کمال گرایی چیست؟

کمال گرایی یکی از بزرگتر‌ین موانعی است که در مسیر رسیدن به موفقیت، سر راه ما قرار دارد. تا الآن چند بار شده که می‌خواستید در راهی قدم بردارید ولی یک نیرویی مانع حرکت شما شده؟ چقدر شروع کارهایتان را به خاطر دلایل غیر قابل قبول عقب انداختید؟ چند بار همین شروع نکردن باعث شده که دیگر سراغ کاری که می‌خواستید نروید و فقط حسرتش را بخورید؟ می‌توانم کلی از این مثال های دیگر برایتان بزنم که ثابت می‌کند ما یک مشکل اساسی در کارهایمان هست و به قول معروف یه جای کار میلنگه. بله درست است، مشکل بزرگ ما چیزی نیست جز کمال گرایی.1

انواع کمال گرایی

روانشناسان با توجه به علت‌های کمال گرایی، ۳ نوع از آن را مشخص کرده‌اند:

۱. کمال گرایی خودمدار

این همان نوعی است که در تعاریف ابتدایی همین مطلب بر روی آن تأکید کردیم؛ یعنی خود فرد در مورد خودش توقعات بالایی دارد و از شکست می‌ترسد.

۲. کمال گرایی دیگرمدار

این نوع از افراد کمال گرا، نه تنها خودشان بلکه دیگران را نیز آزار می‌دهند. تصور کنید که یک مربی یا یک کاپیتان کمال گرا، چطور عزت نفس اعضای تیم را له و لورده می‌کند یا یک استاد کمال گرا با دانشجویانش چه می‌کند.

۳. کمال گرایی القا شده توسط اجتماع

در بعضی موارد ریشه درد در جامعه است؛ به این معنا که ارزش‌های جامعه القا می‌کند که همه افراد باید به بهترین‌ها برسند. تصور کنید که موقعی که تیم ملی به جام جهانی می‌رود، همه مردم توقع داشته باشند و همه مطبوعات تیتر بزنند که «ما باید قهرمان جام جهانی شویم».2

عواقب کمال گرایی

وقتی کمال گرایی از حد بگذرد و به سوی کمال گرایی ناسازگار کشیده شود، جلوی موفقیت فردی و حرفه‌ای را می‌گیرد.

برخی از عواقب کمال گرایی بیش از حد عبارت‌اند از: ‌

سلامت عمومی

طبق تحلیل‌های انجام‌شده (که در مجله‌ی Journal of Counseling and Development به چاپ رسیده‌اند)، کمال گرایی با مشکلاتی در حیطه‌ی سلامت عمومی از قبیل اختلا‌ل در خوردوخوراک، افسردگی، میگرن، اضطراب و اختلالات شخصیت مرتبط است. خواهان کمال بودن می‌تواند منجر به کاهش‌ بهره وری، ایجاد استرس و آسیب به روابط شود.

اعتمادبه‌نفس

کمال گرایی روی اعتمادبه‌نفس اثر منفی می‌گذارد. کمال‌گرایان، ارزش فردی خودشان را وابسته به چیزی می‌دانند که در جست‌وجوی رسیدن به آن هستند و باور دارند که دیگران نیز بر همین اساس، آنها را قضاوت می‌کنند. از آنجا که این افراد هرگز از داشته‌هایشان راضی نیستند، هرگز نمی‌توانند مطابق استاندارهایی که برای خودشان تعیین کرده‌اند، زندگی کنند. این وضعیت سبب می‌شود که آنها دائم خودشان را قربانی انتقادات و سرزنش‌های خودشان کنند. ‌

تعلل

کمال گرایی با تعلل ارتباط نزدیکی دارد. برای مثال، یک فرد کمال‌گرا تا زمانی که راه کامل و بی‌عیب و نقص انجام یک پروژه را پیدا نکند، آن را آغاز نمی‌کند. این فرد کمال‌گرا به علت تعلل، معمولا از کارهایش عقب می‌ماند و این روال بر اعتبار و روابط کاری او اثر می‌گذارد. ‌

تأثیر بر خلاقیت

یکی از عواقب کمال گرایی این است که ماهیت دست‌و‌پا‌گیری دارد. کمال گرایی نمی‌گذارد ریسک کنیم و جلوی بازیگوشی و تمایل ما به رؤیاپردازی را می‌گیرد. این حالت، سبب اُفت تواناییِ خلاقیت و نوآوری ما می‌شود.3

ویژگی‌های افراد کمال گرا

۱. معیار‌های سطح بالا

آن‌ها معتقدند که همه چیز باید کامل و بی نقص باشد، به خودشان و دیگران سخت می‌گیرند. فرقی نمی‌کند که چه کار می‌کنند. آشپزی، ورزش یا کار. مهم این است که باید آن را کامل و بدون کوچک‌ترین نقصی انجام دهند و اگر کمی کار ایراد داشته باشد احساس می‌کنند شکست خورده‌اند؛ بنابراین همیشه فقط کار‌هایی را انجام می‌دهند که در آن مهارت دارند و دایره فعالیت هایشان محدود می‌شود. این افراد اغلب زمینه‌ای خاص را برای رسیدن به حد مطلوب انتخاب می‌کنند.

برخی از افراد دچار این وضعیت، کمال گرایی را بر روی خانه، همسر و فرزندانشان منعکس می‌کنند و دسته دیگر بسیار مشکل پسند و ایرادگیرند و قصد دارند تمام کار‌ها و وسایلشان بی عیب و نقص باشد. روابطشان، شغلشان، لباس هایشان، جعبه ابزارشان، خودروشان و ...

۲. کمتر کسی به حد مطلوب آن‌ها می‌رسد

برای آن‌ها هیچ کس آن طور که باید نیست. کمال گرایان همیشه قادرند به اندازه کافی از دیگران اشکال بگیرند، فرقی نمی‌کند که طرف مقابل چه کسی باشد، مهم این است آن طور که باید نیست.

۳. جذب کسانی می‌شوند که بالقوه کمال گرا هستند

افراد کمال گرا معمولا به سراغ کسانی می‌روند که توانایی کمال گرا شدن را داشته باشند. اکثر کمال گرایان طرح به کمال رساندن همسران را نیز دارند.

۴. گرایش به ناراحتی و افسردگی دارند

آن‌ها به جای این که از امکاناتی که دارند لذت ببرند، غصه می‌خورند که چرا در زندگی به حد مطلوب خود نمی‌رسند و این امر باعث می‌شود که همیشه تا حدی افسرده باشند.2

راه های درمان کمال گرایی

حالا زمان آن رسیده که بعد از بیان معنای کمال گرایی و ویژگی های افراد کمال گرا، برویم به سراغ راه های درمان کمال گرایی. با ما همراه باشید تا با 7 تکنیک فوق العاده ای که در ادامه برایتان مطرح می‌کنیم، این عادت بد را در وجود خودتان از بین ببرید…

1. همیشه لازم نیست کامل باشید

قبول کنید اصلاً لازم نیست همیشه کامل باشید.

باید یه سری مهارت ها و آموزش های لازم برای کاری که میخواهید انجام دهید را فرا بگیرید، بعد با قدرت شروع کنید به کارتان و کم کم کامل شوید.

پس همیشه زود کامل شدن خوب نیست چون سرعت موفقیت ما را پایین می‌آورد.

2. اهداف واقع گرایانه برای خودتون تعیین کنید

سعی کنید برای خودتان اهدافی تعیین کنید که دست یافتنی باشد. نه اهدافی که حتی کامل ترین فرد روی زمین هم نمی‌تواند به آن برسد.

یکی از ویژگی های هدف گذاری به شیوه smart هم همین انتخاب اهداف واقع گرایانه است.

پس حواستان به اهدافتان باشد تا با حرکت در مسیر آنها، به موفقیت برسید.

3. راه ها و فرصت های جدید رو امتحان کنید

امتحان کردن فرصت های جدید، باعث می‌شود ترس ما از شروع راه ها و کارهای جدید از بین برود.

می‌شود گفت فقط همین راه، برای از بین بردن کمال گرایی کافی است. چون وقتی ترسی برای شروع نداشته باشی، دیگر دلیلی برای تکرار این عادت بد نیست!

4. برای کارهاتون مهلت انجام تعیین کنید

یک قانون نانوشته ای هست که می‌گوید: کار تو اونقدری طول میکشه که تو زمان براش تعیین میکنی!

وقتی مهلت انجام برای کارهامون تعیین کنیم، تمام تلاشمون را می‌کنیم که دقیقاً رأس آن زمان تعیین شده، کارمان را به اتمام برسانیم. و همین باعثمی‌شود کمال گرایی را کنار بگذاریم تا وقت را از دست ندهیم…

5. قانون یک اشتباه در ماه

افراد کمال گرا هیچ گاه کاری را شروع نمی‌کنند چون دوست دارند ابتدا کامل شوند و بعد آن را شروع کنند تا در حین انجام کار مشکلی برایشان پیش نیاید و یا اشتباهی مرتکب نشوند.

برای جلوگیری از این اتفاق، می‌توانید یک قانون برای خودتان وضع کنید. قانونی به اسم یک اشتباه در ماه. یعنی به خودتان بگویید تو حق داری در هر ماه حداقل یک اشتباه مرتکب شوی. این گونه با خیال راحت تری کارها را انجام می‌دهید و به سراغ شروع کردن فعالیت های جدید می‌روید.

در واقع مهم ترین گام شما برای این که ذهنتان را متقاعد کند باید کاری را شروع کند، همین قانون یک اشتباه در ماه است…

6. برای خودت تعهد ایجاد کن

قدم بعدی برای اینکه بتوانید کمال گرایی را از بین ببرید، این است که برای خودتان تعهد ایجاد کنید. یعنی بگویید من باید مثلاً تا 5 روز دیگر فلان کار را حتماً انجام دهم. این کار ذهن شما را متعهد می‌کند تا حتماً آن کار را انجام دهد و تا آن کار به پایان نرسد، پرونده آن در ذهن شما بسته نمی‌شود.

7. چابک باشید

تصور کنید شما یک هفته برای درست کردن یک پاورپوینت وقت دارید. خودتان را قانع کنید که یک هفته نه، بلکه فقط دو روز وقت دارید. در آن دو روز حتماً آن کار را انجام دهید. بعد دو روز شما پنج روز دیگر وقت دارید که آن کار را کامل کنید. همین طور برای خودتان زمان بگذارید و هربار کارتان را کامل تر کنید. این گونه پس از پایان روز هفتم، یک کار کامل و جامع دارید. دقیقاً همان طوری که می‌خواستید.1

پینوشتها
1.www.mostafaee.com
2.www.yjc.ir
3.www.chetor.com