با توجه به بزرگتر شدن نوزاد، شیر به تدریج جایگاه خود را از دست می دهد و بنابراین آنها با کمتر نوشیدن شیر از مزایای سلامتی آن بهره کمتری خواهند برد. این نکته را باید در نظر داشته باشید که مزایای شیر فقط مختص شیرخواران نیست بلکه همچنان برای افراد در هر سنی ادامه دارد.در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با انواع شیر و خواص آن آشنا کنیم.
شیرحیوانی
خواص شیر شتر
جدیدترین نوع شیری که به تازگی به بازار عرضه شده، شیر شتر است. یک لیوان یا یک فنجان (250 گرمی) شیر شتر حاوی 107 کالری، 3 گرم چربی اشباع شده و 17 گرم کلسترول است. بنابر نتایج تحقیقات می توان گفت که شیر شتر در مقایسه با شیر گاو حاوی 10 برابر آهن بیشتر و سه برابر ویتامین C بیشتر است.علاوه بر این، تحقیقاتی انجام گرفته که بر اساس آنها شیر شتر برای افراد دیابتی مفیدتر است، چون حاوی انسولین است. نوشیدن شیر شتر در مقایسه با نوشیدن شیر گاو با افزایش سطوح انسولین در بیماران مبتلا به دیابت مرتبط است. شیر شتر از آن نوع شیرهایی است که باید با احتیاط آن را مصرف کرد و حتما باید پاستوریزه باشد. به علاوه پیدا کردن این نوع شیر سخت و گران است.
خواص شیر بز
اگر در هضم لاکتوز دچار مشکل هستید و خواهان شیری هستید که ارزش های غذایی شیر گاو کم چرب را داشته باشد، شیر بز گزینه خوبی است. با وجود این، شیر بز سرشار از کالری (هر فنجان 168کالری)، چربی اشباع شده (5/6گرم) و کلسترول است. محدود کردن چربی های اشباع شده در رژیم غذایی به کاهش کلسترول خون و کاهش خطر بیماری های عروق کرونری کمک می کند.علت این است که سطوح بالای کلسترول در خون موجب تجمع پلاک در شریان ها (تصلب شریان ها) می شود و این تصلب شریان ها وضعیتی است که خطر سکته مغزی و سکته قلبی را افزایش می دهد. یافتن شیر بز کم چرب بسیار سخت است و این نوع شیر در مقایسه با شیر گاو کم چرب ویتامین ها و مواد معدنی اساسی، اسیدفولیک و ویتامین های B کمتری دارد. توجه داشته باشید که اگر شیر بز را به صورت خام مصرف کنید، بیشتر در معرض انواع بیماری ها خواهید بود، مگر آنکه بز را در حیاط خود بزرگ کنید و از نحوه تغذیه و سلامت آن اطمینان داشته باشید.1
خواص شیر گاو
معتدل در گرمی و سردی و تری، یعنی سه جزء آبی, جزء دَسِم و چربی و جزء پنیری شیر گاو به حد اعتدال و تساوی است.به‌گفته وی شیر گاو سریع الهضم است و ارزش غذایی بالایی دارد.
شیر گاو تقویت کننده مغز بوده و رطوبت آن را زیاد می‌کند.
برطرف کننده فراموشی, مالیخولیا و وسواس بوده و مقوی قلب است.
شیر گاو برای افراد سوداوی و مزاج خشک مفید بوده و ملین شکم است.مصلح آن در گرم‌مزاجان، شکر و در سردمزاجان، عسل است.
خواص شیر گوسفند
شیر گوسفند چربی و قسمت پنیری آن از شیر گاو بیشتر بوده، همچنین غلیظ‌تر از شیر گاو است.2
شیر غیر لبنی
شیر بادام
اما در این میان ترکیب شیر با پودر بادام جایگاه خاصی دارد و نه تنها برای کودکان بلکه به بزرگ تر ها هم توصیه می شود که در رژیم روزانه خود این نوشیدنی خاص را قرار دهند. شیربادام جایگزین خوبی است برای شیرسفید و ساده، چون خاصیت درمانی مختلفی دارد اگر شما هم یکی از آن هایی هستید که خواص درمانی مواد غذایی که در رژیم روزانه خود قرار می دهید برایتان اهمیت دارد این نوشیدنی را از دست ندهید. و به سایر اعضای خانواده خود هم پیشنهاد کنید.شیر بادام مغذی و ضدعفونی‌کننده‌ی روده‌ها است و سرشار از ویتامین‌های A ,B و E و همچنین حاوی میزان زیادی کلسیم، آهن و منیزیم و فیبر می‌باشد.
شیر سویا
یکی از شناخته شده ترین و پرمصرف ترین نوشیدنی‌های گیاهی شیر سویا است که از لوبیای سویا گرفته می شود. این نوشیدنی از نظر ارزش غذایی و از نظر سطح پروتیدها (3.8 گرم پروتئین در هر لیتر) و لیپیدها شباهت زیادی با شیر گاو دارد. شیر سویا فاقد لاکتوز، اسیدهای چرب اشباع شده و کلسترول هست و برای افرادی است که از عدم تحمل لاکتوز رنج می برند و یا برای افرادی که کلسترول خون شان بالا هست یک جایگزین مناسب محسوب می شود؛ اما باید بدانید که این شیر همچنین حاوی ایزوفلاون(هورمون های گیاهی) نیز هست که روی مسائلی مانند تعادل عملکرد تیروئید یا تعادل هورمونی تاثیر می گذارد. در نتیجه اگر دچار مشکلاتی این چنینی هستید بهتر است قبل از مصرف این نوشیدنی با پزشک خود مشورت کنید.
شیرِ برنج
این نوشیدنی از برنج جوشانده شده و آرد برنج کامل تهیه می شود و حاوی میزان کمی پروتئین (1 گرم در هر لیتر) و کلسیم است. این شیر سرشار از قندهای دیرجذب می باشد و فاقد کلسترول و لاکتوز محسوب می شود. شیر برنج انرژی خوبی به بدن می رساند و برای افرادی که از عدم تحمل لاکتوز یا کلسترول بالای خون رنج می برند مناسب است.3
شیر جو دوسر
اگرچه نوشیدن شیر حاصل از خیساندن جو دوسر، فواید سلامتی کاملا مشابهی با یک کاسه اوت میل ندارد، اما یک ماده غذایی بسیار مغذی محسوب می‌شود. شیر جو دوسر به طور طبیعی از جو دوسر شیرین و پر از کربوهیدرات تولید می‌شود. این شیر حاوی مقداری فیبر محلول است، که باعث می‌شود کمی حالت خامه‌ای به خود بگیرد. یک مطالعه 5 هفته‌ای روی 52 مرد نشان داد که نوشیدن شیر جو دوسر توانست میزان کلسترول بد (LDL) آنها را به میزان چشمگری کاهش دهد.
شیر کنف
شیر کنف (شاهدانه) از بذر شاهدانه خیس شده تهیه می‌شود، که حاوی عنصر روان‌گردان گیاه شاهدانه نیست. دانه‌های کنف سرشار از پروتئین و چربی‌های امگا 3 و امگا 6 سالم هستند. شیر کنف نسبت به شیرهای گیاهی دیگر، مقادیر بیشتری از این چربی‌های مفید را داراست.
شیر نارگیل
شیر نارگیل در نتیجه فشردن گوشت سفید نارگیل به دست می‌آید. این شیر عطر و طعم دلپذیری دارد و جایگزین خوبی برای شیر است. بیشتر شیرهای نارگیل بسته‌بندی شده با آب مخلوط می‌شوند تا قوام آن مانند شیر گاو شود. این شیر پروتئین کمتری نسبت به شیر بادام دارد، اما بسیاری از برندها با مواد مغذی خاصی آن را غنی می‌کنند.4
بهترین زمان برای نوشیدن شیر
بهتر است شیر را یک ساعت و نیم بعد از وعده غذایی شام یا ناهار بنوشید. در این صورت تداخلی در جذب آهن و روی و ویتامین‌های موجود در غذا با کلسیم موجود در شیر رخ نمی‌دهد.همچنین اگر عادت دارید قبل از خواب شیر بنوشید بهتر است نیم ساعت قبل از اینکه به رختخواب بروید یک لیوان شیر بنوشید. در این صورت کلسیم فرصت کافی برای جذب شدن دارد و در روند خواب‌تان نیز تداخلی ایجاد نمی‌شود.
نکته‌ای که در باب جذب کلسیم شیر باید در نظر گرفت این است که، فرقی نمی‌کند شیر را سرد، گرم یا ولرم بنوشید. دمای شیر هیچ دخل و تصرفی در میزان و مدت زمان جذب کلسیم ندارد. انتخاب دمای شیر بستگی به ذائقه و تمایل فرد دارد. هر فردی باید تا حدودی با سیستم گوارشی خود آشنا باشد. برخی افراد با نوشیدن شیر گرم حالت تهوع می‌گیرند و از مخاطی که در مجرای گوارشی‌شان تشکیل می‌شوند رنج می‌برند. برخی دیگر هستند که بعد از نوشیدن شیر سرد دچار نفخ شکم و سوزش معده می‌شوند. در همه این موارد کلسیم موجود در شیر روند طبیعی خود را طی می‌کند. اما فرد برای آسودگی خیال و رسیدن به حال مطبوع باید تشخیص بدهد که سیستم گوارشی‌اش با شیر گرم سازگار است یا شیر سرد.5
پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.jadidtarin.com
3.www.beytoote.com
4.www.snapp.market
5.www.chetor.com
