بیماری لک و پیس چگونه طبقه‌ بندی می شود؟

بیماری لک و پیس را می‌توان بر اساس عوامل کلینیکی، ژنتیکی، آسیب‌ شناختی زیستی (پاتوبیولوژیکی)، شدت فراگیری (اپیدمیولوژی) و ویژگی‌ های مولکولی آن طبقه‌ بندی نمود.

لک و پیس غیر قطعه‌ ای

این حالت از بیماری به صورت متقارن در دو طرف بدن ظاهر می‌شود و توزیع لکه‌ های آن در دو طرف یکسان است.

علائم آن می‌تواند به صورت پایدار یا غیر پایدار باشد.

لک و پیس قطعه‌ ای (سگمنتال)

در ۹۰ درصد از موارد، به شکل لکه‌ های سفید رنگ مجزا می‌ باشد.

لکه‌ ها غالباً مرز نامنظم دارند.

در افراد جوان بروز می‌ کند.

بعد از سال اول به حالت پایدار و ثابت در می‌ آید.

بر روی پوست حالت موزائیک (با الگوی بلاشکو، درماتومی، فیلوئیدی یا برگی شکل، شطرنجی) به وجود می‌ آید.

لک و پیس ترکیبی

در موارد نادری ممکن است ترکیبی از الگوهای غیر قطعه‌ ای و قطعه‌ای در یک فرد به وجود بیاید.

لک و پیس طبقه‌ بندی نشده

این بیماری در مراحل اولیه بروز آن، هنوز طبقه‌‌ بندی نشده است. 1

دلایل ابتلا به ویتیلیگو

پوست، رنگدانه‌ های اصلی‌ اش را به دلیل از بین رفتن ملانین از دست می‌ دهد.

به دلایلی، سلول‌ های تشکیل‌ دهنده رنگدانه‌ های پوست که موسوم به ملانوسیت‌ ها هستند از بین می‌ روند.

اینکه چرا و چگونه این اتفاق می‌ افتد هنوز نامعلوم است.

ممکن است یک بیماری خود ایمنی باشد، زمانی‌ که سیستم دفاعی بدن شما به جای حمله به میکروب‌ های مهاجم، سلول‌ های خود را مورد حمله قرار می‌ دهد.

اگرچه ویتیلیگو بر روی همه نژادها به طور یکسان تأثیر می گذارد، اما در افراد دارای پوست تیره بیشتر قابل توجه است.

چه تعدادی مبتلا به این بیماری هستند؟

بالغ بر ۲ درصد از جمعیت جهان مبتلا به این بیماری هستند. فرقی نمی‌ کند که مرد یا زن باشید.

در اکثر موارد، این بیماری بین ۱۰ تا ۳۰ سالگی و تقریباً قبل از ۴۰ سالگی بروز می‌ کند.

ویتیلیگو معمولا بین افراد خانواده کنترل می‌ شود. به این معنی که احتمالا شما زمانی مبتلا می‌ شوید که شخص دیگری در خانواده‌ تان این بیماری را داشته باشد، یا موهایش به سرعت خاکستری شود.

بیماری‌ های خود ایمنی دیگر مانند بیماری خودایمنی تیروئید (تیروئیدیت هاشیموتو) یا دیابت نوع ۱ نیز می‌ تواند درصد ابتلای شما به این بیماری را بالا ببرد.

علائم

غالباً در چندین ناحیه از پوست رنگدانه‌ ها از بین می‌ روند. بعد از پیدا شدن لکه‌های سفید، ممکن است اندازه آنها مدتی تغییر نکند، اما بعداً ممکن است بزرگتر شوند یا اینکه ممکن است چرخه‌ی از بین رفتن رنگدانه‌ ها ثابت بماند.

ویتیلیگو معمولاً بر روی قسمت‌ های پر چین و چروک بدن (مانند زیر بغل)، نقاطی که در گذشته زخمی شده‌ اند‌ و جاهایی از بدن که در معرض آفتاب، اطراف خال یا اطراف منفذهای بدن قرار دارند، تأثیر می‌ گذارد. همچنین می‌تواند روی پلک و مو نیز پدیدار شود. بازگشت رنگدانه‌های پوست پس از پدیدار شدن لکه‌ های سفید نادر است. 2

عوارض پیسی

خبر خوب این است که ویتیلیگو عارضه جانبی زیادی به بدن وارد نمی‌ کند.

جدی‌ ترین مشکلی که ممکن است ایجاد کنند در نواحی گوش و چشم‌ هاست که چندان رایج نیست.

عوارض اولیه هم ایجاد لکه‌ های سفید است که ممکن است احتمال آفتاب‌ سوختگی را افزایش دهد، برای مقابله با آن باید از ضد آفتاب‌ های با SPF30 استفاده کنید یا لباس‌ هایی بپوشید که از پوست شما در مقابل اشعه آفتاب حفظ کند.

عوارض روانی

تحقیقات نشان داده است که ابتلا به ویتیلیگو عوارض روانی زیادی را ره همراه دارد. حدود ۵۰ درصد افراد مبتلا به پیسی در روابطشان به مشکل برخورد کرده‌ اند و تمام روز را به شرایطشان فکر می‌کنند و دلیل آن غیرقابل پیش‌ بینی بودن ویتیلیگو است. افسردگی، گوشه‌ گیری، اضطراب، کاهش فعالیت‌ های فیزیکی و اجتماعی هم در این افراد گزارش شده‌ است.

در صورتی‌ که ویتیلیگو دارید و از عوارض روانی ذکر شده در بالا رنج می‌ برید حتما با پزشک یا دوست و فردی که به شما اهمیت می‌ دهد صحبت کنید.

لازم است تا می‌ توانید درباره این عارضه پوستی اطلاعات کافی کسب کنید. 3

بیماری لک و پیس چگونه تشخیص داده می‌ شود؟

لک و پیس یک بیماری با قابلیت تشخیص کلینیکی است و برای تشخیص آن به انجام هیچ آزمایشی نیاز نیست.

لکه‌ های سفید ناشی از این بیماری را می‌ توان در زیر نور لامپ‌ های مخصوص معاینه (لامپ وود یا نور سیاه) با سهولت بیشتری مشاهده کرد.

در بعضی از موارد ممکن است برای تشخیص این بیماری، نمونه‌ برداری از پوست انجام شود.

این نمونه‌ برداری به ویژه در مراحل اولیه بیماری لک و پیس (برص) و یا در مورد لک و پیس‌ های التهابی که واکنش‌ های لنفاوی همراه با آن مشاهده می‌ شود، انجام می‌ گیرد. در زمان معاینه، سلول‌ های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) و رنگدانه‌ های اپیدرمی در محل لکه‌ هایی که در اثر این بیماری به وجود آمده باشند، مشاهده نمی‌ شوند.

ممکن است به منظور ارزیابی احتمال وجود سایر بیماری‌ های خود ایمنی یا سندرم‌ های پلی‌ گلاندولار، آزمایش‌ های مربوط به خون از قبیل عملکرد تیروئید، مقدار ویتامین B12 و صفحه خود – آنتی بادی نیز انجام شود.

عکس‌ های کلینیکی برای ثبت میزان پیشرفت بیماری لک و پیس (برص) و تحت نظر داشتن وضعیت بیمار، مناسب است.

ممکن است از عکس‌های دیجیتالی سریالی برای پیگیری مراحل این بیماری استفاده شود.

شدت پیشرفت این بیماری را می‌ توان بر اساس مساحت ناحیه‌ ای از پوست که دچار تغییر رنگ شده است، درجه‌ بندی و ثبت نمود. 1

روشهای درمانی بیماری ویتیلیگو

هدف از درمان ویتیلیگو بازگرداندن عملکرد پوست و بهبود بخشیدن به ظاهر بیمار می باشد.

درمان ویتیلیگو زمان طولانی می طلبد (6 الی 18 ماه). درمان انتخابی بستگی به تعداد لکه های سفید و نحوه توزیع آنها روی بدن و نیز انتخاب بیمار دارد.

بیماران به اشکال مختلف به درمان پاسخ می دهند و یک درمان معین برای تمامی بیماران توصیه نمی شود.

انتخابهای درمانی متداول ویتیلیگو شامل درمان طبی، جراحی و درمانهای کمکی می باشند.

درمانهای طبی

1) درمان با استروئید موضعی

استروئید موضعی می تواند در برگرداندن رنگ به لکه های سفید کمک کند، بخصوص اگر در مراحل اولیه بیماری شروع شود. درمان باید دست کم تا سه ماه ادامه یابد تا نتیجه دیده شود.

این روش ساده ترین و کم عارضه ترین شیوه درمانی می باشد، اما اثر بخشی آن به اندازه روشهای طبی دیگر نمی باشد.

2) پسورالن فتوکموتراپی

احتمالاٌ سودمندترین روش درمانی ویتیلیگو می باشد. اما وقت گیر است و باید مراقبت کافی برای جلوگیری از ایجاد عوارض که گاهی شدید هم هست ، به عمل آید.

پسورالن یا بصورت موضعی روی پوست قرار می گیرد یا از طریق خوراکی مصرف می گردد و سپس بیمار در مدت زمان معینی در معرض اشعه UV-A قرار می گیرد.

درمان موضعی برای افرادی که تعداد لکه های سفیدشان کم است (کمتر از 20% سطح بدن)، همچنین افراد زیر 2 سال و افرادی که لکه های محدود و مشخص دارند به کار می رود. درمان خوراکی برای مواردی که بیش از 20% سطح بدن درگیر باشد یا افرادی که به درمان موضعی پسورالن پاسخ نمی دهند، بکار می رود.

3) دپیگمنیشن

عبارت است از بی رنگ کردن باقیمانده پوست بدن تا تا با لکه های سفید همرنگ شود. این روش برای افرادی که بیش از 50% سطح بدنشان درگیر باشد بهترین انتخاب است، اما شخصی که به این روش درمان می شود برای همیشه بطور غیر طبیعی نسبت به نور حساس خواهد بود.

روشهای جراحی

تمام روشهای جراحی روشهای تجربی هستند، چون اثربخشی و عوارض جانبی آنها بطور کامل مشخص نشده است.

1) پیوند پوست بدن خود فرد.

2) پیوند پوست با استفاده از ایجاد تاول.

3) میکروپیگمانتاسیون (خالکوبی _ Tattoing): کاشتن رنگدانه در پوست.

4) پیوند ملانوسیتهای کشت داده شده خود فرد.

درمانهای کمکی

1) ضد آفتاب ها

افراد مبتلا به ویتیلیگو خصوصا آنهایی که پوست روشن دارند باید از یک ضد آفتاب مناسب استفاده کنند تا آنها را از اشعه ماوراء بنفش خورشید محافظت کند.

بعلاوه ضد آفتاب پوست را از آفتاب سوختگی محافظت می کند و باعث کمتر شدن اختلاف رنگ بین پوست سالم و لکه سفید می گردد.

2) مواد آرایشی

برای افرادی که لکه های ویتیلیگو محدود به نواحی باز بدن باشد، مفید است . 4

پی نوشت:
1.www.dradibi.ir
2.www.rastineh.com
3.www.kalleh.com
4.www.daneshnameh.roshd.ir