کاربردها و فواید زهر زنبور عسل

زهر زنبور عسل به صورت سنتی برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها، استفاده می شده است.
 
طرفداران این نوع درمان ادعا می کنند که زهر زنبور عسل، خواص درمانی گسترده ای دارد و می توان از آن برای کاهش التهاب، درمان بیماری های مزمن و بسیاری از مشکلات دیگر، استفاده کرد. با این وجود پژوهش ها در این زمنیه یا انجام نشده و یا اینکه نتایج آن ها متناقض است.
 
در این مقاله به کاربردها، فواید و عوارض جانبی استفاده از زهر زنبور عسل می پردازیم. با ما همراه باشید.
 

زهر زنبور عسل، یک مایع اسیدی بی رنگ است. زمانی که زنبورها احساس خطر می کنند، با نیش زدن، زهر خود را وارد بدن فردی که آن را تهدید می پندارند، می کنند.
 
زهر زنبور عسل دارای ترکیبات التهاب زا و البته ضد التهابی است. زهر زنبور عسل حاوی برخی آنزیم ها، مواد قندی، معدنی و آسیدهای آمینه است.
 
ملیتین ترکیبی که از 26 اسید آمینه تشکیل شده، حدود 50 درصد وزن زهر خشک شده زنبور عسل را به خود اختصاص می دهد و تحقیقات نشان داده که این ماده دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد سرطانی است.
 
به نظر می رسد درد ناشی از نیش زنبور عسل نیز به خاطر وجود همین ترکیب است.
 
همچنین سم زنبور عسل، حاوی پپتیدهای آپامین و آدولاپین است. اگرچه این دو ترکیب به عنوان سم عمل می کنند، اما به نظر می رسد که دارای خواص ضد التهابی و تسکین دهنده درد هستند.
 
علاوه بر این، سم زنبور عسل حاوی فسفولیپاز A2 است، فسفولیپاز A2 آنزیم و آلرژنی است که باعث التهاب و آسیب سلول می شود. با این وجود، طبق برخی پژوهش ها، این آنزیم ممکن است دارای اثرات ضد التهابی و محافظت کننده سیستم ایمنی باشد.
 
همانطور که می بینید، ترکیبات موجود در زهر زنبور عسل هم می توانند برای بدن مفید باشند و هم مضر.
 
آنچه مسلم است این است که تحقیقات نشان داده اند که زهر زنبور عسل دارای ویژگی های مفیدی است، هر چند که در این تحقیقات مشخص نشده که کدام یک از ترکیبات موجود در زهر زنبور عسل این تأثیرات را دارند.
 

آپیتراپی یک روش درمانی مکمل است که در آن از محصولات مرتبط با زنبور عسل - از جمله زهر آنها - برای درمان و جلوگیری از بیماری ها، درد و… استفاده می شود.
 
اگرچه سم زنبور عسل اخیراً محبوبیت زیادی یافته، اما درمان با سم زنبور عسل هزاران سال است که در روشهای طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته است.
 
زهر زنبور عسل به طرق مختلف استفاده می شود و به اشکال مختلف موجود است. به عنوان مثال، به محصولاتی مانند عصاره ها، مکمل ها، مرطوب کننده ها و سرم ها اضافه می شود.
 
همچنین، تزریق سم زنبور عسل می تواند توسط متخصصان سلامت انجام شود.
 
از سویی در برخی شیوه های درمانی از زنبورهای زنده استفاده می شود، به این شکل که زنبور زنده بر روی پوست قرار داده می شود تا نیش خود را در بدن بیمار فروببرد و به این شیوه زهرش وارد بدن می شود.
 

هر چند که تمام فواید و مزایای نقل شده از زنبور عسل پشتوانه علمی و پژوهشی ندارند، اما برخی پژوهش ها نشان داده اند که سم زنبور عسل دارای ویژگی های درمانی قدرتمندی است.
 

یکی از مستندترین فواید سم زنبور عسل اثرات ضد التهابی قدرتمند آن است. تحقیقات نشان داده است که بسیاری از ترکیبات موجود در سم زنبور عسل، بخصوص ملیتین آن، باعث کاهش التهاب می شود.
 
اگرچه ملیتین در دوزهای زیاد می تواند باعث خارش، درد و التهاب شود، اما اگر مقادیر اندکی استفاده شود، می تواند خواص و اثرات ضد التهابی داشته باشد.
 
پژوهش ها نشان داده اند که ملیتین مسیرهای التهابی را سرکوب می کند و نشانگرهای التهابی مانند فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α) و اینترلوکین 1 بتا را کاهش می دهد.
 

پژوهش ها نشان داده اند که اثرات ضدالتهابی زهر زنبور عسل به ویژه برای افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی بسیار مفید است.
 

چندین شرکت تولید کننده محصولات مراقبت از پوست، اضافه کردن زهر زنبور به محصولاتی مانند سرم و مرطوب کننده ها را آغاز کرده اند. این ماده ممکن است سلامت پوست را از چند طریق، از جمله با کاهش التهاب، اثرات ضد باکتریایی و کاهش چین و چروک، تأمین نماید.
 

پژوهش ها نشان داده اند که زهر زنبور عسل می تواند تأثیرات مثبتی بر سلول های دفاعی بدن داشته و واکنش های التهابی و آلرژیک آن ها را کاهش دهد.
 
تحقیقات نشان داده است که درمان با رهز زنبور عسل می تواند به کاهش علائم مرتبط با بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس، آنسفالومیلیت و آرتریت روماتوئید کمک کند.
 
همچنین برخی آزمایش های حیوانی نشان داد که درمان با زهر زنبور عسل می تواند به درمان آسم کمک نماید. هر چند که برای تأثیر زهر زنبور بر بیماری های آلرژیک انسان، به پژوهش های بیشتری نیاز داریم.
 
بعلاوه، زهر زنبور می تواند در درمان افرادی که به نیش زنبور آلرژی شدید دارند، بسیار مؤثر باشد. تحقیقات نشان داده اند که این درمان کاملاً امن و مؤثر بوده و می تواند خطر واکنش های آلرژیک شدید به نیش زنبور را تا حد زیادی کاهش دهد. در واقع این درمان به عنوان خط اول درمان برای افرادی که به نیش زنبور حساسیت دارند، توصیه می شود.
 

در حالیکه نیش زنبور می تواند مزایای زیادی به همراه داشته باشد، اما در هر حال تحقیقات و پژوهش های علمی اندکی در مورد این فواید انجام شده است. در واقع بیشتر آزمایش هایی که در این زمینه انجام شده بر روی حیوانات و یا در محیط های آزمایشگاهی بوده است.
 
از سویی برخی درمان های مرتبط با زهر زنبور عسل، می توانند عوارض جانبی به همراه داشته باشند که از جمله آن ها می توان به درد، تورم و قرمز شدن پوست اشاره نمود.
 
بعلاوه، درمان با زهر زنبور عسل ممکن است عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد و حتی در افرادی که به نیش زنبور آلرژی شدید دارند، منجر به آنافیلاکسی شود. آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک بسیار شدید است که حتی ممکن است به مرگ فرد منجر شود.
 
برخی دیگر از عوارض جانبی ذکر شده برای این درمان عبارتند از: هایپرونتیلیشن، خستگی شدید، کاهش اشتها، درد شدید، افزایش خطر خونریزی و استفراغ.
 
جالب است که بررسی 145 پژوهش نشان داد که حدود 19 درصد از افراد، پس از درمان با زهر زنبور عسل، عوارض جانبی خفیف یا شدیدی را تجربه کرده اند.
 
در افراد مستعد، استفاده از محصولات پوستی حاوی زهر زنبور عسل مانند سرم و مرطوب کننده ها نیز می تواند باعث بروز عوارض جانبی مانند خارش ، کهیر و قرمزی شود.
 
بنابر پژوهش هایی که تا کنون انجام شده، عوارض جانبی مرتبط با درمان با سم زنبور عسل، نسبتاً شایع است، هر چند که در بسیاری از موارد ممکن است خفیف باشند. به همین دلیل لازم است در مصرف محصولات حاوی سم زنبور عسل احتیاط نماییم.
 
همچنین توجه داشته باشید که درمان با زهر زنبور عسل، باید حتماً تحت نظر یک متخصص انجام شود.
 
منبع: هلث لاین