همه چیز در مورد زخم معده و راه حل درمانی آن

علت زخم معده چیست؟

زخم معده تقریبا همیشه یکی از موارد زیر است:

عفونت با باکتری

استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن؛ به ندرت، یک بیماری که به عنوان سندرم Zollinger-Ellison شناخته می شود، می تواند با افزایش تولید اسید بدن، باعث ایجاد زخم معده و روده شود، این سندرم مشکوک ،به ایجاد کمتر از 1 درصد زخم های گوارشی کمک می کند.

علائم زخم معده

به طور کلی درد زخم معده از یک ساعت بعد از غذا خوردن شروع می شود و تا ساعت ها ادامه پیدا کند همچنین شب ها شعله ور شده و می تواند فرد را از خواب بیدار کند. درد زخم معده در زمان خالی بودن معده بدتر می شود لذا باید از گرسنگی اجتناب کرد.

زخم معده می تواند برای مدتی فروکش کند ولی بعد از چند هفته علائم زخم معده برمی گردد لذا حتما باید برای درمان زخم معده به پزشک مراجعه کرد.

رایج ترین علائم زخم معده، درد سوزشی که از جناغ سینه تا بالای ناف می تواند احساس شود.

درد زخم معده به علت تماس اسید معده با منطقه آسیب، ایجاد می شود. افزایش سوءهاضمه از نشانه های دیگر زخم معده می باشد.

در این موارد فرد پس از صرف غذا یا آروغ می زند یا دچار سکسکه می شود.

زخم معده علامت دیگری دارد که به علت تغییر حجم مایعات، فرد دچار حالت تهوع خفیف یا شدید می شود. معمولاً در حالت ناشتا، فرد دچار حالت تهوع می شود.

تعدادی از علائم، مربوط به زخم معده است شدت علائم بستگی به شدت زخم دارد، شایع ترین علامت سوزش یا درد در وسط شکم شما بین قفسه سینه است به طور معمول، زمانی که معده شما خالی است، درد شدیدی خواهید داشت و می تواند از چند دقیقه تا چند ساعت ادامه یابد.

سایر علائم و نشانه های معمول زخم معده

درد خفیف در معده

کاهش وزن

نمیخواهی به خاطر درد غذا بخوری

حالت تهوع یا استفراغ

نفخ

احساس سیر شدن آسان

سوزش یا رفلاکس اسید

سوزش قلب (احساس سوزش در قفسه سینه)

دردی که ممکن است هنگام خوردن، نوشیدن و یا مصرف آنتی اسیدهای کم خونی افزایش یابد.

مدفوع تیره و قیرمانند

استفراغی که خونی است یا مثل زمینه قهوه به نظر می رسد.

اگر علائم زخم معده دارید، با پزشک خود مشورت کنید، اگرچه ناراحتی ممکن است خفیف باشد، اگر درمان نشوند، می توانند زخم ها را بدتر کنند و زخم خونریزان می تواند تهدید کننده زندگی باشد. 1

خطر زخم معده

بیشتر کسانی که زخم معده دارند، فقط درد معده دارند. برخی افراد هم هیچ نوع علامتی ندارند.

زخم‌ها باعث ایجاد سایر مشکلات جسمی هم می‌شوند؛ گاهی اوقات خونریزی می‌کنند.

اگر زخم‌ها خیلی عمیق شوند، می‌توانند دیواره معده را سوراخ کنند.

همچنین زخم‌ها می‌توانند باعث انسداد معده شوند یعنی از عبور غذا در معده جلوگیری کنند که در این حالت، تهوع، استفراغ و کاهش وزن دیده می‌ شود. 2

تشخیص

پزشک موارد زیر را بررسی می‌ کند:

وجود زخم گوارشی و تعیین نوع آن (زخم معده، مری یا دوازدهه)

دلیل ایجاد شدن زخم به منظور تهیه طرح درمانی مناسب

پزشک از بیمار می‌خواهد تا علائم و سابقه پزشکی خود را شرح دهد، سپس حین معاینه ناحیه شکم را به آرامی فشار می‌دهد تا وجود ناحیه حساس یا دردناک را بررسی کند.

در مرحله بعد پزشک معالج تعیین می‌کند که آیا عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری یا مصرف درازمدت داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب می‌تواند عامل بروز علائم باشد یا خیر. احتمال زخم شدن دستگاه گوارش در صورت تایید موثر بودن هر یک از این دو عامل بالا است.

آزمایش‌ ها

از روش‌های مختلفی برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:

آزمایش خون

آزمایش نمونه مدفوع

آزمایش تنفسی

آندوسکوپی

نمونه برداری

درمان

درمان زخم‌ های گوارشی بسیار مهم است. چنانچه اقدام فوری و مناسب برای درمان انجام شود، زخم دوازدهه ظرف چهار هفته و زخم معده در مدت هشت هفته بهبود می‌ یابد. به علاوه چنانچه هلیکوباکتر علت ایجاد زخم باشد، احتمال عود کردن زخم با از بین بردن این باکتری کاهش می‌ یابد.

دارو

زخم ناشی از هلیکوباکتر پیلوری

چنانچه عفونت باکتریایی علت ایجاد زخم باشد، یک دوره یک تا دو هفته‌ای آنتی بیوتیک برای از بین بردن عفونت تجویز می‌شود.

در کنار آنتی بیوتیک داروهای دیگری برای جلوگیری از آسیب دیدن مجرای معده ـ روده‌ای و ایجاد فرصت التیام یافتن زخم تجویز می‌شود.

این گروه از داروها میزان تولید اسید معده را کاهش می‌ دهد.

زخم ناشی از مصرف داروهای NSAID

اگر مصرف داروهای NSAIDs عامل ایجاد زخم باشد، از بیمار خواسته می‌شود مصرف این داروها را قطع کند تا زخم التیام یابد.

آنتاگونیست گیرنده H2 یا PPI نیز برای کاهش تولید اسید تجویز می‌شود. مصرف این داروها در کل ایمن است، اما گاهی اثرهای جانبی موقتی مانند اسهال یا حالت تهوع را به دنبال دارد.

جراحی

چنانچه علی رغم اتمام دوره درمان زخم عود کند یا بیمار دچار عوارض وخیم شود، انجام جراحی ضرورت می‌یابد.

سوراخ و زخم مجرای گوارشی را می‌توان با جراحی باز یا جراحی با حداقل تهاجم لاپاروسکوپی درمان نمود.

درمان آندوسکوپی

آندوسکوپی بخش فوقانی مجرای معده ـ روده‌ای به منظور توقف خونریزی انجام می‌ شود.

جراح اسکوپ مجهز به منبع نور را وارد مجرا می‌کند تا بتواند ناحیه‌های خونریزی دهنده را ببیند و درمان کند.

اپی نفرین نیز از راه آندوسکوپ وارد مجرا می‌شود تا خونریزی را متوقف کند. گیره‌هایی نیز روی زخم خونریزی دهنده زده می‌شود تا رگ‌ های مرتبط تحت فشار قرار گیرد.

واگوتومی

شاخه‌ هایی از عصب واگ در عمل واگوتومی قطع می‌شود که در تولید اسید معده نقش دارد. قطع کردن عصب واگ تولید اسید را به شدت کاهش می‌ دهد.

البته قطع کلی عصب توانایی معده در تخلیه خود را کاهش می‌ دهد، به همین دلیل فقط بخشی از آن باید قطع شود.

آنترکتومی

آنترکتومی عملی جراحی است که در آن بخش پایین معده (آنتروم) خارج می‌شود. آنتروم ماده‌ای شیمیایی ترشح می‌کند که تولید اسید را افزایش می‌دهد و بدون آن تولید اسید کاهش می‌یابد. با انجام آنترکتومی می‌توان از عود کردن زخم‌های گوارشی جلوگیری کرد.

پیلوروپلاستی

در عمل پیلوروپلاستی حفره‌ی بین معده و دوازدهه بزرگتر می‌شود تا محتویات معده راحت‌ تر وارد روده شود.

پیلوروپلاستی پیش از این کاربرد بالایی برای کاهش عوارض واگوتومی داشت. 3

پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.tabnak.ir
3.www.drmrasekhi.i