استرس چیست؟
استرس واکنش طبیعی فرد است که در مقابل با فشارهای درونی و دنیای بیرونی از خود بروز می دهد.فشارهای درونی نظیر تمایل به موفقیت و تمایل به پذیرفته شدن در بین همسالان، دوستان و….
فشارهای بیرونی نظیر محیط خانه، مدرسه و محیط کار و…..
استرس از غریزه فرد در مقابله با فشارها و خطرات دنیای خارجی نشات می گیرد.
اگر استرس در حد نرمال و طبیعی خود در فرد بروز کند می تواند سازنده باشد. بدون استرس اکثر پروژه ها و کارهایمان به موقع به پایان نخواهد رسید.
حتی استرس می تواند یک واکنش انتقادی از خود فرد باشد. وقتی کاری را بر عهده داریم و نمی توانیم به درستی انجام دهیم استرس می گیریم. آنقدر ناراحت می شویم که هیچ چیز دلخوش کننده ای در زندگی نمی یابیم.
اما زمانی این استرس در ما باعث ناراحتی وفشار روانی می شود که
1-مدت زمان داشتن استرس طولانی باشد.
2-تکرار این استرس به دفعات زیاد باشد.
3-با فشار و تحریک زیاد همراه باشد.
وقتی دچار استرس می شویم ممکن است از لحاظ فیزیکی نیز دچار تغییراتی در بدن شویم که نمود استرس در وجود ما است.1
علل اضطراب کنکور
در حوزه آسیب شناسی، علل اضطراب کنکور ناشی از عوامل خانوادگی، آموزشگاهی، شخصیتی و تحصیلی می باشد. از جمله ی آنها عدم آمادگی کافی و همچنین عوامل آموزشگاهی از جمله سیستم آموزشگاه ها و معلمان می باشد که می توانند تاثیر بسزایی در چگونگی عملکرد شخص در امتحان داشته باشند.یکی دیگر از علل اضطراب کنکور، تجربیات منفی قبلی می باشد. هنگام صحبت با داوطلبان کنکوری مضطرب مشاهده می کنیم که بسیاری از آنها علت اضطراب خود را عدم کسب نتیجه ی قابل قبول در کنکور سال قبل بیان می کنند.
همچنین ماهیت امتحان ها باعث افزایش یا کاهش استرس می شود؛ مثلا کنکور یا امتحانات نهایی می تواند استرس بیشتری نسبت به امتحانات کلاسی ایجاد کنند.
گاهی هم علل خانوادگی همچون انتظارات بیش از حد والدین، تنبیه، سرزنش، تهدید و عدم ارائه ی تقویت مناسب و مقایسه های نابجا از سمت آنان و انتقال این پیام که همین امسال فرصت داری! کلی هزینه کرده ایم و .... از علل اضطراب کنکور می باشند. گاهی هم خود والدین آنقدر مضطرب می شوند که نقش والدین و دانش آموزان تغییر می کند.2
ترس از ناکامی مانعی بر کنترل استرس کنکور
بسیاری از دانش آموزان در دوران طلایی پیش از کنکور دچار فشارهای روانی و عاطفی می شوند، این موضوع باعث می شود به جای تمرکز بر دروس دچار احساس ناکامی و ناامیدی شوند. این افکار باعث می شود به جای مطالعه و جمع بندی دروس، مدام در حال فکر کردن به نتیجه کنکور و پیامدهای بعد از آن باشند.این امر دو پیامد دارد، اول اینکه با فکر کردن مداوم به مسئله ای که نتیجه آن مشخص نیست، تنها زمان خود را برای آماده شدن برای کنکور هدر می دهید و از بقیه دانش آموزانی که در حال مطالعه هستند، عقب می افتند. دوم اینکه مداوم فکر کردن به هر مسئله ای استرس زایی سبب زیاد شدن استرس و اضطراب در فرد شده و می تواند سلامت روحی و جمسی فرد را بسیار تهدید کند.3
نشانه های وجود استرس
در ذیل به چند مورد از این تغییرات فیزیکی اشاره می کنیم:1-افزایش ضربان قلب که رایج ترین واکنش بدن به استرس می باشد.
2-عرق کردن کف دست و در صورتی که استرس زیاد باشد لرزش دست و پاها را نیز به همراه دارد.
که یکی دیگه از واکنش های رایج بدن لرزش دستها می باشد که برای فرد خیلی ناراحت کننده و آزار دهنده است.
3-وجود دلشوره
4-التهاب و برافروخته شدن صورت
5-کاهش اشتها
6-از دست دادن تمرکز که این مورد در سر جلسه کنکور خیلی مهم است.
7-داشتن سرگیجه و سردرد
8-اشکال در تنفس
9-بی خوابی
10-بروز واکنش های ترس، از خود
البته باید گفت که در صورت وجود استرس در فرد، همه علائم با هم بروز نمی کند. ممکن است یکی یا دو تا از علائم را در خود نشان دهد.
شایع ترین واکنش های افراد در صورت بروز استرس، افزایش ضربان قلب – وجود لرزش در صدا و دستها می باشد.
استرس در جلسه کنکور مسئله ای طبیعی می باشد که به سن خاصی مربوط نمی شود.
در هر سن و دوره ای از زندگی و تحصیل، امتحان می تواند موجب بروز استرس در فرد شود.1
راه های کنترل استرس کنکور
در ادامه روش هایی ارائه می دهیم تا بتوانید با مدیریت فشارهای روانی و استرس تان بهترین عملکرد خود را در کنکور داشته باشید. این روش ها بدون تمرین و برنامه ریزی به نتیجه ای نمی رسد، شما می توانید با دریافت مشاوره تحصیلی بر روی اهداف خود برنامه ریزی کرده و به آن ها با اطمینان بیشتری برسید.1- کنترل استرس با برنامه ریزی و مدیریت زمان
ریشه بسیاری از ترس ها و استرس ها ناآگاهی می باشد، پس لازم است در ابتدا اطلاعات کافی در مورد کنکور و منابع آن به دست آورید تا بتوانید برنامه ریزی مناسبی برای مطالعه منابع بر اساس زمان باقی مانده تان داشته باشید. برای این منظور می توانید از تکنیک مدیریت زمان پومودورو استفاده کنید.2- کنترل استرس با هدف گذاری
ابتدا هدف خود را تعیین کنید و بعد به مطالعه بپردازید. با توجه به زمان باقی مانده برای کنکور، رشته و دانشگاهی که قصد ادامه تحصیل در آن را دارید انتخاب کنید و درصدهای قبولی در آن رشته دانشگاهی را از روی رتبه و نمره داوطلبان سال های گذشته در بیاورید. با این بررسی ها متوجه می شوید که لازم نیست تمام سوالات کنکور را برای قبولی در رشته دانشگاهی مورد علاقتان جواب دهید و بر اساس یافته هایتان، به سراغ تسلط بر روی مباحثی بروید که ضرایب بالاتری در رشته تان دارد.3- کنترل استرس با خواب کافی و با کیفیت
بدون داشتن خواب مناسب نمی توانید تمرکز کافی بر روی دروس داشته باشید. همچنین کم خوابی باعث استرس و احساس خستگی می شود و قدرت یادگیری و حافظه را کاهش می دهد. شام سبکی بخورید تا بتوانید راحت بخوابید. خواب کافی به خصوص در شب آخر اهمیت زیادی دارد، استفاده از دمنوش های آرامبخش، تماشای فیلم کمدی یا پیاده روی کوتاه می تواند به خوابی راحت در شب سرنوشت سازتان کمک کند.4- کنترل استرس با استفاده از تکنیک های تنفسی
داشتن کمی استرس برای کنکور امری طبیعی است و کمک می کند تا با دقت بیشتری برای کنکور برنامه ریزی کنید، ولی اگر استرس از حد طبیعی بیشتر شود، روند یادگیری تان را با مشکل رو به رو می کند. استرس پیامدها و علائم جسمی مانند معده درد عصبی را نیز به همراه دارد. تکنیک های تنفس مانند تکنیک تنفس 8-7-4 نیز می تواند تا حد زیادی در خواب و کنترل استرس کنکور دانش آموزان تاثیر گذار باشد.5- استراحت کنید و شاداب باشید
شما باید علاوه بر مطالعه، زمان هایی را برای استراحت و تفریح خود در نظر بگیرید. مطالعه پیوسته و بدون استراحت به مرور زمان، شادابی و بازدهی تان را کاهش می دهد و عملکردتان افت خواهد کرد. روحیه شما بسیار در یادگیری موثر تاثیر گذار است.6- کنترل استرس با خلاصه برداری و مرور
خلاصه برداری نقش بسیار مفیدی در دوره و جمع بندی قبل از کنکور دارد. در روزهای پایانی کنکور، مرور کردن مطالبی که خوانده اید بسیار حائز اهمیت است و زمانی که خلاصه برداری می کنید این روند را با سرعت بیشتری انجام خواهید داد. از طرفی دست نوشته های خودتان چون براساس اولویت های یادگیری خودتان است، می تواند نقش مهمی در جمع بندی نهایی و کاهش استرس دارد.7- یادگیری تکنیک های کنترل استرس
اگر از مصاحبه با رتبه های برتر کنکور اطلاع داشته باشید، خواهید فهمید که بسیاری از این افراد علاوه بر داشتن برنامه ریزی درسی و تقویت خود در دروس مختلف و مطالعه، به بهداشت عاطفی و روانی خود بسیار اهمیت می دهند و به خوبی با تکنیک های کنترل استرس و اضطراب آشنایی دارند.شما می توانید با استفاده از خدمات مشاوره کنترل استرس ، تکنیک های کنترل و درمان استرس را یاد بگیرید و انگیزه خود را در طول زمان مطالعه برای کنکور حفظ نمایید.3
پینوشتها
1.www.ostadbank.com
2.www.3gaam.com
3.www.honarehzendegi.com
