افسردگی چیست؟
سالمندان به دلیل استرس، تنهایی، غم از دست دادن نزدیکان و همچنین کاهش توانایی جسمی و استقلال فردی، کاهش فعالیت های اجتماعی و ابتلا به انواع بیماری ها نسبت به سایر گروه های سنی بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند.بازنشستگی نیز به دلیل اینکه منجر به بی هدف و از بین رفتن انگیزه در سالمندان می شود به بروز افسردگی در سالمندان کمک می کند.
جنسیت نیز در ابتلا به افسردگی در سالمندان تاثیر گذار است. براساس مطالعات سازمان ملی بیماری های روانی آمریکا زنان به دلیل تغییرات هورمونی، استرس مراقبت و از دست دادن همسر دو برابر مردان در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند.
از سایر عوامل مستعد کننده افسردگی در سالمندان مصرف داروهای مختلف برای بیماری های مزمن در دوران سالمندی است.
از جمله این دارو ها می توان به داروهای بیماری فشار خون بالا، کلسترول خون بالا، آرام بخش ها، استروئیدها و استروژن ها، داروهای بیماری آرتروز اشاره کرد. درصورتی که سالمند با مصرف نوع خاصی از دارو علائم افسردگی را نشان داد باید با پزشک خود برای تغییر نوع دارو و یا دز مصرفی آن مشورت کند.1
علائم و نشانه‌های افسردگی در سالمندان
برای تشخیص افسردگی کهن‌سالی باید علائم و نشانه‌های آن را شناخت. علائم هشدار‌دهنده شامل این موارد هستند:غم یا احساس یأس؛
از‌دست‌دادن حس ارزشمند‌بودن (نگرانی از سر‌بار‌دیگران‌بودن، احساس بی‌ارزش‌بودن یا نفرت از خود)؛
درد‌ها و رنج‌های غیر‌قابل‌توضیح یا تشدید‌شده؛
از‌دست‌دادن علاقه به فعالیت‌های اجتماعی و سرگرمی‌ها؛
کند‌شدنِ آهنگ صحبت‌کردن یا حرکت‌کردن؛
کاهش وزن یا اشتها؛
افزایش مصرف دخانیات و مشروبات الکلی؛
احساس ناتوانی یا نا‌امیدی؛
فکر‌کردنِ دائمی به مرگ یا خودکشی؛
بی انگیزگی و کاهش انرژی؛
مشکلات حافظه؛
اختلالات خواب (دشواری در به‌خواب‌رفتن یا خوابیدن یا خواب آلودگی در طول روز)؛
بی‌توجهی به مراقبت‌های شخصی (حذف برخی وعده‌های غذایی، فراموش‌کردن زمان مصرف داروها، اهمیت‌ندادن به بهداشت فردی).2
دلایل افسردگی در سالمندان
1- انزوا و تنهایی
به‌دلیل کاهش روابط اجتماعی و مشکلات جسمی2- از‌دست‌دادن انگیزه و هدف
احساس بی‌هویتی و بی‌هدفی به‌دلیل بازنشستگی و یا محدودیت‌های فیزیکی در انجام فعالیت‌ها3- مشکلات جسمی
بیماری و ناتوانی، دردهای مزمن و شدید و سابقه جراحی4- تجویز دارو
بسیاری از نسخه‌های دارویی محرک و یا تشدید‌کننده افسردگی‌اند5- ترس و اضطراب
وحشت از مرگ و نگرانی به خاطر مشکلات مالی و یا جسمی.3داروهای تحریک‌کننده افسردگی
تمام داروها اثرات جانبی دارند اما برخی از این داروها موجب بروز علائم افسردگی و یا تشدید آن می‌شوند. فعل و انفعالات شیمیایی و یا استفاده نامنظم از نسخه دارویی تجویز شده نیز عاملی‌برای بروز افسردگی است و این خطر برای سالمندان که احتمالا از چندین نسخه دارویی متفاوت استفاده می‌کنند، بیشتر است.داروهایی که ممکن است باعث تحریک افسردگی شوند عبارتند از:
1- داروهـــای استروئیــدی و هورمونی
2- داروهای بیماران مبتلا به آرتروز
3- داروهای پایین آورنده فشار خون
4- داروهای تجویزی بیماران قلبی
5- داروهای بیماران مبتلا به سرطان
6- مسکن‌ها
شما می‌توانید لیستی از تمام داروهای مصرفی را تهیه و به پزشک معالج او نشان دهید. در این مواقع پزشک به شما خواهد گفت که داروها باعث ایجاد علائم افسردگی خواهند شد یا نه.3
تاثیر افسردگی بر سلامت سالمندان
ابتلا به افسردگی در سالمندان علاوه بر تاثیر منفی خود بر روحیه و بعد روانی، اثرات منفی بر سلامت جسمانی سالمند نیز دارد. به این صورت که در سالمندان مبتلا به افسردگی سیستم ایمنی کاهش پیدا می کند و فرد را در معرض ابتلا به انواع بیماری های عفونی قرار میدهد. از سوی دیگر افسرگی باعث تاخیر در بهبودی بیماری ها و تشدید بیماری هایی مانند دیابت، سرطان ها و الزایمر می شوند.خطر حودکشی از جدی ترین و خطرناک ترین عواقب افسردگی در سالمندان به ویژه در افرادی که سابقه خود کشی دارند، محسوب می شود. اگر سالمندی عنوان کرد که قصد خودکشی دارد و یا تهدید به خود کشی کرد حتما تهدید او را جدی بگیرید و از متخصصین مجرب روانشناس و روانپزشک درخواست کمک کنید.1
کمک به خودتان برای درمان افسردگی
اگر سالمند و افسرده هستید، احتمالا حوصله انجام هیچ فعالیت و یا دیدن فردی را ندارید اما به خاطر داشته باشید انزوا و گوشه گیری تنها باعث تشدید افسردگی شما خواهد شد . هرچه از نظر فیزیکی، ذهنی و اجتماعی فعال تر باشید، مطمئنا احساس بهتری خواهید داشت . در این جا به چند روش برای مقابله و جلوگیری از افسردگی اشاره می کنیم.از خانه بیرون بیایید
به پارک یا آرایشگاه بروید و دستی به سر و گوش خود بکشید و ناهار را با دوستان تان صرف کنید.با دیگران در ارتباط باشید
زمان هایی را که تنها هستید، کاهش دهید . اگر قادر به حرکت نیستید از افرادی که دوست شان دارید دعوت کنید تا به دیدن تان بیایند یا با آن ها تماس تلفنی داشته باشید.داوطلب کمک به دیگران شوید
کمک به دیگران یکی از بهترین راه های به دست آوردن ارزش و احترام است . با کمک به دیگران، به طور قطع میزان افسردگی تان کاهش خواهد یافت.می توانید مشغول یادگیری مهارتی جدید شوید
به دنبال فعالیت هایی بروید که همیشه آرزوی انجام آن ها را داشته اید. شاید آن فعالیت ها بتوانند، خلاقیت شما را شکوفا سازند و روحیه شما را تغییر دهند.بخندید
خنده بر هر درد بی درمان دواست . خواندن و گوش کردن به مطالب طنز آمیز نیز می تواند روحیه شما را تقویت کند.ورزش کنید
اگر بیمار و ناتوان هستید راه های بسیاری وجود دارد تا قدرت بدنی خود را افزایش دهید حتی روی صندلی و ویلچر. به هر روشی که می توانید ورزش کنید تا افسردگی تان به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یابد.4درمان افسردگی در سالمندان
درمان های متعددی برای بیماری افسردگی در سالمندان وجود دارد؛ از جمله دارودرمانی، روان درمانی یا مشاوره و در موارد شدید درمان با شوک. در موارد شدیدتر ممکن است ترکیبی از این شیوه های درمانی به کار رود.داروهای ضدافسردگی برای سالمندان
بیشتر داروهای ضدافسردگی فعلی در سالمندان نیز به اندازه جوان ترها موثرند، اما باید به خطر بیشتر عوارض جانبی یا تداخل با سایر داروها بیشتر توجه داشت. مثلا برخی از داروهای ضدافسردگی قدیمی تر مانند «ایمی پرامین» یا «آمی تریپتیلین» ممکن است خواب آلودگی ایجادکنند یا هنگامی که فرد از حالت نشسته یا خوابیده برمی خیزد، باعث افت ناگهانی فشارخون شوند و مصرف آنها فرد سالمند را در معرض خطر سقوط و شکستگی قرار می دهد.در سالمندان نسبت به جوان ترها، معمولا مدت بیشتری طول می کشد تا داروهای ضدافسردگی اثر خود را نشان دهند. از طرف سوی، از آنجا که سالمندان به عوارض جانبی داروها حساس تر هستند، ممکن است پزشک داروها را ابتدا با دوز پایین تری برای آنها تجویز کند. به طور کلی مدت دوره درمان افسردگی در سالمندان طولانی تر از بیماران جوان تر است.
روان درمانی برای افسردگی سالمندان
بیشتر افراد افسرده از حمایت افراد خانواده و دوستان، شرکت در برنامه های خودیاری و گروه های حمایتی و روان درمانی سود می برند. روان درمانی، برای بیمارانی بیشتر مفید است که ترجیح می دهند دارو مصرف نکنند.این روش درمانی برای افرادی هم که به علت عوارض جانبی یا تداخل داروها با سایر داروهای مصرفی یا دچار بودن به بیماری های دیگر مصرف داروهای ضدافسردگی برایشان مشکل است، مطلوب است. بسیاری از پزشکان، روان درمانی را همراه مصرف داروهای ضدافسردگی توصیه می کنند.
درمان با شوک الکتریکی
درمان با شوک الکتریکی گاهی برای درمان افسردگی شدید سالمندانی که به علت عوارض جانبی یا تداخل دارویی قادر به مصرف داروهای ضدافسردگی نیستند، موثر است.5پینوشتها
1.www.salamateaval.com
2.www.chetor.com
3.www.hamshahrionline.ir
4.www.asriran.com
5.www.jameesalamat.com
