سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک چیست؟

این سندرم عارضه ای برای هورمون هاست که بر زنان در دوران بارداری (از هفته ۱۵ تا ۴۴) اثر می گذارد.

بین ۲٫۲ و ۲۶٫۷ درصد از این زنان، به این سندرم مبتلا هستند.

بسیاری از زنان بی‌آنکه خودشان بدانند به این سندرم مبتلا هستند.

تحقیق صورت گرفته نشان داد که وجود این سندرم در ۷۰ درصد از زنانی که به آن مبتلا بوده اند، تشخیص داده نشده است.

این سندروم بر تخمدان زن و ارگان تناسلی که به تولید استروژن و پروژسترون دست می زنند، اثر می گذارد. (هورمون هایی که به تنظیم سیکل قاعدگی می پردازند. تخمدان ها همچنین کار تولید میزان کمی از هورمون های مردانه به نام آندروژن را نیز بر عهده دارند.)

این عارضه، سندرم یا مجموعه‌ای از علائم است که بر تخمدان و روند تخمک‌سازی اثر می‌گذارد. سه ویژگی اصلی این عارضه عبارتست از:

وجود کیست در تخمدان

افزایش میزان هورمون های مردانه

قاعدگی نامنظم یا رخ ندادن قاعدگی

دلیل این عارضه

پزشکان به طور مشخص دلیل این عارضه را نمی دانند.

آن ها بر این باورند که افزایش میزان هورمون های مردانه مانع از انجام عمل تولید هورمون و تخمک سازی توسط تخمدان می شود.

ژن

مطالعات ثابت کرده که وجود این سندرم به صورت ارثی در میان خانواده ها ممکن است.

مقاومت به انسولین

تا ۷۰ درصد از زنان مبتلا به این سندرم، نسبت به انسولین مقاومت نشان می دهند. این بدان معناست که سلول های آنان نمی تواند از انسولین به شکل درستی بهره ببرد.

انسولین، هورمونی تولید شده توسط لوزالمعده است که به بدن کمک می کند تا برای کسب انرژی، از قند موجود در خوراکی ها استفاده کند.

وقتی سلول ها نتوانند آنطور که باید از انسولین بهره ببرند، بدن انسولین بیشتری طلب می کند و درنتیجه لوزالمعده برای جبران این فقدان، دست به تولید انسولین بیشتر می زند. وجود انسولین اضافی منجر به افزایش تولید هورمون های مردانه توسط تخمدان می‌شود.

چاقی یکی از اصلی ترین دلایل مقاومت به انسولین است. هم چاقی و هم مقاومت به انسولین، هر دو می توانند خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را افزایش دهند.

التهاب

زنانی که به این سندرم مبتلا هستند بیشتر در معرض انواع التهابات بدن قرار دارند.

داشتن اضافه وزن نیز می تواند به التهاب مرتبط باشد. مطالعات بسیاری به ارتباط میان التهابات و افزایش میزان آندروژن اشاره کرده‌اند. 1

علائم ابتلا به بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک چه هستند؟

در زنان مختلف ممکن است همه این علائم یا تنها چند تا از آنها وجود داشته باشند.

بی نظمی قاعدگی

این سندرم موجب اختلال در چرخه قاعدگی و مشکلات قاعدگی می شود که معمولا حدود بلوغ خود را نشان می دهد.

چرخه قاعدگی ممکن است در ابتدا طبیعی باشد اما بعدا نامنظم شود یا شروع خون ریزی قاعدگی به تاخیر بیفتد.

ناباروری

نامنظمی های قاعدگی یا پریود در سندرم تخمدان پلی کیستیک همراه با عدم تخمک گذاری است، بنابراین زنان مبتلا ممکن است دچار ناباروری شوند.

میل به بارداری عاملی است که زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک را به مراجعه به پزشک وا می دارد.

رشد موهای زائد

افزایش تولید آندروژن (هورمون مردانه) توسط تخمدان در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک منجر به رشد موهای زائد می شود که هیرسوتیسم نامیده ی شود. رشد موهای ضخیم و سیاه بالای لب، چانه، حول نوک سینه ها و ناحیه پایینی شکم رخ می دهد.

نازک شدن یا ریزش مو

افزایش ریزش موی ناشی از این بیماری در میانسالی افزایش می یابد.

جوش

تغییرات هورمونی مرتبط با آندروژن ممکن است منجر به مشکلات پوستی مانند جوش در زنان شود.

دیگر تغییرات پوستی ممکن است شامل اسکین تگ یا تیره شدن بخش هایی از پوست در ارتباط با این سندرم باشد.

خونریزی شدید یا غیر طبیعی

به دلیل عدم تخمک گذاری یا کاهش آن، زنان مبتلا به این سندرم، هورمون پروژسترون کمتری دارند (هورمونی که پس از تخمک گذاری در نیمه دوم چرخه قاعدگی تولید می شود). این مورد موجب افزایش ضخامت آندومتر و خونریزی واژینال شدید یا لکه بینی می شود. رشد زیاد آندومتر در غیاب تولید پروژسترون موجب افزایش خطر ابتلا به هایپرپلازی آندومتر و سرطان رحم می شود.

افزایش وزن

افزایش وزن و مقاومت به انسولین جز علائم رایج سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند.

تحقیقات نشان داده است که نیمی از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، چاق هستند.

مقاومت به انسولین همراه با میزان زیاد انسولین خون در اکثر زنان مبتلا به تنبلی تخمدان صرف نظر از چاقی یا عدم چاقی آنها، رخ می دهد.

زنان مبتلا به این سندرم در خطر ابتلا به دیابت نوع دو بیشتری هستند.

بسیاری از مطالعات، سطح چربی غیر طبیعی خون و افزایش پروتئین واکنشی سی را نشان داده اند که موجب افزایش ابتلا به بیماری قلبی عروقی می شود.

خستگی

خستگی و کاهش انرژی در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به وفور دیده شده است.

تغییر حالات روحی

ابتلا به بیماری تنبلی تخمدان موجب افزایش احتمال تغییر سریع حالات روحی، افسردگی و اضطراب می شود.

درد ناحیه لگن

درد ناحیه لگن ممکن است در حین پریود ها همراه با خونریزی شدید رخ دهد. این درد همچنین ممکن است در زمان هایی به غیر از قاعدگی نیز روی دهد.

سردرد

تغییرات هورمونی ممکن است موجب سردرد شوند.

مشکلات خواب

زنان مبتلا به بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب مشکلاتی در رابطه با بی خوابی یا کم خوابی دارند.

عوامل بسیاری وجود دارند که می توانند بر خوابیدن تاثیر بگذارند اما سندرم تخمدان پلی کیستیک با اختلال خوابی به نام آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب مرتبط است که تنفس در زمان های کوتاهی در طی خواب قطع می شود. 3

عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک

نازایی

دیابت بارداری یا فشار خون بالای ناشی از بارداری

سقط جنین یا زایمان زود رس

استئاتوهپاتیت غیر الکلی (التهاب شدید کبد در نتیجه تجمع چربی در کبد)

سندرم متابولیک (مجموعه وضعیتهای پزشکی از جمله فشار خون بالا، قند بالا، کلسترول بالا یا تری گلیسرید بالا که خطر بیماریهای قلبی عروقی را بسیار بالا میبرند)

دیابت نوع دو یا پیش دیابت

وقفه تنفسی در خواب (اپنه خواب)

افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن

خونریزی غیر طبیعی رحم

سرطان آستر رحم (لایه ای که سطح داخلی رحم را می پوشاند) که به سرطان اندومتریال شناخته میشود.

چاقی با ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ارتباط داشته و عوارض آن را تشدید میکند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه تشخیص داده میشود؟

یک راه دقیق و مشخص برای تشخیص قطعی این اختلال وجود ندارد.

با سابقه پزشکی از جمله دوره های قاعدگی و تغییرات وزن، معاینه فیزیکی (از جمله بررسی رشد موهای زاید (hirsutism)، مقاومت به انسولین و آکنه) و آزمایشهایی مانند موارد زیر، تشخیص انجام میشود:

معاینه لگن

دکتر اندام تناسلی را بررسی میکند تا ببیند آیا زایده یا چیز غیر طبیعی پیدا میکند یا نه.

آزمایش خون

در آزمایش خون میزان هورمونها بررسی میشود. به این ترتیب میتوان احتمال های دیگر ناهنجاریهای قاعدگی یا زیادی اندروژن را رد کرد.

ممکن است آزمایش خون برای بررسی تحمل گلوکز و میزان کلسترول و تری گلیسیرید ناشتا نیز انجام شود.

سونوگرافی

در سونوگرافی وضعیت تخمدانها و ضخامت دیواره رحم بررسی میشود. در این روش از امواج فراصوتی برای ایجاد تصویر استفاده میشود. 2

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بهتر است که در صورت بی نظم قاعدگی یا تاخیر مکرر در قاعدگی، رشد موهای زائد، دشواری در بارداری یا مشاهده هر یک از علائم مشکل ساز این سندرم به پزشک مراجعه شود.

درمان های پزشکی تنبلی تخمدان

قرص های ضد بارداری و دیگر دارو ها می توانند به تنظیم چرخه قاعدگی و درمان علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک مانند رشد زائد موها و جوش های پوستی کمک کنند.

داروهای ضد بارداری

مصرف روزانه استروژن و پروژستین می توانند تعادل هورمونی طبیعی را باز گردانند، تخمک گذاری را تنظیم کنند و علائمی مانند رشد موهای زائد را کاهش دهند و فرد را در برابر ابتلا به سرطان آندومتر (رحم) محافظت کنند.

متفورمین

متفورمین دارویی است که برای درمان دیابت نوع دو به کار می رود و همچنین سندرم تخمدان پلی کیستیک را با بهبود میزان انسولین درمان می کند.

مصرف متفورمین همراه با تغییرات در رژیم غذایی و ورزش موجب کاهش وزن، کاهش قند خون و بازگرداندن چرخه قاعدگی طبیعی بهتری به نسبت تنها تغییر رژیم غذایی و انجام ورزش می شود.

کلومیفن سیترات

این دارو در درمان ناباروری کاربرد دارد و به زنان دچار تنبلی تخمدان در باردار شدن کمک می کند. با این وجود ریسک چندقلو زایی را افزایش می دهد.

داروهای رفع موهای زائد

درمان هایی برای خلاص شدن از دست موهای زائد یا متوقف سازی رشد آنها وجود دارد.

کرم وانیکا دارویی است که برای کاهش رشد موهای زائد به کار می رود. لیزر موهای زائد نیز می تواند برای متوقف سازی رشد موهای زائد صورت و بدن شما مفید باشد.

جراحی

جراحی گزینه ای برای بهبود باروری در صورتی است که دیگر روش های درمانی تاثیری نداشته باشند.

سوراخ کردن تخمدان شیوه ای است که سوراخ های کوچکی درون تخمدان با لیزر یا سوزن نازکی انجام می شود تا روند تخمک گذاری فرد به حالت طبیعی بازگردد. 3

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.vclinic.com
3.www.drzakerin.com