گیاه بارهنگ نوعی گیاه پایا (گیاهانی که بیش از دو سال عمر می‌کنند) است که تقریبا در تمام نقاط جهان گسترش یافته است. دهه‌هاست که متخصصین گیاهان دارویی، بارهنگ را برای مواردی مثل درمان سرفه‌، درمان زخم‌، درمان التهاب پوست و درماتیت تجویز می‌کنند. برگ له‌شدهٔ بارهنگ را به‌طور موضعی برای درمان جای نیش حشرات، اگزما، زخم‌ها و بریدگی‌های کوچک استفاده می‌کنند. از برگ‌ها و دانهٔ بارهنگ عصاره‌ای استخراج می‌شود که حاوی ترکیبات مفیدی است. برای آشنایی بیشتر با خواص بارهنگ با ما همراه شوید.

انواع و خواص بارهنگ

نزدیک به ۲۵۰ گونهٔ مختلف بارهنگ وجود دارد. علاوه‌بر بارهنگ (Plantago major) و بارهنگ نیزه‌ای (Plantago lanceolata) که فراوان‌ترین گونه‌های این گیاه در جهان هستند، نوعی بارهنگ به نام بارهنگ تخم‌مرغی وجود دارد که به‌طور عمده در هندوستان می‌روید. از دانه‌های بارهنگ تخم‌مرغی (Plantago ovata) ماده‌ای به نام پسیلیوم مشتق می‌شود که نوعی فیبر محلول است. پسیلیوم ترکیب عمدهٔ متاموسیل است. از متاموسیل برای درمان یبوست استفاده می‌شود.

براساس مطالعات انجام‌شده درباره خواص بارهنگ روی جانوران، عصارهٔ بارهنگ نیزه‌ای می‌تواند به‌خاطر داشتن خاصیت ضدالتهابی، ضدباکتریایی، ضدقارچی، آنتی‌اکسیدانی و ضدزخم در بهبود زخم مؤثر باشد. بارهنگ خاصیت تسکین‌دهندگی دارد و به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.

انواع و خواص بارهنگ

نحوهٔ اثر بارهنگ چگونه است

مهم‌ترین ترکیبات موجود در برگ‌های بارهنگ نیزه‌ای، ترکیبات زیست‌فعالی مانند کاتالپول، اکوبین و ورباسکوزید هستند. این ترکیبات خواص دارویی متفاوتی دارند. از بین این خواص بارهنگ می‌توان به خاصیت ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی، ضدتومور و تقویت‌ کبد اشاره کرد.

بارهنگ نیزه‌ای

پژوهشگران در مطالعه‌ای ۷۲ موش زخمی را با پمادی حاوی درصد خاصی از عصارهٔ بارهنگ نیزه‌ای (PLE) تحت درمان قرار دادند. سپس تأثیر این پماد را با پمادی که حاوی وازلین بود مقایسه کردند.

پژوهشگران فهمیدند که غلظت‌های متفاوت عصارهٔ بارهنگ نیزه‌ای می‌تواند تأثیر مثبتی بر بهبود زخم‌ها داشته باشد. به‌طور خاص غلظت ۱۰ درصد عصارهٔ بارهنگ نیزه‌ای می‌تواند در درمان زخم بسیار مؤثر باشد. البته در این زمینه باز هم به مطالعات بیشتری نیاز است.

بارهنگ

پژوهشگران در بررسی دو گونهٔ پرمصرف از بارهنگ در بالکان (شبه‌جزیره‌ای در جنوب شرق اروپا که چند کشور اروپایی در آن قرار دارند)، یعنی بارهنگ و بارهنگ نیز‌ه‌ای، کاربرد سنتی آنها در بهبود زخم‌ها را تأیید کردند.

مطالعات پیشین، تأثیرات دارویی بارهنگ مانند خاصیت آنتی‌اکسیدانی، خاصیت ضدسرطانی و تقویت سیستم ایمنی را تأیید کرده‌اند. محققان در یکی از مطالعات، این نظریه را از طریق عصاره‌گیری از بخش‌های مختلف گیاه و استفاده از آنها دربرابر انواع سلول‌های سرطانی موردآزمایش قرار دادند.

در پایان، مشاهده شد که در میان بخش‌های مختلف بارهنگ، دانه‌های آن بالاترین تأثیر را در متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی دارند. خاصیت ریشهٔ بارهنگ در متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی و مهار فعالیت سیتوکین‌ها (سیتوکین‌ها ترکیباتی هستند که از برخی سلول‌های دستگاه ایمنی ترشح می‌شوند و بر سایر سلول‌ها تأثیر می‌گذارند) تقریبا در حد برگ‌ها و دُمبرگ‌ها بود.

در مطالعه‌ای که توسط مجلهٔ اروپایی پرستاری تومورشناسی انجام شد، تأثیر استفاده از عصارهٔ بارهنگ (PME) در درمان موکوزیت (موکوزیت یکی از عوارض جانبی رایج در بیمارانی است که با روش‌های شیمی درمانی و پرتو درمانی تحت درمان قرار می‌گیرند) موردبررسی قرار گرفت.

طی این تحقیق مشخص شد که مدت درمان با عصارهٔ بارهنگ در مقایسه با محلول بی‌کربنات سدیم طولانی‌تر است، اما نتیجهٔ درمان تفاوت چشمگیری ندارد. برخی از تولیدکننده‌ها مدعی‌ هستند که بارهنگ و بارهنگ نیزه‌ای به پاکسازی و سم زدایی بدن و تقویت سلامت دستگاه تنفسی کمک می‌کنند. بااین‌حال هنوز هیچ پژوهشی در تأیید این ادعا انجام نشده است و سازمان غذا و داروی آمریکا نیز هنوز این گفته را تأیید نمی‌کند.

پسیلیوم

پسیلیوم از دانه‌های بارهنگ تخم‌مرغی مشتق شده است و به‌عنوان مکمل غذایی استفاده می‌شود. پسیلیوم معمولا به‌شکل سبوس، دانه‌های ریز، کپسول و پودر وجود دارد. شما می‌توانید پسیلیوم را در فهرست ترکیبات افزودنی به برخی غلات صبحانه و محصولات دیگر نیز مشاهده کنید. سبوس پسیلیوم ترکیب فعال اصلی در متاموسیل است. متاموسیل نوعی مکمل فیبر است که برای رفع یبوست مصرف می‌شود.

مطالعات نشان داده‌اند که پسیلیوم سرشار از فیبر است و به افزایش تودهٔ مدفوع کمک می‌کند و آب موجود در مدفوع را افزایش می‌دهد. علاوه‌براین، مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های فیبری مانند پسیلیوم می‌توانند از افزایش چشمگیر قند خون پس از مصرف وعدهٔ غذایی جلوگیری کنند. پسیلیوم یکی از منابع سرشار از فیبر است که مدت سوخت و ساز کربوهیدرات را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود قند خون با سرعت نسبتا کمتری افزایش یابد.

براساس مطالعات اخیر، افزایش فیبر مصرفی با موادی مانند پسیلیوم، می‌تواند به کاهش کلسترول و کاهش خطر بیماری های قلبی کمک کند. پسیلیوم با اتصال به چربی‌ها و اسیدهای صفراوی می‌تواند به دفع این ترکیبات از بدن کمک بکند.

براساس مطالعه‌ای که روی مردان بالغ انجام شد، مشخص شد که مصرف روزانه ۶ گرم پسیلیوم در مدت ۶ هفته می‌تواند به بهبود توزیع چربی و پروفایل چربی (که از پارامترهای سندرم متابولیک یا سوخت‌و‌سازی است) کمک کند.1

در ادامه این مطلب به برخی از خواص بارهنگ اشاره می کنیم.

درمان آفتاب سوختگی

عصاره برگ های تازه بارهنگ را خارج کرده و آن را روی موضع آسیب دیده بمالید. هم چنین می توانید با خرد کردن این برگ ها با آب سرد برای منافع مشابه ضماد بسازید در حالی که طبیعت ضد التهاب آن سوزش و جوش ، خارش را تسکین می دهد.

درمان نیش حشرات

عصاره این برگ ها شامل عناصر ویژه ای است که خارش، التهاب و درد مرتبط با گزش حشرات و زنبور را کاهش می دهند. در نتیجه درد پوست را تسکین می دهد.

درمان فوری زخم ها

مواد تشکیل دهنده در گیاه برگی ، خاصیت میکروب کشی و ضد باکتری دارد. در نتیجه وقتی روی زخم ها به طور روزانه زده می شود این گیاه به کشتن میکروب ها کمک می کند و ترمیم سریع تر انجام می شود و سنتز سلول های پوست را تحریک می کند.

درمان آکنه و روزاسه

بیماری التهابی پوست مانند آکنه و روزاسه از کاربرد موضعی این عصاره گیاهی خنک بهره مند می شوند. علاوه بر تسکین التهاب و جلوگیری از عفونت، این گیاه با القای درمان سریع تر و بازسازی سلول های پوست، از زخم شدن پوست جلوگیری می کند.

کمک به از بین بردن شوره سر

این گیاه درمانی موثر برای شوره و پوسته پوسته شدن از زمان های بسیار دور بود خاصیت ضدعفونی کنندگی و ضد میکروبی این گیاه پوست سر را از عفونت و شوره سر محافظت می کند.

مناسب برای کودکان

عصاره برگ های بارهنگ را با روغن بادام شیرین و موم مخلوط کنید این ترکیب می تواند به عنوان پادزهر موثر برای پوشک و نیزپشه گزیدگی برای کودکان مورد استفاده قرار گیرد تکه ای یخ را در برگ قرار دهید و از آن برای ماساژ دادن پوست کودک استفاده کنید این کار تضمین می کند که پوست عاری از قرمزی و التهاب است همچنین انعطاف پذیری و نرمی پوست را افزایش می دهد.2

عفونت های تنفسی

بارهنگ به کاهش ترشح مخاط در مجاری هوایی کمک می کند ، و این باعث می شود در درمان سرماخوردگی ، آب مروارید ، سینوزیت ، شرایط آلرژیک ریه و برونش مانند تب یونجه و آسم مفید باشد. از آنجا که گیاه دارای خواص ضد عفونی کننده ای است می توان از آن به عنوان درمانی برای گلودرد ، لوزه و سرفه استفاده کرد.

درمان یبوست

خوردن برگ بارهنگ و نوشیدن چای بارهنگ کمک به تسکین یبوست می کند. گیاه بارهنگ ذخاصیت ملین دارد و برگهای آن نیز حاوی فیبر زیادی هستند .

بذرهای گیاه بارهنگ را می توان خیس کرد تا ملین شبیه به psyllium باشد. از یک یا دو قاشق چایخوری تخم خیس شده در دو فنجان آب جوشانده شده استفاده کنید.

تسکین سرفه و سرماخوردگی

گیاه بارهنگ هم خاصیت تحریک کننده دارد و هم خاصیت ضد تشنجی دارد که باعث می شود برای درمان سرفه و سرماخوردگی مناسب باشد. این خاصیت های ضد التهابی ، خنک کننده و تسکین دهنده درد ، باعث می شود که بارهنگ گزینه مناسبی برای گلودرد باشد. گیاه بارهنگ ترشح مخاط را در بدن به ویژه در سیستم تنفسی کاهش می دهد.

برای درمان سرفه و سرماخوردگی ، مقدار زیادی جوشانده بارهنگ بنوشید. و برای گلو درد با این جوشانده غرغره کنید.

برای هضم غذا مفید است

گیاه بارهنگ به دلیل خاصیت قابض ، به عنوان درمانی برای اسهال ، گاستریت ، کولیت و سایر بیماریهای گوارشی مفید است. از این دارو به عنوان درمانی برای عفونت های معده و روده و همچنین عفونت های مجاری ادراری استفاده می شود و از آنجا که گیاه دارای خاصیت ضد اسپاسم است می توان از آن برای تسکین سوزش و کاهش اسپاسم در رابطه با کولیک در نوزادان و کودکان خردسال استفاده کرد. دانه ها را می توان به عنوان یک ملین به خوبی استفاده کرد.

بواسیر را برطرف کنید

خصوصیات قابض گیاه بارهنگ به کوچک کردن بواسیر کمک می کند ، در حالی که خاصیت ضد التهابی ، خنک کننده و ضد درد وتسکین دهندگی باعث تسکین درد می شود. یک برگ بارهنگ را روی بواسیر خارجی بمالید . شما همچنین می توانید روزانه چند فنجان چای بارهنگ بنوشید تا به بواسیر داخلی کمک کرده و به معالجه خارجی آن کمک کند.

برای افراد دارای اضافه وزن و چاق مفید است

این گیاه دارای خواص ادرارآور و سم زدایی است.بارهنگ دارای خاصیت سرکوب کننده اشتها است که در مهار انواع مشکلات گرسنگی تا حد زیادی کمک می کند. فقط ۳ گرم از تخم این گیاه را با ۲۵۰ میلی لیتر آب نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی مصرف کنید ، حداکثر ۳ بار در روز .3

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.namnak.com
3.www.seyedattar.com