسط فرد تنظيم شود.
-هرگزعضلات دچارگرفتگي را ماساژندهيد
-بعد ازکاهش درجه حرارت فر از او به مدت 2تا3روز در جاي خنک مراقبت کنيد.
-سرعت عمل بسيار مهم است. هرچه زودتر اقدامات درماني صحيح شروع شود چه احتمال بروز عوارض مغزي جبران ناپذيرکمتر مي شود.
منبع:نشريه تغذيه و سلامتي ،شماره 75
/خ
بدن چگونه گرماي توليد شده را حفظ مي کند؟
دربرخورد با محيط گرم و افزايش درجه حرارت داخلي بدن عروق خوني پوست گشاد شده و خون بيشتري به پوست مي رسد و در نتيجه گرماي بيشتري از بدن دفع مي شود و بالعکس در شرايط سرما و کاهش درجه حرارت داخلي بدن عروق خوني پوست تنگ شده و خون کمتري به پوست مي رسد و گرما دربدن حفظ مي شود. آسيب هاي ناشي از گرما يکي از شايع ترين مراجعه هاي اورژانسي است. در فصل تابستان و مناطق گرم کشور مثل خوزستان، سيستان و بلوچستان و...و يا در موسم حج در عربستان افراد دچار گرمازده بسيار به چشم مي خورند.
ورزشکاران، کارگران ساختماني، کارگران نانوايي و افراد مسن و بيماران مبتلا به بيماريهاي قلبي و عروقي افراد چاق بچه هاي کم سن و سال و... درخطر گرما زدگي قرار دارند.
گرما و رطوبت فراوان با فعاليت زياد و عدم استفاده از مايعات و تامين آب و نمک ازدست رفته بدن زمينه ساز گرمازدگي هستند. آسيب هاي ناشي از گرما در سه گروه قرار مي گيرند. خستگي گرمايي حمله گرمايي گرفتگي عضلاني.
خستگي گرمايي
علايم و نشانه هاي خستگي گرمايي
حمله گرمايي
علايم و نشانه هاي حمله گرمايي
نکته
تفاوت هاي خستگي گرمايي و حمله گرمايي
گرفتگي عضلاني
علايم ونشانه هاي آن عبارت اند از:
اقدامات ضروري
-فرد گرمازده را به محل خنک وسايه منتقل کنيد.
-به وضعيت تنفس گردش خون و علايم حياتي فرد گرمازده توجه کنيد .
-لباس هاي شخص گرمازده را خارج کنيد. لباس هاي خيس مانع از دفع گرما از بدن مي شود.
-کيسه آب يخ و يا حوله مرطوب روي سر و بدن فرد گرمازده قرار دهيد.
-در صورت عدم دسترسي از ملافه يا حوله خيس جهت سرد کردن فرد گرمازده استفاده کنيد.
-تا رسيدن درجه حرارت بدن به زير 38درجه عمل سرد کردن بدن فرد گرمازده را ادامه دهيد .
-درصورت دسترسي به فرد اکسيژن کافي بدهيد.
-سروشانه بيمار را بالاتر قرار دهيد.
-در موارد خفيف گرمازدگي(خستگي گرمايي)خنک کردن فرد گرمازده و تجويز مايعات در بسياري از موارد به بهبودي منجر مي شود. هر15دقيقه نصف ليوان آب حاوي نصف قاشق چاي خوري نمک به فرد بدهيد و بعد از يک ساعت بر حسب وضعيت و تمايل به مصرف مايعات توسط فرد تنظيم شود.
چند نکته
-هرگزعضلات دچارگرفتگي را ماساژندهيد
-بعد ازکاهش درجه حرارت فر از او به مدت 2تا3روز در جاي خنک مراقبت کنيد.
-سرعت عمل بسيار مهم است. هرچه زودتر اقدامات درماني صحيح شروع شود چه احتمال بروز عوارض مغزي جبران ناپذيرکمتر مي شود.
منبع:نشريه تغذيه و سلامتي ،شماره 75
/خ